Publicystyka - ngo.pl

13 lutego 2015 r. Komisja Europejska zatwierdziła ostatnią grupę 9 regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020. Decyzja umożliwia dalsze prace nad szczegółowymi założeniami dotyczącymi m.in. kryteriów konkursowych oraz kalendarza naborów.

– W pierwszej kolejności będą mogły zostać ogłoszone konkursy, które nie podlegają rozporządzeniom o pomocy publicznej oraz takie, których ogłoszenie nie jest ograniczone przez konieczność zastosowania i spełnienia warunków wstępnych, tj. warunkowości ex-ante – mówi Elżbieta Polak, marszałek woj. lubuskiego. Zastrzega jednak, że harmonogramy konkursów na rok 2015 nie zostały jeszcze zatwierdzone, a nad ich treścią pracuje departament RPO.

– Ponadto opracowywany jest szczegółowy opis Osi Priorytetowych, który definiować będzie poszczególne typy wsparcia dla poszczególnych odbiorców wsparcia, zasady aplikowania, warunki brzegowe oraz ustalać będzie na podstawie dokumentów szczebla krajowego poziomy dofinansowania projektów – tłumaczy marszałek Polak.

Nad dokumentami, które uszczegółowią zapisy programu regionalnego pracuje też urząd marszałkowski woj. podlaskiego. Wojciech Kuczyński z gabinetu marszałka zapewnia jednak, że pierwsze konkursy ruszą jeszcze w 2015 roku.

Budżet wszystkich 16 RPO wynosi ok. 31,3 mld euro. Jest to niemal 40 proc. wszystkich środków na lata 2014-2020.

Większość województw w swoich programach położyła nacisk na wspieranie przedsiębiorczości, edukacji, zatrudnienia i włączenia społecznego, technologii informacyjno-komunikacyjnych, infrastruktury ochrony środowiska, energetyki oraz transportu, co również znajdzie swoje odzwierciedlenie w tzw. regionalnych inteligentnych specjalizacjach, czyli dziedzinach charakterystycznych dla danego obszaru, stanowiących ich potencjał rozwojowy.

Do najczęściej wskazywanych inteligentnych specjalizacji należą technologie informacyjno-komunikacyjne. Większość województw opiera swój rozwój także na dziedzinach związanych z zasobami przyrodniczymi (biogospodarka, zdrowa żywność, turystyka zdrowotna). Są jednak też takie, w których to tradycyjne gałęzie przemysłu będą w dalszym ciągu pełniły istotną rolę w ich rozwoju (głównie przemysł maszynowy i metalowy oraz energetyka).

Nowością jest dwufunduszowość RPO – środki pochodzić będą zarówno z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) jak i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Takie rozwiązanie zwiększy komplementarność i efektywność podejmowanych działań, nastąpi także ściślejsze powiązanie projektów infrastrukturalnych i „miękkich".

W latach 2014-2020 wzmocnieniu ulegnie wymiar terytorialny, którego celem jest stymulowanie zrównoważonego rozwoju wszystkich regionów w oparciu o ich mocne strony. Jego zastosowanie na poziomie regionalnym przejawiać się będzie w praktyce, m.in. poprzez:

– uwzględnienie potrzeb i potencjałów szczególnych terytoriów, w tym zwłaszcza obszarów, które należy priorytetowo wspierać (tzw. obszary strategicznej interwencji);

– Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) – nowe narzędzie ułatwiające zrównoważony rozwój miast i ich obszarów funkcjonalnych;

– Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS) – działania oparte o strategie odpowiadające na lokalne potrzeby.

Cel główny to wzrost konkurencyjności gospodarki regionu w oparciu o badania i rozwój, na który zostanie przeznaczona największa pula środków. Wyzwaniem jest także poprawa dostępności transportowej regionu oraz wewnątrz niego. Fundusze unijne popłyną także na wzrost udziału energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych i zwiększenie efektywności energetycznej, wzrost zatrudnienia i mobilności pracowników, przedsięwzięcia podnoszące poziom i jakość edukacji oraz życia.

Koncentracja środków widoczna jest przede wszystkim w obszarze innowacyjności i przedsiębiorczości, co powinno przełożyć się na zdecydowaną poprawę sytuacji na rynku pracy, a co za tym idzie na polepszenie jakości życia oraz korzystne zmiany demograficzne. Ponadto wsparcie uzyskają projekty dotyczące efektywności energetycznej, infrastruktury transportowej (w tym transport niskoemisyjny w miastach) oraz zwiększania dostępu do zatrudniania.

Działania zaplanowane w programie mają wzmocnić współpracę przedsiębiorców z naukowcami (co przełoży się na podniesienie konkurencyjności firm), zwiększyć dostęp do usług cyfrowych, poprawić działania na rzecz ochrony środowiska i zmniejszyć emisję zanieczyszczeń. Mają także zwiększyć wykorzystanie energetyki odnawialnej, poprawić dostępność komunikacyjną województwa, edukację oraz polepszyć sytuację pracowników i osób bezrobotnych na rynku pracy.

Unijne fundusze zostały skoncentrowane na obszarach, które w największym stopniu przyczynią się do rozwoju regionu, takich jak: aktywność badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw i podnoszenie ich konkurencyjności, rozwój usług cyfrowych dla mieszkańców, zwiększenie dostępności transportowej województwa, poprawa środowiska naturalnego, zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, a także polepszenie sytuacji na rynku pracy, zapobieganie wykluczeniu społecznemu.

