Publicystyka - ngo.pl

W dniach 30 listopada – 3 grudnia 2017 roku odbyło się rokroczne spotkanie organizacji pozarządowych i partnerów społecznych współpracujących z Ministerstwem Obrony Narodowej, nazywane Forum Organizacji Pozarządowych. Od lat jest to jedyne takie spotkanie z NGO, organizowane w taki sposób (resortowo, wyjazdowo i kilkudniowo) przez administracje rządową. Idea rozmowy z organizacjami pozarządowymi jako partnerami administracji jest jak najbardziej słuszna, a spotkanie w 2017 roku to już ósme Forum.

Osiem lat to dobry czas, aby próbować ocenić, co się zmieniło w dialogu oraz na ile zmienia się samo Forum. Warto przy tym pamiętać, że jest ono organizowane ze środków publicznych.

Na pierwsze kilka Forów Ministerstwo Obrony Narodowej zapraszało przedstawicieli organizacji do Krakowa. W atmosferze Królewskiego Stołecznego Miasta rozmawiano o tym, jak rozwijać współpracę na różnych płaszczyznach. Ilość przyjeżdzających organizacji i partnerów społecznych była imponująca. Spotykali się przedstawiciele organizacji strzeleckich, organizacji zrzeszających byłych żołnierzy, rodzin wojskowych, ale również organizacji prowadzących działalność w zakresie edukacji historycznej.

Od trzech lat MON zaprasza organizacje w różne miejsca Polski: do Gdyni, Zegrza i Poznania (Krzesin). To dobry sposób, aby pokazać NGO jednostki wojskowe i umożliwić im zapoznanie się ze specyfiką wojska. Wadą ostatnich forów jest jednak zmniejszająca się liczba uczestników, a także podzielenie rozmowy z partnerami społecznymi na trzy różne fora (forum szkół, forum muzeów i forum organizacji).

Taka sytuacja wypacza trochę idee, jaka przyświecała na początku tym cyklicznym imprezom – ideę rozmowy z partnerami, ale również nawiązywania kontaktów pomiędzy różnymi podmiotami. Niewątpliwą wadą obecnych spotkań jest brak czasu na dialog, rozmowę z partnerami. Niestety, nie zauważa się, że organizacje to szczególne podmioty, a ich członkowie wolą rozmawiać, a nie jedynie słuchać. W wielu wypadkach przedstawiciele organizacji woleliby spotykać się z praktykami, a nie z przedstawicielami urzędów, których spojrzenie na zadania publiczne jest specyficzne i jednostronne. Organizacje wolą też dyskutować o rozwiązaniach i ich ulepszeniu, pracując nad konkretnymi dokumentami.

W roku 2017 Ministerstwo Obrony Narodowej zaprosiło przedstawicieli organizacji do Poznania, zapewniając nocleg w ośrodku szkolenia Wojsk Powietrznych. Pokazano uczestnikom bazę lotnictwa taktycznego Sił Zbrojnych RP w Krzesinach, gdzie stacjonują polskie F16 oraz Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu.

Uczestników Forum odwiedził Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, Michał Dworczyk, odpowiedzialny za kontakty z organizacjami. Niestety, jak to bywa od lat, minister nie znalazł czasu, aby uczestniczyć w rozmowie i dyskusji. To pokazuje, że dialog jest słaby, a deklaracja o rozmawianiu i słuchaniu jest na pokaz.

Samo wystąpienie ministra Michała Dworczyka na Forum to festiwal obietnic bez konkretów. Uczestnicy dowiedzieli się, że w roku 2018 na rzecz organizacji i partnerów społecznych przeznaczonych zostanie z budżetu MON 18 milionów złotych. Nie wiadomo jednak, na jakiego rodzaju konkursy, na jakich zasadach i z jakimi priorytetami. Nie wiadomo też, w jakim konkretnie czasie zostaną ogłoszone konkursy, organizacje będą więc miały kłopot z zaplanowaniem swoich działań. Nadal nie będzie generatora wniosków w konkursach, co od lat postulują NGO. Taki sposób traktowania partnera społecznego świadczyć może albo o całkowitej ignorancji, albo o totalnym chaosie.

Michał Dworczyk nie poinformował, że powstanie w MON nowy (właściwie reaktywowany) Departament Współpracy ze Społeczeństwem, z nowym dyrektorem – obecnie wicedyrektorem Departamentu Edukacji, Kultury i Dziedzictwa Narodowego MON. Nie powiedział, że resort będzie próbował wciągać organizacje w działania polityczne, jakim jest Projekt Kolumny na Stulecie – niby idea społeczna, tak naprawdę polityczne działanie w przeddzień wyborów samorządowych. Nie powiedział, że większość środków z planowanych 18 milionów złotych to środki dla części wybranych organizacji, a nie dla wszystkich.

Forum w roku 2017 miało też swoje plusy. Formuła zapraszania partnerów do różnych miejsc w Polsce i pokazywania Sił Zbrojnych to dobry kierunek. Plusem jest też to, że przedstawiciele organizacji mogli się spotkać po roku i w przerwach porozmawiać, przy okazji nawiązując nowe znajomości.

Minusem Forum jest coraz mniejsza ilość przyjeżdzających partnerów. Formuła, w której urzędnicy przedstawiają organizacjom swoje rozumienie tego, co dotyczy organizacji, może być jedną z przyczyn słabej frekwencji. Brak przestrzeni do dialogu w trakcie forum – w sesjach, w których przedstawiane są formy współpracy, to również minus (choć obecny na Forach od dłuższego czasu). Wspomnianym już minusem jest także zbyt krótki czas na dialog i rozmowę z organizacjami.

Wygląda na to, że proponowana formuła spotkań MON z organizacjami pozarządowymi trochę się wyczerpała. Jednak brak jest woli rozmowy, jak to zmienić. Panuje przekonanie, że narzucona formuła się sprawdza. To nie wróży niczego dobrego. Kolejne, IX Forum odbędzie się za rok. Czy się zmieni? Czy osoby odpowiedzialne za Forum będą gotowe na wyzwania XXI wieku i partycypacyjny sposób przygotowywania wydarzenia w taki sposób, aby organizacje i ministerstwo były partnerami, a spotkanie nie odbywało się w konwencji organizatorzy-uczestnicy?

Witold Zakrzewski – Prezes Fundacji OPOR, Prezes Fundacji im. Ludwiki i Hipolita małżonków Wawelberg, Członek Rady Działalności Pożytku Publicznego przy Przewodniczącym Komitetu ds. Pożytku Publicznego (przewodniczący zespołu interwencji rady), aktywny w działalności organizacji obywatelskich od 1989, zaczynał od małych lokalnych organizacji. Przedstawiciel podmiotu prowadzącego zawodową działalność lobbingową, obecny w pracach legislacyjnych w parlamencie od 25 lat. Uczestnik wszystkich 8 Forów Organizacji Pozarządowych współpracujących z wojskiem.

Opr.: Ignacy Dudkiewicz, opinie.ngo.pl (ignacy.dudkiewicz@portal.ngo.pl)

Czym żyje III sektor w Polsce? Jakie problemy mają polskie NGO? Jakie wyzwania przed nim stoją. Przeczytaj debaty, komentarze i opinie. Wypowiedz się! Odwiedź serwis opinie.ngo.pl.

Proponowana formuła spotkań MON z organizacjami pozarządowymi trochę się wyczerpała. Jednak brakuje woli rozmowy o tym, jak to zmienić.