Publicystyka - ngo.pl

Wszystkie epoki, dekady, stulecia oraz następujące w nich wydarzenia i zachodzące procesy wymagają pewnego bilansu, nazwania podstawowych zjawisk, które kształtowały dane czasy, odcisnęły na nich swe piętno i wskazały kierunek rozwoju następnym pokoleniom. W tym znaczeniu pytania o kondycję i rolę organizacji pozarządowych w Polsce po 1989 roku oraz o bilans zysków i strat ostatnich 25 lat w odniesieniu do tychże organizacji są o tyle istotne, że pozwolą sformułować diagnozę aktualnego stanu polskiego III sektora i wypracować strategię jego rozwoju na najbliższe lata. Jak podkreślił Jan Jakub Wygnański w swoim liście do członków Regionalnych Paneli Ekspertów (RPE), odpowiedzi na część pytań dotyczących organizacji pozarządowych i pomysłów na drogę, którą powinien pójść polski III sektor, mają udzielić środowiska regionalne, które porzucając rolę odbiorców, powinny stać się twórcami wspólnych planów i strategii. Ułatwić ma im to projekt „Ogólnopolska Debata III Sektor dla Polski” realizowany w ramach programu „Obywatele dla Demokracji” przez Sieć Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT oraz Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych i finansowany z funduszy EOG. Jednym z twórców tych planów i strategii, organizacją należącą do Sieci SPLOT i mającą czuwać w ramach projektu nad pracami opolskiego RPE, jest Opolskie Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych (OCWIP).

Sekretarzem opolskiego RPE została Prezes OCWIP Dorota Piechowicz-Witoń, która już od 2006 roku aktywnie działa w sektorze pozarządowym, ściśle współpracując z organizacjami non profit w regionie opolskim i poza województwem.

W skład RPE w woj. opolskim wszedł cały szereg osób, które są znaczącymi reprezentantami swoich środowisk i prawie wszystkie należą do organizacji pozarządowych. Wśród nich znaleźli się: Rafał Bartek z Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej, Piotr Bobak ze Stowarzyszenia Inicjatyw Społecznych IDEA, Jan Całka – Zastępca Naczelnika Biura Organizacji Pozarządowych przy Urzędzie Miasta Opola, Jarosław Duszak z Polskiego Związku Głuchych Oddział Opole, Jadwiga Fatyga z Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji, Alicja Gawinek z Opolskiego Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych, Barbara Kamińska – Członek Zarządu Województwa Opolskiego, Tomasz Hubert Kandziora ze Stowarzyszenia Rozwoju Reńskiej Wsi, Joanna Kucharska i Tomasz Nawara z Opolskiego Centrum Demokracji Lokalnej FRDL, Grzegorz Kuśmierczyk ze Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Lipowa, Marek Mendel ze Stowarzyszenia Oświatowego „Tarcza”, Tomasz Paluch z Lokalnej Grupy Działania – Dolina Stobrawy, Maria Pobóg-Lenartowicz z Komendy Chorągwi Opolskiej ZHP, Krzysztof Początek – Dyrektor Biura Stowarzyszenia Aglomeracja Opolska, Daniel Podobiński z Lokalnej Grupy Działania – Bory Niemodlińskie, Izabela Podobińska – Pełnomocnik Marszałka woj. opolskiego ds. organizacji pozarządowych, Sławomir Śliwa – Prodziekan Wydziału Pedagogicznego Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu, a jednocześnie kierownik Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej przy WSZiA, Monika Witkowska-Kubas ze Stowarzyszenia Aktywnej Pomocy Rodzinie ALTERNATYWA – S.A.P.R.A oraz Mieczysław Wojtaszek ze Stowarzyszenia Pomocy Wzajemnej „Barka”.

Dotychczas RPE spotykał się w tym składzie czterokrotnie, a wszystkie jego dyskusje ogniskowały się wokół tematu „Rady pożytku – prototyp reprezentacji sektora czy mechanizm jego kooptacji?”. Podczas pierwszego spotkania 23–24 kwietnia 2014 roku nastąpiło zawiązanie się Panelu, przekazano niezbędne informacje na temat projektu i na temat zadań RPE, omówiono też sposób i zasady pracy Panelu oraz ustalono harmonogram spotkań. Następnie przeprowadzono dyskusję nad założeniami regionalnego Forum Inicjatyw Pozarządowych, dokonano diagnozy funkcjonowania rad działalności pożytku publicznego w Polsce, a także wyłoniono kluczowe problemy w obszarze tematu przewodniego. Spotkanie zakończyło się sporządzeniem listy wniosków, wyzwań i rekomendacji.

