Publicystyka - ngo.pl

O raporcie z monitoringu systemu przyznawania lokali komunalnych organizacjom pozarządowym w trybie pozakonkursowym przygotowanym przez Pozarządową Inspekcję Lokalową (PIL) pisaliśmy w maju 2010 r. (Jawna polityka lokalowa każdemu się opłaci - /wiadomosci/550521.html). PIL (grupa działająca przy Stowarzyszeniu Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich) zawarła w raporcie kilkadziesiąt postulatów, których wprowadzenie, zdaniem organizacji, mogłoby się przyczynić do tego, że procedury związane z przydzielaniem miejskich lokali warszawskim organizacjom pozarządowym na preferencyjnych warunkach stałyby się bardziej przejrzyste i jawne. Raportem zainteresowała się Beata Wrońska-Freudenheim, dyrektorka miejskiego Biura Polityki Lokalowej, która zapowiedziała w maju, że zorganizuje spotkanie z twórcami raportu, aby przedyskutować ich propozycje.

Do spotkania doszło w piątek, 11 czerwca 2010 r. Wzięli w nim udział członkowie Pozarządowej Inspekcji Lokalowej, a także – oprócz pani dyrektor – przedstawicielki Biura Polityki Lokalowej oraz Marcin Wojdat, pełnomocnik Prezydent Warszawy ds. Organizacji Pozarządowych i Martyna Leciak z Biura Komunikacji Społecznej.

– Jestem zadowolona, że ktoś myśli podobnie, jak my – powiedziała Beata Wrońska-Freudenheim do autorów raportu. – Część państwa propozycji jest możliwa do zrealizowania, część – nie, m.in. z powodu obowiązujących przepisów prawa.

Organizacje szukają lokali w BPL

– Codziennie odbieramy kilkanaście telefonów od różnych organizacji, które zgłaszają zapotrzebowanie na lokal, czasem na bardzo specyficzną działalność, jak np. Straż dla Zwierząt – mówiła Agata Dąbrowska, naczelniczka Wydziału Lokali Użytkowych, opowiadając, jak od strony urzędu wygląda procedura znajdowania i przydzielania lokali organizacjom pozarządowym. – W 70% organizacje kierują swe prośby do Prezydenta Miasta lub do nas, a nie do dzielnic. Każdej z tych organizacji staramy się pomóc, jak najlepiej umiemy. Zapytania rozsyłamy na wszelki wypadek do sześciu dzielnic, które dysponują lokalami użytkowymi dla organizacji, chociaż często z góry wiemy, która z nich może mieć akurat lokal, odpowiadający potrzebom danej organizacji. Odpowiadamy i odpisujemy organizacjom, gdzie powinny się zgłosić, gdzie szukać lokali itd.

Jeśli w danym momencie żadna z dzielnic nie dysponuje wolnym lokalem użytkowym, na który nie znalazł się najemca w dwóch kolejnych konkursach (takie lokale można przekazać organizacjom poza konkursem bez dodatkowych procedur), wówczas organizacje kierowane są do określonej dzielnicy, w której potencjalnie może się znaleźć dla nich miejsce. Śledzą ogłoszenia o konkursach na wynajem lokali użytkowych i – gdy wystawiony zostaje taki, który ich interesuje – zwracają się do burmistrza danej dzielnicy z wnioskiem o zdjęcie lokalu z konkursu.

– Organizacje nie wiedzą, że tak to wygląda, ponieważ bardzo trudno jest dotrzeć do tych informacji, które nam Panie przedstawiają – tłumaczyła Katarzyna Sadło z Pozarządowej Inspekcji Lokalowej. – Najczęściej spotykamy się z opiniami, że bez znajomości nic się nie da wskórać. Naszym zdaniem w lokalach miasta powinna być prowadzona działalność pożyteczna dla mieszkańców, zaspokajająca ich potrzeby.

Kontrole

Aby do tego doprowadzić potrzebne są jasne procedury i weryfikowanie zawartych umów na wynajem, łączne z ich wypowiadaniem, jeśli w danym lokalu nie jest prowadzona działalność przewidziana w umowie.

Beata Wrońska-Freudenheim poinformowała, że we wrześniu 2009 roku prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz wystosowała do burmistrzów wszystkich dzielnic pismo z zaleceniem, aby przeprowadzili kontrolę umów i działalności prowadzonej w lokalach użytkowych wynajmowanych przez miasto.

– Chcemy się dowiedzieć m.in., czy w lokalach jest prowadzona działalność zgodna z umową i czy działalność ta rzeczywiście zasługuje na preferencyjne stawki czynszu – mówiła dyrektorka BPL. Teraz burmistrzowie otrzymali kolejne pismo z prośbą o przesłanie wyników tej kontroli. Będą one znane prawdopodobnie pod koniec wakacji.

