Publicystyka - ngo.pl

Dyrektywy dotyczące ochrony przyrody (dyrektywa ptasia (1979) i dyrektywa siedliskowa (1992)) stanowią podstawę unijnej polityki w dziedzinie różnorodności biologicznej. W ramach opracowanego przez Komisję programu sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT) obie dyrektywy zostały poddane „ocenie adekwatności”, która zapewniła ogólną kontrolę ich przepisów pod kątem skuteczności i wydajności. W ocenę adekwatności zaangażowały się wszystkie zainteresowane strony. W zorganizowanych przez Komisję konsultacjach publicznych wzięła udział rekordowa liczba obywateli – aż 500 tys. osób wyraziło swoje poparcie dla wspomnianych dyrektyw.

Wnioski Komisji dotyczące oceny adekwatności dyrektywy ptasiej i dyrektywy siedliskowej zostały opublikowane w dniu 16 grudnia 2016 r. Przeprowadzona ocena wykazała, że dyrektywy dotyczące ochrony przyrody spełniają swoje zadania. Osiągnięcie ich celów i pełne wykorzystanie potencjału będzie jednak zależeć od znaczącej poprawy ich wdrażania zarówno w zakresie skuteczności i efektywności, jak również działań partnerskich z różnymi grupami zainteresowanych stron w poszczególnych państwach członkowskich i na szczeblu całej UE.

W oparciu o wyniki oceny adekwatności przygotowano specjalny plan działania. Prace nad planem prowadził zespół składający się z 10 komisarzy i wiceprzewodniczącego Komitetu Regionów Karla-Heinza Lambertza, którego zaangażowanie w projekt wynika z kluczowej roli, jaką samorząd terytorialny odgrywa we wdrażaniu wspomnianych dyrektyw.

W dyrektywach ustanowiono największą na świecie skoordynowaną sieć obszarów chronionych, charakteryzujących się bogatą różnorodnością biologiczną – sieć Natura 2000. Obejmuje ona ponad 18 proc. obszarów lądowych i 6 proc. obszarów morskich Unii Europejskiej. Wspomniane same tylko obszary chronione zapewniają około 1,7–2,5 proc. unijnego PKB dzięki usługom ekosystemowym, takim jak magazynowanie węgla, oczyszczanie wody, zapylanie roślin i turystyka. Przyjęty dziś plan ma poprawić zarządzanie tymi obszarami, powiązać w większym stopniu ochronę przyrody z działaniami społeczno-gospodarczymi oraz umożliwić podjęcie dyskusji z organami krajowymi, zainteresowanymi podmiotami i młodymi ludźmi.

Frans Timmermans, pierwszy wiceprzewodniczący do spraw lepszego stanowienia prawa, powiedział: Przeprowadziliśmy staranny przegląd obu dyrektyw i doszliśmy do wniosku, że spełniają swoje zadanie. Teraz chcemy się upewnić, że zdołamy wykorzystać ich pełny potencjał w zakresie ochrony bogatej różnorodności biologicznej Europy. Jest to znakomity przykład potwierdzający, że lepsze uregulowania prawne mogą wzmocnić ochronę wysokich unijnych norm środowiskowych.

Jyrki Katainen, wiceprzewodniczący do spraw miejsc pracy, wzrostu, inwestycji i konkurencyjności, dodał: Przyjęty plan obejmuje konkretne działania, które umożliwią większą skuteczność dyrektyw dotyczących ochrony przyrody. Stwarza solidne podstawy pozwalające pogodzić ochronę różnorodności biologicznej z działaniami gospodarczymi. Ułatwi też inwestycje w nasz kapitał naturalny. Powodzenie tego planu będzie zależeć od ścisłej współpracy z zainteresowanymi stronami, w szczególności władzami lokalnymi i regionalnymi.

Komisarz do spraw środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa Karmenu Vella stwierdził: Zaprezentowany plan wskazuje ambitne udoskonalenia dyrektyw dotyczących ochrony przyrody. Najlepszym sposobem ochrony przyszłych pokoleń jest zaangażowanie młodych ludzi. Właśnie temu służy Europejski Korpus Solidarności. Samorządy w państwach członkowskich mogą odegrać wiodącą rolę we wdrażaniu tej polityki oraz innych działań koniecznych do ochrony naszego dziedzictwa naturalnego.

Wiceprzewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów, Karl-Heinz Lambertz, który również był zaangażowany w prace nad dokumentem z uwagi na kluczową rolę, jaką organy lokalne i regionalne odgrywają we wdrażaniu dyrektyw, powiedział: Zaproponowany plan działania to krok w odpowiednim kierunku. Jako zgromadzenie reprezentujące europejskie miasta i regiony Komitet będzie wspierał realizację tego planu i aktywnie angażował się we współpracę z władzami regionalnymi w celu zapewnienia osiągnięcia celów w zakresie bioróżnorodności do 2020 r.

15 działań, które zostaną zrealizowane do 2019 r., koncertuje się wokół 4 obszarów priorytetowych:

• Komisja pomoże państwom członkowskim w skutecznym wdrażaniu prawodawstwa i czerpaniu korzyści gospodarczych. Będzie aktualizować, opracowywać i aktywnie propagować wytyczne dotyczące procedur wydawania pozwoleń, ochrony gatunków i zarządzania nimi, a także wytyczne sektorowe dotyczące ważnych tematów, takich jak energia wiatrowa, energia hydroelektryczna oraz akwakultura. Zapewni również nowe wskazówki dotyczące uwzględniania usług ekosystemowych w procesie decyzyjnym.
• Zapewni też publiczny dostęp online do danych koniecznych do wdrożenia dyrektyw (np. obrazowanie satelitarne z programu Copernicus).

• Zapewnienie jasnych uregulowań i wskazówek zainteresowanym podmiotom poprawi sytuację w zakresie przestrzegania przepisów. Komisja będzie wspierać państwa członkowskie we wprowadzaniu koniecznych środków ochronnych na wszystkich obszarach.
• Będzie współpracować z władzami krajowymi i regionalnymi, właścicielami gruntów i innymi zainteresowanymi podmiotami, dążąc do poprawy wdrażania przepisów i rozwiązania istniejących problemów.

• Propozycja zwiększenia o 10 proc. budżetu programu LIFE z przeznaczeniem na projekty wspierające ochronę przyrody i różnorodność biologiczną w ramach ogólnej puli środków budżetowych programu LIFE.
• Stymulowanie inwestycji sektora prywatnego w projekty środowiskowe za pomocą mechanizmu finansowego na rzecz kapitału naturalnego – partnerstwa Komisji i Europejskiego Banku Inwestycyjnego mającego zapewnić ukierunkowane pożyczki i inwestycje.
• Wspieranie synergii z finansowaniem ze środków wspólnej polityki rolnej, w tym Europejskim Funduszem Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, usługami dla rolników oraz Europejskim partnerstwem innowacyjnym na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa.
• Zapewnienie wytycznych i wsparcia rozwoju zielonej infrastruktury w celu lepszego połączenia obszarów sieci Natura 2000; oraz wspieranie rozwiązań opartych na przyrodzie za pośrednictwem polityki UE w dziedzinie badań i innowacji, a także za pomocą środków z programu „Horyzont 2020”.

• Wspieranie wymiany wiedzy między władzami lokalnymi i regionalnymi poprzez wspólną platformę z Komitetem Regionów.
• Zaangażowanie młodych ludzi w ochronę środowiska naturalnego dzięki inicjatywom takim jak Europejski Korpus Solidarności i całkowite wykorzystanie kwoty 3,3 mln euro przeznaczonej na delegowanie wolontariuszy do działań wspierających ochronę obszarów sieci Natura 2000; wspieranie za pomocą unijnych środków finansowych możliwości młodych ludzi w zakresie transgranicznego wolontariatu i doświadczeń zawodowych.
• Wspieranie działań informacyjnych, wykorzystanie nowych technologii oraz wzmocnienie powiązań między dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym, zwłaszcza w ramach roku 2018 jako europejskiego roku dziedzictwa kulturowego.
• Ogłoszenie 21 maja Europejskim dniem Natury 2000.

Więcej informacji:

Plan działania na rzecz przyrody, ludzi i gospodarki

Konferencja: „Unijny plan działania na rzecz przyrody, ludzi i gospodarki” – Bruksela, dnia 6 czerwca 2017 r.