Według danych zebranych podczas Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku szacuje się, że niepełnosprawni mogą stanowić aż 11% mieszkańców stolicy. To spora grupa mieszkańców. Dlatego władze Warszawy stworzyły strategię działań mających poprawić ich sytuację. Jest nią Warszawski Program Działań na rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2010 – 2020.
Ile niepełnosprawnych osób żyje i mieszka w stolicy? Bardzo trudno to określić. W latach 2001 – 2009 wydano w Warszawie 93 699 orzeczeń o niepełnosprawności i można szacować, że rocznie wydawanych jest średnio kolejnych 8 tys. nowych. Zapytana o to Monika Muszyńska, naczelnik Wydziału ds. Osób Niepełnosprawnych i Seniorów w Biurze Pomocy i Projektów Społecznych Urzędu m.st. Warszawy wyjaśnia: –Nie da się jednoznacznie określić tej liczby. Osoby niepełnosprawne to bardzo zróżnicowana i niejednorodna w grupa. Znajdują się w niej zarówno ci, którzy żyją z zaburzeniami psychicznymi, jak i upośledzeniem intelektualnym, zespołem Downa, autyzmem czy ograniczeniem sprawności narządów ruchu czy zmysłów. Na podstawie orzeczeń nie można ściśle określić, ilu ich jest w Warszawie. Po pierwsze dlatego, że ludzie mogą mieć kilka schorzeń, a więc podwójne orzeczenia. Po drugie, dane co roku się zmieniają i nie wszyscy mieszkańcy są zameldowani w Warszawie.
W każdym razie jest to zdecydowanie duża grupa, do której należy adresować wiele pomocowych działań. Dlatego władze Warszawy stworzyły strategię działań mających poprawić ich sytuację. Jest nią Warszawski Działań na rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2010 – 2020.
Częścią Programu jest misja, której głównym przesłaniem jest idea budowania Warszawy jako miasta otwartego i dostępnego dla wszystkich mieszkańców: „Samorząd warszawski będzie tworzył warunki zapewniające osobom niepełnosprawnym oraz ich rodzinom pełne uczestnictwo w życiu społeczności lokalnej, dostęp do informacji, edukacji, rynku pracy i infrastruktury publicznej”.
– Dokument ten powstawał w procesie partycypacji, konsultacji – mówi Marta Knyps z Fundacji Dr Clown. –A że niepełnosprawność to temat szeroki, pracowaliśmy nad tym Programem ponad rok. Musiał się bowiem znaleźć czas na to, by mogli się w jego sprawie wypowiedzieć wszyscy zainteresowani i by ich uwagi mogły zostać uwzględnione.
Punktem wyjścia do podjęcia prac nad dokumentem był ekspercki materiał opracowany jeszcze na użytek Zespołu Społecznej Strategii Warszawy „Diagnoza sytuacji osób niepełnosprawnych w Warszawie”. Korzystano także z dorobku ówczesnej grupy roboczej, w której skład wchodziło 13 osób reprezentujących wszystkie obszary działań związanych z problematyką niepełnosprawności – w tym sześciu działaczy organizacji pozarządowych oraz przedstawiciele jednostek organizacyjnych ośrodków pomocy społecznej i biur Urzędu m.st. Warszawy i środowisk akademickich.
Sam Program opracowywał Zadaniowy Zespół Roboczy. Rezultat jego prac został przesłany do konsultacji społecznych i poddany różnym ocenom. Opiniowało go na przykład siedem komisji dialogu społecznego, a także Społeczna Rady ds. Osób Niepełnosprawnych i wiele innych jednostek i instytucji. Przedstawiono go także podczas XII Forum Polityki Społecznej w czerwcu 2009 roku, w którym uczestniczyło ponad 80 osób.
Ostatecznie powstał obszerny, bo liczący sto stron dokument, zawierający także spis dokumentów nadrzędnych, do których się odwołuje (m.in. dyrektywy UE poświęconych niepełnosprawności, konwencje ONZ, dokumenty krajowe, wojewódzkie, samorządowe) oraz tzw. bibliotekę czyli listę pomocnych książek, publikacji i badań. Jednakże przede wszystkim Program zawiera priorytety działań, które maja poprawić sytuację osób niepełnosprawnych:
Priorytet I.: Wykorzystywanie wiedzy na rzecz poprawy jakości życia. Tworzenie systemu informacji dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin
Priorytet II.: Wyrównywanie szans w zakresie dostępu do edukacji osób niepełnosprawnych
Priorytet III.: Tworzenie dla osób niepełnosprawnych warunków do uczestniczenia w rynku pracy
Priorytet IV.: Zapewnianie wsparcia osobom niepełnosprawnym w społeczności lokalnej
Priorytet V.: Planowanie i rozwój infrastruktury miasta z uwzględnianiem potrzeb osób niepełnosprawnych.
