Publicystyka - ngo.pl

Jednym z najważniejszych zadań, jakie w 2008 roku postawiła
przed sobą ekipa Biura Kultury jest przygotowanie długofalowego
programu kulturalnego dla stolicy. Program jest zintegrowany
zeStrategią Rozwoju Miasta Stołecznego Warszawy do roku 2020
(przyjętej uchwałą Rady Miasta w 2005 roku) oraz Społeczną
Strategią Warszawy (która została przyjęta w grudniu
2008).

Opracowywany dokument ma uwzględnić znaczenie Warszawy jako
dynamicznie rozwijającej się metropolii oraz przygotować kryteria
pozwalające zdobyć miano nowoczesnego centrum kultury Europy
Środkowo-Wschodniej.  Koordynatorem projektu jest Fundacja Pro
Cultura; w pracach nad przygotowaniem programu brały udział również
organizacje pozarządowe i przedstawiciele środowisk twórczych.

Sylwester Biraga, członek jednego z zespołów diagnozujących
obszary stołecznej kultury (zespół zajmował się organizacjami
pozarządowymi) na spotkaniu poprzedzającym okres opracowywania
zebranych danych zaprezentował najważniejsze postulaty, dotyczące
współpracy Biura Kultury ze stowarzyszeniami i fundacjami
zajmującymi się kulturą. Uwagi zespołu dotyczyły przede wszystkim
profesjonalizacji w zakresie działań związanych z kulturą,
pozyskiwania lokali użytkowych dla ngo, organizacji przedsięwzięć
artystycznych w przestrzeni publicznej oraz wspierania organizacji
pozarządowych w długofalowym planowaniu swoich działań.

Zespół opracowujący tę część programu wskazał na brak długofalowego myślenia o finansowaniu organizacji pozarządowych i związane z tym utrudnienia w planowaniu ich działań w dłuższej perspektywie. Z badań nad III sektorem w stolicy wynika, że pieniądze pochodzące z dotacji samorządowych stanowią dopiero piąte miejsce w budżetach warszawskich organizacji pozarządowych. Jednocześnie pozyskiwanie funduszy na własną działalność jest dla nich największym wyzwaniem:  – Organizacje powinny mieć wiedzę i to z wyprzedzeniem,  jakie działania będą wspierane przez Biuro Kultury w najbliższych latach. Ogłaszanie konkursów ad hoc – szczególnie tematycznych; nie sprzyja podniesieniu jakości składanych wniosków, a później realizacji konkretnych projektów – tłumaczył Sylwester Biraga i jako przestrogę przywołał doświadczenia konkursu rozpisanego w ramach akcji "Lato Konesera".

Zdaniem zespołu priorytetem w działaniach w obszarze kultury powinna być innowacyjność. Stąd propozycja, żeby Biuro Kultury stale zwiększało wysokość środków przekazywanych organizacjom w trybie konkursowym (kosztem stałych dotacji). Innym możliwym rozwiązaniem może być otwarcie konkursów – wzorem MKiDN – dla innych podmiotów: publicznych (np. domy kultury), czy nawet podmiotów prywatnych działających w obszarze kultury. Ważnym wskazaniem dla BK w tej kwestii jest także propozycja uregulowania i określenia  dopuszczalnej kwoty na koordynację projektów oraz koszty administracyjne przy jednoczesnym zaostrzeniu procedur dotyczących wyboru projektów oraz ich rozliczania. Wprowadzenie takich unormowań miałoby sprzyjać procesowi profesjonalizacji warszawskich organizacji pozarządowych.

Zespół podkreślał, że konkursy realizowane przez Biuro Kultury
powinny być planowane z wyprzedzeniem i  uwzględniać specyfikę
tematyczną danego roku ogłoszonego przez Komisję Europejską (np.
rok 2009 – Europejski Rok Innowacji i Kreatywności). W związku z
tym zaproponowano powołanie stałych Programów Operacyjnych (wzorem
MKiDN), które dokładnie określą, jakie działania będą wspierane w
ramach poszczególnych działek tematycznych. Ważnym aspektem
stabilizującym rozwój kultury w Warszawie mają być konkursy na
działania wieloletnie (imprezy cykliczne np. festiwale, albo
projekty realizowane dłużej niż w okresie jednego roku
budżetowego).

Pomysłodawcy "reform" podkreślają, że istnieje potrzeba przeznaczenia środków na rozwój nowych organizacji. Konkursy tzw. „małe granty” (np. do 10 tys. zł.) dałyby szanse młodym organizacjom na rozpoczęcie swojej działalności. Warto także pomyśleć o rozpisaniu osobnych konkursów na wsparcie administracyjne i infrastrukturalne dla wszystkich organizacji pozarządowych. Zespół ekspercki chciałby również zarezerwowania osobnych środków w rodzaju „promesy” jako gwarantowanego wkładu własnego do projektów z funduszy europejskich, których realizacja będzie miała miejsce na terenie Warszawy.

