Publicystyka - ngo.pl

Kiedy kilka miesięcy temu jako koalicja Future Food 4 Climate, Green REV Institute zapytałyśmy wraz z Akcją Demokracją i Rodzicami dla Klimatu osoby uczniowskie o jedzenie w placówkach oświatowych, odpowiedzi były jasne:

• Na diecie wegańskiej i flexi wegańskiej jest ponad 10% osób uczących się (10,2%), z kolei osób niejedzących mięsa lub je ograniczających jest prawie 35% (34,4%);
• Ponad 25% (25,9%), a więc ¼ osób uczących się nie ma możliwości zakupu obiadu w formie ciepłego posiłku składającego się z zupy i/lub drugiego dania. Pytanie to koresponduje z pytaniem o dostępne formy żywienia w szkole, gdzie jedynie 56,1% osób zadeklarowało, że ma w szkole dostęp do stołówki;
• Posiłki wegetariańskie i wegańskie dostępne są głównie w formie eliminacji części elementów posiłku, np. wykluczenie mięsa z posiłku i zakup samych warzyw, np. frytek, surówki, gotowanych ziemniaków, makaronu;
• Prawie ¼ (24,2%) badanych nie je żadnego posiłku podczas przebywania w szkole. Wpisując to w kształt zajęć dydaktycznych w polskim systemie oświaty oznacza to, że niektóre osoby uczące się spędzać mogą nawet 8-10 godzin w szkole bez zjedzenia pełnowartościowego posiłku.

Dlatego rozpoczęłyśmy jeszcze bardziej zdecydowane działania rzecznicze dla zrównoważonych i zdrowych posiłków w placówkach oświatowych. Samorządy mogą i mają kompetencje do przeprowadzenia zmiany na talerzach, ugaszenia pożaru klimatycznego, środowiskowego i zapewnienia dostępności posiłków roślinnych, czyli tych, które stanowią podstawę naprawy systemu żywności.

W Poznaniu radna Dorota Bonk-Hammermeister wystąpiła z interpelacją dot. jakości żywienia w placówkach oświatowych, rozpoczynając debatę na temat możliwości, potencjału zmiany oraz konieczności pochylenia się nad problemem dotychczas zamiatanym pod dywan. W Warszawie o dostępność roślinnych posiłków w przedszkolach i szkołach walczy Filip Pelc, radny Dzielnicy Białołęka, interpelacje składała także radna Miasta Dorota Łoboda. Na Śląsku Patryk Białas, w Świdnicy o roli roślinnego żywienia mówi od dawna wiceprezydent Szymon Chojnowski.

Radni i decydentki w imię klimatu, zdrowia publicznego, środowiska, bioróżnorodności i zwierząt pozaludzkich coraz częściej podnoszą temat zmiany na talerzach finansowanych czy współfinansowanych przez samorząd. W debacie o Samorządach dla Klimatu Future Food 4 Climate decydenci i decydentki mówili jasno – edukacja klimatyczna, edukacja żywnościowa, zdrowa, zrównoważona żywność i skierowanie uwagi władz lokalnych na alarm zdrowotny, klimatyczny i społeczny na talerzach.

Jaka polityka żywnościowa, pytają decydenci i decydentki z Warszawskiego Ratusza i wskazują na wartości, które były podstawą budowania i powstawania strategii: Zdrowie, Szacunek, Odpowiedzialność, Sprawiedliwość.

Trudno się nie zgodzić. To, co jemy wpływa na nasze zdrowie i koszty dla systemu zdrowia, ma wpływ na życie ludzi, którzy mieszkają w pobliżu ferm przemysłowych, fabryk mięsa, nabiału i jaj (Ministerstwo Zdrowia zleciło analizę zdrowia osób w Wielkopolsce, stolicy produkcji zwierzęcej w Polsce). Szacunek do żywności to odejście od marnowania (warto wrócić do lektury Na Marne Marty Sapały).

Odpowiedzialność społeczna, klimatyczna i etyczna – w zakresie zielonej, roślinnej transformacji powinna być dzisiaj elementem każdego działania samorządu lokalnego.  W Polsce zabijamy rocznie ponad miliard zwierząt tzw. hodowlanych a radość Sekretarza Stanu Lecha Kołakowskiego z faktu, że Polska jest liderką produkcji drobiu to faktycznie duma z zanieczyszczenia powietrza, gleby, wody, bycia liderką cierpienia i zabijania zwierząt, protestów mieszkanek i mieszkańców. Wskaźniki gospodarcze nie pozwolą nam w oderwaniu od odpowiedzialności klimatycznej, społecznej i etycznej, na zbudowanie państwa, w którym jest wysoka jakość życia, dbałość o zdrowie, środowisko naturalne i bioróżnorodność.

Odpowiedzialność decydentów i decydentek to także odpowiedzialność za zmianę systemową. Dlatego polityka żywnościowa Warszawy jest tak istotna. Daje bardzo silny sygnał, że decydenci i decydentki zauważyli, że zmiana nie oznacza obarczania odpowiedzialnością osób konsumenckich. Za zmianę odpowiedzialni są ci i te, które projektują polityki publiczne, decydują o przeznaczeniu środków publicznych, mają codzienny wpływ na życie, edukację, legislację. Oczywiście rolą organizacji społeczeństwa obywatelskiego jest mówienie sprawdzam i efektywna współpraca wskazująca na konieczne kierunki zmiany.

Mimo że to pierwszy projekt w Polsce, radni i radne, decydenci i decydentki dla klimatu, zdrowia i zwierząt działają w swoich miastach, gminach i powiatach. Liczymy, że będzie ich coraz więcej, będą bardziej widoczni, obecni w debacie publicznej i zdecydowanie będą dążyć do zmian. Liczymy też, że to Miasto Stołeczne Warszawa zapoczątkuje pierwszą nieformalną grupę miast i gmin, które wprowadzą dostęp do roślinnych posiłków w placówkach oświatowych oraz uwzględnią w edukacji klimatycznej wpływ systemu żywności na środowisko, klimat, zdrowie i życie ludzi oraz życie zwierząt tzw. hodowlanych.

Green REV Institute to watchdog klimatyczny i praw zwierząt, zielony think tank, organizacja członkowska World Federation for Animals, Eurogroup for Animals, TAPP Coalition, European Vegetarian Union, Aquatic Animal Alliance, jedna z 10 NGO w ramach EU Platform on Animal Welfare, OFOP. Wspieramy kampanię Traktatu Roślinnego oraz działania na rzecz transformacji systemu żywności w ramach zainicjowanej przez nas koalicji Future Food 4 Climate. 

Zachęcamy wszystkich decydentów i decydentki do włączenia się i wsparcia projektu Szkół i Samorządów dla Klimatu.