Publicystyka - ngo.pl

To Uniwersytety Trzeciego Wieku. W całym kraju jest ich już 425, skupiają 120 tys. studentów. Jeden z nich działa w Krośnie Odrzańskim, mieście, w którym nie ma „normalnej” uczelni. UTW działa jako stowarzyszenie. 19 czerwca krośnieńscy seniorzy zakończyli swój piąty akademicki rok.

– Wiele osób jeździło na zajęcia uniwersytetu do Zielonej Góry. Brakowało w Krośnie stowarzyszenia, które skupiałoby ludzi, którzy przeszli na emeryturę, ale są jeszcze wciąż produktywni, chcą się udzielać, rozwijać – opowiada Danuta Słomińska, wiceprezeska UTW. Na spotkaniu założycielskim było ponad 100 osób. Obecnie na zajęcia przychodzi około 80, są to głównie panie. Panowie są mniej aktywni – ale tak jest w całym kraju. Dlaczego? To już wiedzą tylko oni…

W roku akademickim 2012/2013 krośnieński uniwersytet zaproponował seniorom udział w zajęciach 12 sekcji i dwóch lektoratów (j. niemiecki i angielski). Były to m.in. sekcja literacka, brydżowa, turystyczna, komputerowa, stylu, dobrego filmu, a także malarska i rękodzieła artystycznego. Dobór sekcji zależy od zainteresowań członków. – Każdy może robić to, na co kiedyś nie miał czasu, ze względu na pracę, czy obowiązki rodzinne – mówi D. Słomińska. Oprócz spotkań sekcji, raz w miesiącu odbywają się wykłady i odczyty, dotyczące m.in. zdrowia, historii regionu, a także zagadnień dotyczących polityki senioralnej regionu i kraju. Chętni mogą również zapisać się na masaże czy wspólne wyjścia do kręgielni. Honorowym rektorem UTW w Krośnie Odrzańskim jest prof. dr hab. Zdzisław Wołk, kierownik Katedry Pedagogiki Społecznej Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Zdaniem Wojciecha Brodzińskiego, inicjatora powstania i prezesa krośnieńskiego UTW, najważniejszy wykład w dotychczasowej historii uniwersytetu miał miejsce w listopadzie zeszłego roku. Były to ostatnie konsultacje przed przyjęciem „Pakietu na rzecz seniorów” . Został on przyjęty przez Ogólnopolską Konferencję Uniwersytetów Trzeciego Wieku, która odbyła się 19 listopada 2012 w Sejmie, jako podsumowanie roku 2012, ogłoszonego z inicjatywy Senatu rokiem UTW.

Gośćmi panelu dyskusyjnego w Krośnie byli: Marek Szpunar, Prezes Fundacji dla UJ w Krakowie, Krystyna Lewkowicz – Prezes Ogólnopolskiego Porozumienia UTW w Warszawie, dr Magdalena Zdaniewicz ze Szkoły Nauk Humanistycznych i Społecznych w Zielonej Górze, prof. Piotr Błędowski, Przewodniczący Głównego Zarządu Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego w Warszawie, oraz Zofia Banaszak, Prezes Zielonogórskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W dyskusji wziął udział również Marek Cebula, Burmistrz Krosna Odrzańskiego. – To szacowne gremium dyskutowało o założeniach „Pakietu na rzecz seniorów”. Jest to obszerny dokument zawierający proponowane kierunki działań, rekomendacje i postulaty dotyczące polityki senioralnej w naszym kraju – wyjaśnia W. Brodziński.

Prezes krośnieńskiego UTW angażuje się w działania na rzecz seniorów również na szczeblu centralnym. Jest członkiem Rady ds. Polityki Senioralnej działającej przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, gdzie reprezentuje województwo lubuskie. – Debatujemy nad tym, jak pomóc seniorom, w oparciu również o zapisy „Pakietu”. Padła na przykład propozycja posła Michała Szczerby, stworzenia parlamentu seniorów. Podobne parlamenty działają w kilku krajach Unii Europejskiej – w Irlandii, na Cyprze. Chcemy również, aby powstała telewizja dla seniorów – mówi W. Brodziński. Plany jej powstania są konkretne: telewizja „net60plus” w 2013 wypuści pierwsze pilotażowe produkcje w Internecie, a od 2014 roku będzie dostępna w sieciach telewizji kablowych.