Środki programu zostaną skierowane na wsparcie sfery B+R oraz innowacyjności i konkurencyjności gospodarki regionu, a także poprawę stanu infrastruktury transportowej, ochronę środowiska i gospodarkę niskoemisyjną. Równie ważne będą przedsięwzięcia na rzecz zatrudnienia i włączenia społecznego, godzenia życia zawodowego i prywatnego oraz kwestie dotyczące adaptacyjności pracowników i przedsiębiorstw oraz wydłużenia aktywności zawodowej mieszkańców. Unijne fundusze popłyną również na projekty związane z edukacją oraz rewitalizacją.

Program koncentruje się na podnoszeniu konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz działalności B+R+I, infrastrukturze transportowej oraz gospodarce niskoemisyjnej. Znaczne środki przeznaczono również na działania z zakresu aktywizacji zawodowej oraz integracji społecznej.

Cel główny programu, czyli inteligentny oraz zrównoważony rozwój zwiększający spójność społeczną i terytorialną, zostanie osiągnięty m.in. poprzez rozwój konkurencyjności gospodarki regionu opartej na innowacyjności i przedsiębiorczości. Ważnym elementem działań będzie wyrównywanie dostępu do zatrudnienia, wzmacnianie zrównoważonego rozwoju środowiska, poprawa jakości usług zdrowotnych, czy też projekty rewitalizacyjne oraz transportowe.

Program ma zwiększyć konkurencyjność i innowacyjność gospodarki regionu oraz polepszyć jakości życia, dlatego główną grupę wsparcia będą stanowić przedsiębiorcy. Środki zostaną przeznaczone także na działania związane z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, niskoemisyjną gospodarką, włączeniem społecznym i zatrudnieniem.

Wsparcie unijne trafi przede wszystkim na projekty, które w największym stopniu przyczynią się do wzrostu gospodarczego i zwiększenia zatrudnienia. Akcent zostanie położony także na rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych, działania gwarantujące przejście na gospodarkę niskoemisyjną, a także inwestycje w ochronę środowiska oraz energetykę.

Głównym celem programu jest wzrost konkurencyjności gospodarki kształtowanej w oparciu o regionalne specjalizacje m.in. poprzez inwestycje z zakresu B+R, innowacji i wzmacniania konkurencyjności MŚP. Znaczna część europejskich pieniędzy trafi na zrównoważony transport, przejście na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, a także rozwój infrastruktury dla usług użyteczności publicznej.

Gospodarka niskoemisyjna oraz wsparcie zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego, innowacje i przedsiębiorczość, transport (drogi, koleje) oraz zatrudnienie i aktywizacja zawodowa – to najważniejsze obszary wsparcia programu. Ponadto preferowane będą innowacyjne rozwiązania w energetyce, transporcie oraz w sektorze przedsiębiorstw.

Program zakłada rozwój regionu przede wszystkim poprzez wsparcie inwestycji z obszaru efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii i gospodarki niskoemisyjnej, jak i inwestycji w infrastrukturę drogową i kolejową wraz z zakupem taboru. Kluczowe jest również wsparcie rozwoju szeroko rozumianej przedsiębiorczości (poprzez wzmacnianie konkurencyjności, rozwój innowacyjności oraz zwiększanie udziału technologii informacyjno-komunikacyjnych), wsparcie działań na rzecz zatrudnienia, mobilności pracowników, adaptacyjności firm, kształcenia kompetentnej kadry oraz tych dotyczących ochrony i profilaktyki zdrowotnej.

Rozwój regionu skoncentrowany został na umacnianiu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki oraz budowaniu potencjału przedsiębiorstw. Istotnym elementem wsparcia programu jest obszar dziedzictwa naturalnego i kulturowego, rynek pracy, włączenie społeczne i edukacja, a także zwiększanie dostępu do wysokiej jakości usług publicznych. Wyodrębniono również środki dla tzw. obszarów strategicznej interwencji tj. m.in. miast i otaczających je obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji, obszarów wiejskich.

Koncentracja środków widoczna jest przede wszystkim w obszarach związanych z gospodarką, innowacjami i technologiami, wsparciem gospodarki niskoemisyjnej, zrównoważonym transportem, a także regionalnym rynkiem pracy. Rozwój firm oparty będzie na projektach sprzyjających podnoszeniu konkurencyjności przedsiębiorstw przy jednoczesnym efektywnym i mądrym wykorzystywaniu zasobów naturalnych oraz stosowaniu rozwiązań przyjaznych środowisku.

Jednym z kluczowych kierunków wykorzystania środków jest wsparcie wzrostu gospodarczego, powstawania innowacji, zatrudnienia, poprawa dostępu do rynku pracy oraz stworzenie środowiska sprzyjającego uczeniu się.

Dofinansowanie UE ma przede wszystkim służyć budowie potencjału gospodarczego regionu w sposób kompleksowy. Środki zostaną przeznaczone na rozwój regionalnych inteligentnych specjalizacji, bezpośrednie lub pośrednie wsparcie przedsiębiorstw. Ważne jest także dokończenie budowy infrastruktury podstawowej. Ponadto nacisk zostanie położony na działania związane z efektywnością energetyczną oraz zapobieganiem zmianom klimatu.

MIR/Serwis Samorządowy PAP