W realizacji Programu niebagatelną rolę wyznaczono organizacjom pozarządowym. Jest to podkreślone już w założeniach Programu: „Konieczne jest stosowanie zasad współpracy finansowej i pozafinansowej z organizacjami pozarządowymi, w tym powierzanie i wspieranie wykonywania zadań publicznych oraz uspołecznienie procesu monitorowania realizacji i aktualizowania Programu Działań po jego przyjęciu poprzez różne formy dialogu społecznego, np. spotkania dyskusyjne z różnymi grupami i środowiskami (fora), przedstawienie pisemnych opinii organizacji lub osób uznanych za autorytety w sprawie, badania opinii publicznej (sondaże internetowe, ankietowanie, badania typu „mistery shopping”)”. To w teorii, a jak to wygląda w praktyce?
– Dziś stowarzyszenia i fundacje realizują około 70% działań opisanych w celach poszczególnych priorytetów – mówi Monika Muszyńska i dodaje: – Wyłączone są tak naprawdę z działań w jednym priorytecie: „Planowanie i rozwój infrastruktury miasta z uwzględnianiem potrzeb osób niepełnosprawnych”. Poza nim prowadzą różnorodną działalność. Prowadzą choćby mieszkania chronione, dla osób niepełnosprawnych. Prowadzą także ośrodki wsparcia, które działają od poniedziałku do piątku. Innym obszarem działań organizacji jest aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych – jest ich naprawdę dużo. Są na nie rozpisywane są konkursy roczne i trzyletnie.
Ile kosztują projekty przeprowadzane przez organizacje pozarządowe? Monika Muszyńska: –Rocznie na współpracę z organizacjami pozarządowymi przeznaczamy około 5 milionów złotych.
Czy organizacje pozarządowe mają wystarczający potencjał, by udźwignąć realizację tak poważnych zadań?
– Tak jak zróżnicowana jest grupa osób niepełnosprawnych, tak i zróżnicowany jest warszawski sektor pozarządowy: każda z grup z określoną niepełnosprawnością ma skierowaną do siebie ofertę – organizacje specjalizują się w działaniach i usługach skierowanych do określonych, jednorodnych grup osób niepełnosprawnych – mówi Monika Muszyńska.
Istotnie, grupa organizacji z tej branży jest całkiem liczna: w czasie gdy powstawał Warszawski Program w stolicy działało aż 493 organizacji pozarządowych prowadzących działalność na rzecz osób niepełnosprawnych; najwięcej z nich – na rzecz osób niewidomych i słabowidzących oraz na rzecz osób niesłyszących i słabosłyszących. Obecnie w skład obecnej Komisji Dialogu Społecznego ds. Niepełnosprawności wchodzi aż 57 organizacji.
A jak wygląda jakość współpracy? Monika Muszyńska: – Organizacje pozarządowe to dla nas ważni partnerzy i nie wyobrażam już sobie działań Miasta bez współpracy z nimi.
Równie dobrze współpracę ocenia Marta Knyps, szefowa Komisji Dialogu Społecznego ds. Niepełnosprawności: – Dialog jest coraz lepszy. Bardzo dużo zmieniło się szczególnie przez ostatnie 3 lata. Mam porównanie do innych miast i bez wahania powiem, że w Warszawie jest najlepiej. Teraz jesteśmy w bardzo dobrym miejscu, jesteśmy współpracownikami, równorzędnymi podmiotami, działamy w imię tej samej sprawy – przedstawicielki Biura Pomocy i Projektów Społecznych Urzędu m.st. Warszawy wchodzą zresztą na stałe w skład naszej Komisji.
Na zdjęciu Fundacji Dr Clown z imprezy "Dzień Dziecka pod Znakiem Czerwonego Noska" współfinansowanych przez UM Warszawy.
Źródło: inf. własna (warszawa.ngo.pl)