W. Brodziński jest również ambasadorem rzecznika praw obywatelskich w powiecie krośnieńskim. Uważa, że Krosno jest miastem, które jest widoczne w skali kraju, choć nie leży w centralnej Polsce. – Choć często, gdy zapraszam kogoś z Warszawy, żeby przyjechał do Krosna, nawet precyzuję, że to koło Zielonej Góry, słyszę, że nie, nie, to za daleko – mówi z uśmiechem.

– Niektórzy z naszych członków traktują uniwersytet jak drugi dom, siebie nawzajem jak rodzinę. Na każdym spotkaniu powtarzam, że to jest miejsce, do którego zawsze można przyjść, odstresować się, porozmawiać, gdy życie stwarza różne problemy – zauważa D. Słomińska. Ona sama prowadzi dwie sekcje: literacką i stylu. Sekcja literacka skupia głównie emerytowane nauczycielki. Panie omawiają najróżniejsze książki. A podczas wspólnych lekcji stylu dyskutują nie tylko nad ubiorem, ale także na temat wystroju domu, stołu, zachowania się. – Nigdy nie jest za dużo wiedzy w tym temacie, zwłaszcza że w naszych czasach jest to bardzo aktualne – dodaje D. Słomińska.

Panie również wspierają się w kłopotach, problemach, także osobistych – bo, jak mówią, różnie układa się życie, kiedy jest się w „trzecim wieku”. Pieką ciasta, wymieniają się przepisami. – Nie chcę być nieskromna, ale muszę powiedzieć, że czujemy się potrzebni, i to bardzo. Nasza misja spełnia się systematycznie – podsumowuje wiceprezeska. Równocześnie zarząd czuje się w obowiązku utrzymania wysokiego, uniwersyteckiego poziomu. Został on potwierdzony akredytacją Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz patronatem Wyższej Szkoły Biznesu z Gorzowa Wielkopolskiego.

…jak to na studiach, koniec roku akademickiego i przepiękna pogoda nie sprzyjają wysokiej frekwencji na zajęciach. Podczas ostatniego lektoratu języka niemieckiego obecne były tylko dwie uczestniczki. – Trafiłam do UTW, kiedy przeszłam na emeryturę. Chciałam się uczyć jakiegoś języka obcego, na początku myślałam o angielskim, ale nie pasowały mi godziny zajęć, więc zdecydowałam się na niemiecki. Nie chciałam siedzieć w domu – opowiada Henryka Kościk z Nowego Raduszca pod Krosnem. – Zawsze się człowiek jakoś rozwija, idzie między ludzi. Ma bodziec, żeby coś robić – wtóruje jej Anna Bobryk, krośnianka. W październiku lektorat rozpoczęło 13 osób, ale w trakcie roku wykruszały się z różnych przyczyn. Podobnie było na zajęciach sekcji komputerowej, w których również uczestniczyła pani Anna. – Ludzie rezygnowali, ale teraz znowu zajęcia się odbywają, więc jednak chętni się znaleźli – mówi. Dodaje, że w ubiegłym roku brała również udział w wystawach, odczytach. – Dobrze, że coś się u nas dzieje. „Choćby ktoś mędrcem był, żadna dlań hańba uczyć się jeszcze” – cytuje Sofoklesa.

Żeby móc prowadzić swoją działalność, stowarzyszenie korzysta z pomieszczeń, nieodpłatnie przekazanych w użytkowanie przez Urząd Miejski. W jednym z nich odbywają się zajęcia i niektóre odczyty, w drugim stoją krosna do tkania gobelinów i… stół do masażu. Wokół niego świeczki do aromaterapii. Jednym słowem: w pełni profesjonalne miejsce do relaksujących masaży. Tu akurat chętnych nie brakuje, a i frekwencja dopisuje przez cały rok.

Tkaniem gobelinów zajmuje się głównie Barbara Kuberka. – Kiedy pracowałam zawodowo, miałam mało czasu robótki ręczne, ale zawsze lubiłam robić coś podobnego – mówi. Hafty, choć nie krzyżykowe, szydełko – ale jeszcze nie gobeliny. – Gdy powstała sekcja tkacka, stwierdziłam, że spróbuję zrobić gobelin, czegoś takiego jeszcze nie robiłam – dodaje. Obecnie tka czwarty. Jak długo trwa ukończenie gobelinu? – Zależy, ile czasu poświęcę. Żeby był efekt, muszę posiedzieć około czterech godzin dziennie – wyjaśnia. – To zajęcie daje wiele satysfakcji. Zapominam o kłopotach i problemach. Skupiam się tylko na tym, jaki kolor nitki pasuje – dodaje. Jednak ilość czasu, jaki może spędzić z nitkami w rękach zależy także od tego czy… nie zajmuje się wnuczką. Jak niemal każda babcia, nawet najaktywniejsza.