Drugie posiedzenie RPE odbyło się 13 maja 2014 roku. Dokonano na nim wyboru przewodniczącego RPE oraz przedstawiciela RPE i jego zastępcy do Krajowego Panelu Ekspertów. Dokonano również prezentacji założeń i programu Forum Inicjatyw Pozarządowych (FIP) w woj. opolskim (2–3 czerwca 2014, Opole), opracowano katalog pytań na regionalne FIP oraz określono zadania czekające RPE podczas tego wydarzenia.

Trzecie spotkanie RPE miało miejsce 17 czerwca 2014 roku. Omówiono na nim przebieg i rezultaty FIP oraz przedstawiono zadania RPE dotyczące opracowania tematu regionalnego. Następnie pracowano w grupach nad materiałem regionalnym do Strategii Rozwoju Sektora Obywatelskiego, dyskutowano na temat rad pożytku, jak również na temat pomysłów na formę konsultacji materiału regionalnego podczas Ogólnopolskiego Forum Inicjatyw Pozarządowych (OFIP) (Warszawa 14–15 września 2014).

Podczas czwartego posiedzenia RPE 10 lipca 2014 kontynuowano pracę warsztatową oraz analizowano sposoby wdrażania zmian/rozwiązań dotyczących rad działalności pożytku publicznego. Dyskusja ogniskowała się wokół roli i zadań rad pożytku, kryterium naboru członków rad, ustalenia kompetencji rad, doprecyzowania formuły pracy rad, określenia sposobu komunikacji rad z samorządami lokalnymi, promocji rad pożytku jako podmiotów doradczych oraz podnoszenia wiedzy na temat rad wśród członków JST i NGO.

Dopełnieniem opisu działań opolskiego RPE w ramach projektu „Ogólnopolska Debata III Sektor dla Polski” niech będzie krótki wywiad przeprowadzony z Dorotą Piechowicz-Witoń, sekretarzem panelu.

Dorota Piechowicz-Witoń: – To sposób na integrację i poznawanie siebie. Członkami panelu są osoby, które w różny sposób działają w sektorze pozarządowym. Wszystkich połączyła wspólna misja pracy nad trwałością działań III sektora. Członkami panelu są osoby, które również w tej naszej wspólnej debacie przybierają różne role. Niektórym bliżej do filozofii, tworzenia rozwiązań, wizjonerstwa. Część to osoby, które wolą się skupiać na wdrażaniu danego rozwiązania. Wspólnie udaje nam się wypracować coś niepowtarzalnego. Praca jest zgodna z założeniami projektu i ma wiele efektów dodanych.

D. P.-W.: – Chciałoby się powiedzieć „tak, ale…”. Rady są potrzebne, powiedziałabym nawet, że są niezbędne dla rozwijania dialogu międzysektorowego i jego profesjonalizmu. Jednak rady powinny wzmocnić swoje kompetencje. Wówczas wzrośnie ich prestiż i zasięg działania.

D D. P.-W.: – Zaangażowanie zależy od możliwości czasowych poszczególnych osób. Spotykamy się i wówczas te dyskusje są najbardziej owocne. Jest też wiele miejsca na komunikację mailową czy wyjaśnianie pewnych kwestii telefonicznie. Życzyłabym wszystkim regionom tak zdyscyplinowanego panelu i takiego zaangażowania, jak w naszym województwie.

D. P.-W.: – Największą wartością wydaje się dialog miedzy sektorem publicznym i pozarządowym. Ponieważ rady są też ciałem doradczym, to wzrastać powinien poziom trafności decyzji samorządów, o ile konsultowane są one z istniejącymi radami. Tak być powinno. Niestety wiele jeszcze wymaga poprawy.

D. P.-W.: – Na to pytanie trudno udzielić wyczerpującej odpowiedzi. Nie znam opinii wszystkich samorządów. Część samorządów uznaje doniosłą rolę rad i chce w nich działać, a część… cóż, dyplomatycznie powiem, że traktuje rady jak tak zwane zło konieczne.

D. P.-W.: – Istnieją trzy: wojewódzka, powiatowa i gminna w Kędzierzynie-Koźlu. Ta aktywność dopiero się rodzi, zatem na spektakularne efekty chyba musimy jeszcze poczekać.

Autor: Sławomir Piechaczek

Artykuł powstał w ramach realizacji projektu "Ogólnopolska debata III Sektor dla Polski", projekt realizowany przez Sieć Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT oraz Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych, projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowany z funduszy EOG.