Konkursy nie zawsze możliwe i potrzebne

Podczas spotkania rozmawiano także na temat możliwości ogłaszania konkursów skierowanych tylko do organizacji pozarządowych na lokale wycofane z konkursów ogłaszanych na zasadach komercyjnych. Członkowie PIL proponowali zastosowanie w takich wypadkach procedury zbliżonej do tej, jaką przewiduje Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie dla oferty na realizacje zadania publicznego zgłaszanej przez samą organizację.

Zdaniem urzędniczek z Biura Polityki Lokalowej nie zawsze jest to możliwe.

– Ogłoszenie konkursu jest możliwe przede wszystkim wtedy, gdy gospodarz, w tym wypadku dzielnica, wie, czego chce na tym terenie – mówiła Beata Wrońska-Freudenheim, podając przykład Urzędu Dzielnicy Śródmieście, który ogłosił konkurs dla organizacji pozarządowych na wynajem kilku lokali na działalność kulturalną. Organizacje, które prowadzą inną niż kulturalna, ale pożyteczną dla mieszkańców miasta działalność, nie mają szans w takich konkursach. Tutaj B. Wrońska-Freudenheim podała z kolei przykład Fundacji Itaka, która zwróciła się do BPL z prośbą o pomoc w znalezieniu lokalu w pobliżu Dworca Centralnego, co jest uzasadnione ze względu na charakter działalności tej organizacji. – Skierowaliśmy ich do Dzielnicy Śródmieście, tam znaleźli lokal, który mógł być potencjalnie dla nich dobry i czekali, aż zostanie wystawiony w konkursie na wynajem. Wtedy zwrócili się do burmistrza z prośbą o zdjęcie tego lokalu z konkursu. Mielibyśmy ogłaszać na to miejsce konkurs?

Poza tym, na przeszkodzie dodatkowym konkursom stoją też przepisy Ustawy o gospodarce nieruchomościami. Terminy przewidziane w tej ustawie, dotyczące miejskiego lokalu zwalnianego, wystawianego do konkursu i ponownie wynajmowanego, powodują, że taki lokal przez 3-4 miesiące stoi pusty.

– Gdyby na to nałożyć jeszcze jedną procedurę konkursową dla organizacji pozarządowych, ten przestój znacznie by się wydłużył – wyjaśniała dyrektorka Biura Polityki Lokalowej.

Lokale oznakowane

Pracownice Biura z aprobatą przyjęły propozycję członków Pozarządowej Inspekcji Lokalowej, aby od najemców lokali miejskich wymagać odpowiedniego oznakowania ich lokali, to znaczy podania na tabliczce informacji, jaka instytucja tam działa oraz, że jest to lokal pochodzący z zasobów miasta stołecznego Warszawa.

Dyskutowano także nad wprowadzeniem zmian w umowach najmu. PIL postulował, aby umowy zawierały opis planowanej w lokalu działalności, a każda organizacja wynajmująca lokal poza konkursem składała do urzędu kopię swoich sprawozdań merytorycznych oraz przy podpisywaniu umowy deklarowała, jaką działalność będzie prowadzić w danym lokalu. Miałoby to wszystko ułatwiać urzędnikom podejmowanie decyzji o przyznawaniu lokali organizacjom, a także – weryfikowanie, czy decyzje te były słuszne.

– Możemy się nad tym zastanowić, ale nie zadeklaruję w tej chwili, że wprowadzimy takie rozwiązanie. Musimy to skonsultować z naszymi prawnikami – powiedziała Beata Wrońska-Freudenheim.

Wyjaśniono także dlaczego w praktyce, chociaż teoretycznie jest taka możliwość, z organizacjami pozarządowymi nie podpisuje się umów na wynajem na okres dłuższy niż 3 lata (przepisy pozwalają podpisywać umowy na 10 lat). Według urzędniczek z BPL w większości wypadków uniemożliwiają to roszczenia zgłaszane do budynków. Poinformowały także, że organizacje mogą odliczyć sobie koszty poniesione na remonty lokali (pod warunkiem, że trwale podwyższają one wartość lokalu) do kwoty 6-miesięcznego czynszu.

W trakcie rozmowy ustalono również, że:

• Biuro Polityki Lokalowej zamieści na swej stronie internetowej BIP te informacje, które standardowo udzielane są organizacjom dzwoniącym do Biura;
• w jednym miejscu w internecie zostaną zebrane informacje o tym, jakie lokale z zasobów miasta zostały rozdysponowane wśród organizacji, wraz z odesłaniem do odpowiednich uchwał i uzasadnień. Informacje te będą regularnie aktualizowane.

Kolejne spotkanie członków PIL-u i urzędniczek z Biura Polityki Lokalowej odbędzie się prawdopodobnie pod koniec wakacji, gdy znane będą wyniki kontroli lokali miejskich w dzielnicach.