Pani Barbara należy również do sekcji turystycznej, chodzi na kręgielnię, przez kilka lat uczyła się języka niemieckiego. – Podczas wycieczek do Niemiec potrafię przeczytać napisy, wiem o co chodzi. Mówienie jeszcze nie bardzo mi wychodzi, ale nigdy wcześniej się tego języka nie uczyłam – mówi. I dodaje, że to nie efekt się liczy. Najważniejsze jest, żeby coś robić, być wśród ludzi – pod tym zdaniem pewnie podpisałoby się większość członków UTW.

Na wniosek UTW została powołana Krośnieńska Rada Seniorów, która doradza burmistrzowi w sprawach związanych z realizacją zadań skierowanych do grona najstarszych mieszkańców gminy. Rada, UTW i gmina w zeszłym roku wspólne zrealizowały konkurs pt. „Miejsce przyjazne seniorom”. Akcja skierowana była do wszystkich instytucji, firm oraz organizacji. Zgłosiło się siedem podmiotów, trzy z nich otrzymały specjalne certyfikaty. Kryteria dotyczyły głównie tego, czy ich oferta uwzględnia potrzeby osób starszych, czy realizowane są specjalne rabaty i zniżki, a także czy seniorzy czują się miło i swobodnie, są godnie obsługiwani. Wyróżnione miejsca to: Apteka Srebrna Góra, SKOK Wielkopolska oraz Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Krośnie Odrzańskim.

– Pomysł zaczerpnąłem z innego miasta w Polsce, chyba z Poznania. Podczas tegorocznych Dni Krosna wręczyliśmy certyfikaty – opowiada W. Brodziński. Zaznacza, że nie zostały one przyznane raz na zawsze. – Od czasu do czasu będziemy sprawdzać, czy dany podmiot nie przestał się interesować seniorami – zapowiada. Akcja będzie cykliczna. – Moim zdaniem liczba trzech certyfikatów co roku jest wystarczająca. Chcemy, żeby wyróżnieni tworzyli elitarne grono – dodaje prezes UTW.

Problemem krośnieńskiego UTW są, jak i większości polskich organizacji – finanse. Składki nie mogą być zbyt wysokie, a o łatwo dostępne źródła finansowania trudno. Jednak jak przyznaje D. Słomińska, zarząd UTW stara się nie użalać, a po prostu robić swoje. Sponsorzy odnajdują się wśród lokalnych firm. SKOK Wielkopolska zasponsorował na dzień kobiet kwiaty i ciasto dla wszystkich pań. – Jesteśmy bardzo wdzięczni za ten miły gest – podkreśla D. Słomińska. W pomieszczeniu UTW na ustawienie czekają regały, też od SKOK-u. Z pozyskanych pieniędzy udało się kupić ekran, teraz przydałby się własny rzutnik, bo trzeba go pożyczać przy każdej okazji. Dobrze, że za darmo – ze swojego sprzętu pozwala korzystać Urząd Miejski. Pomoc władz, zarówno tych, jak i poprzednich, jest ważna dla stowarzyszenia. – Burmistrz jest nam przychylny, pomaga w miarę możliwości, bo widzi, że dużo się u nas dzieje – mówi D. Słomińska. UTW współpracuje również z innymi krośnieńskimi organizacjami, na przykład z oddziałem PTTK przy organizacji Święta Rowerów, czy z Miłośnikami Ziemi Krośnieńskiej. D. Słomińska przyznaje jednak, że póki co uniwersytet nie starał się pozyskiwać środków zewnętrznych, na przykład w konkursach ministerialnych – ale być może się to zmieni w przyszłości. – Wydaje mi się, że dopiero co zaczęliśmy, a to już minęło pięć lat – mówi wiceprezeska z uśmiechem.

Na razie w UTW panują nastroje wakacyjne. Jakie plany ma stowarzyszenie na przyszły rok akademicki? – W zeszłym tygodniu odbyło się ostatnie posiedzenie zarządu przed wakacjami. Chcę odpocząć, na razie żadnych planów. Jestem trochę zmęczony – mówi prezes. I tylko jednym zdaniem dopowiada, że chcieliby otworzyć w Krośnie Centrum Integracji Społecznej. Ale to już po wakacjach.

Katarzyna Buchwald-Piotrowska

---

Tekst pochodzi z biuletynu Pakt Współpracy, wydawanego w ramach projektu innowacyjnego "Pakt.com.org", współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.