Zespół opracował również pakiet postulatów służący
profesjonalizacji i uproszczeniu procedur określających współpracę
organizacji pozarządowych z Biurem Kultury. W ramach proponowanych
rozwiązań znalazł się m.in. wymóg tworzenia planu promocji
dołączanego do oferty, wymóg rzeczywistej ewaluacji projektów
realizowanych przez organizacje (dokumentacja fotograficzna i/lub
filmowa projektu, materiały prasowe o projekcie).

W ramach podnoszenia kwalifikacji pracujących w obszarze kultury
urzędników miejskich zaproponowano pakiet szkoleń w zakresie
specyfiki działań organizacji pozarządowych skierowanych głównie do
urzędów na szczeblu dzielnicy. Wśród prezentowanych postulatów
znalazło się także zobowiązanie urzędników do (przynajmniej
wyrywkowej) kontroli realizacji projektów, którym przyznano dotacje
ze środków miejskich.

Ponad to organizacje, które uzyskałyby dotacje z Biura Kultury
(oraz dzielnic) powinny mieć wsparcie ze strony urzędników: pomoc
przy załatwianiu pozwoleń na organizacje imprez w przestrzeni
miejskiej, pomoc w promocji realizowanych zadań. Zespół zasugerował
również, że warto stworzyć ogólnodostępne zaplecze administracyjne
(komputery, Internet, telefon, drukarka, fax) dla organizacji nie
posiadających własnego biura, które uzyskały dotacje z Biura
Kultury (wykorzystując do tego celu np. przestrzeń i możliwości
Info Qultury). Istotną kwestią, która także powinna zostać wzięta
pod uwagę w tworzonym Programie Rozwoju jest stworzenie i
upublicznienie jasnych procedur dotyczących przyznawania środków
finansowych dla organizacji pozarządowych w trybie
pozakonkursowym.

Eksperci wskazali, że organizacje pozarządowe realizujące
projekty w przestrzeni miejskiej mają trudności w zdobywaniu
pozwoleń (decyzji) odpowiednich jednostek (m.in. ZTP, ZTM, ZDM,
Inżyniera Ruchu, urzędów dzielnicy).Dotychczas istniejące przepisy
nakładają na realizatorów niekomercyjnych wydarzeń artystycznych w
przestrzeni publicznych obowiązki pokrycia szeregu kosztów (m.in.
plany reorganizacji ruchu, koszty zajęcia terenów publicznych,
koszty zmiany trasy transportu miejskiego, etc.), co często
zniechęca do podejmowania tego typu działań. Przepisy nie
uwzględniają ułatwień w organizacji niewielkich wydarzeń. Okazuje
się, że łatwiej zrobić wielką manifestację polityczną, niż na
przykład kameralną akcję artystyczną na Starówce.

Zespół opracowujący postulaty zaznaczył konieczność nawiązania
współpracy pomiędzy Biurem Kultury a Biurem Bezpieczeństwa i
Zarządzania Kryzysowego w celu uproszczenia części procedur.
Wydarzenia artystyczne (z wyjątkiem dużych koncertów) realizowane w
przestrzeni publicznej odbywają się zazwyczaj w kilku wybranych
przestrzeniach (np. hol główny Dworca Centralnego), część
przestrzeni centralnych miasta (np. większa część Starego Miasta)
pozostaje niewykorzystana. Miasto powinno docenić rolę
animacji przestrzeni miejskiej w kształtowaniu nowoczesnej polityki
miejskiej.

Ważnym elementem przedstawionego opracowania był pomysł
udostępnienia przez Miasto jednej z warszawskich przestrzeni
postindustrialnych i  przekształcenie jej w „Centrum Kultury –
MIEJSCE”, wzorem  podobnych instytucji działających w innych
miastach  Europy – takich jak Berlin, Hamburg, Paryż,
Marsylia. W takim nowoczesnym centrum kultury miałyby znaleźć się
sale teatralne, sale koncertowe, sale prób, sale do tańca oraz
biura dla organizacji pozarządowych. Użytkowanie przestrzeni i
zaplecza technicznego MIEJSCA odbywałoby się za pośrednictwem
konkursów na rezydentów.

Rezydenci mogliby korzystać z przestrzeni nieodpłatnie,
wszelkie koszty utrzymania i administrowania MIEJSCEM ponosiłoby
Miasto. Pomysłodawcy projektu jako realny termin uruchomienia
takiej przestrzeni podają rok 2010.

To tylko niektóre z zaproponowanych rozwiązań. Ile z
nich i w jakiej formie znajdzie się w Programie Rozwoju Kultury
okaże się już niedługo. Zespół opracowujący dokument zapowiedział,
że do 31 grudnia program będzie gotowy.

Więcej o Strategii Rozwoju Warszawy na stronie Urzędu m. st. Warszawy.