Publicystyka - ngo.pl

Komisja, dając przykład, już teraz warunkuje możliwość spotkania ze swoimi przywódcami politycznymi i czołowymi decydentami wpisaniem się przez grupy interesu do publicznie dostępnego rejestru służącego przejrzystości. Komisja wzywa Parlament Europejski i Radę do pójścia w jej ślady i nałożenia obowiązku wpisu do rejestru na wszystkie grupy interesu, które starają się wywrzeć wpływ na kształtowanie polityki w Brukseli.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans podkreślił: Instytucje UE muszą działać wspólnie, aby odzyskać zaufanie obywateli. Musimy być bardziej otwarci we wszystkim, co robimy. Wniosek dotyczący obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości obejmującego Parlament, Radę i Komisję to ważny krok we właściwym kierunku. Społeczeństwo ma prawo wiedzieć, kto próbuje wywrzeć wpływ na stanowienie prawa w UE. Proponujemy prostą zasadę: nie ma spotkań z politykami i wysokimi urzędnikami bez wcześniejszej rejestracji. Za pośrednictwem rejestru społeczeństwo zobaczy, kto lobbuje, kogo przy tym reprezentuje i ile przeznacza na to pieniędzy.

Komisja zaproponowała porozumienie międzyinstytucjonalne, które wprowadzi solidny system gwarantujący przejrzystość działalności lobbingowej w oparciu o istniejący dobrowolny rejestr służący przejrzystości Parlamentu i Komisji. KE proponuje, aby na wszystkie trzy instytucje – w tym także Radę – po raz pierwszy nałożony został wymóg stosowania takich samych norm minimalnych. Zgodnie z tymi propozycjami spotkania z politykami i urzędnikami wysokiego szczebla z tych trzech instytucji zostaną obwarowane warunkiem wcześniejszego wpisania się do rejestru służącego przejrzystości. Komisja zaczęła stosować tę zasadę w swoich kontaktach z grupami interesu w listopadzie 2014 r. i od tego czasu do obecnego rejestru wprowadzonych zostało około 4 tys. nowych wpisów.

We wniosku sprecyzowano również zakres działalności i rodzaj podmiotów, wzmocniono monitorowanie stosowania zasad kodeksu postępowania dla lobbystów i skuteczne ich egzekwowanie oraz przewidziano uproszczenie danych i polepszenie ich jakości poprzez zmianę wymogów dotyczących wpisu i ściślejszą kontrolę jakości. Komisja proponuje zwiększyć środki dostępne na osiągnięcie tego celu. Zarejestrowane podmioty, które nie będą przestrzegać kodeksu postępowania, ryzykują tymczasowym zawieszeniem swoich kontaktów z instytucjami, mogą też zostać wykreślone z rejestru.

Kontekst

Proponowane zmiany w rejestrze służącym przejrzystości są częścią szerszych działań Komisji Junckera na rzecz reformy procesu kształtowania polityki w UE. Wniosek jest wynikiem intensywnych rozmów przeprowadzonych z wszystkimi zainteresowanymi stronami, których dotyczą zmiany. W wyniku trwających 12 tygodni konsultacji społecznych zakończonych 1 czerwca otrzymano 1758 odpowiedzi, z czego 975 odpowiedzi od osób prywatnych i 783 od organizacji. Respondenci wyrazili opinie na temat funkcjonowania rejestru służącego przejrzystości w obecnej formie i przedstawili swoje propozycje dotyczące kształtu przyszłego systemu.

Zobowiązanie Komisji Junckera do większej przejrzystości, przedstawione w wytycznych politycznych, już jest realizowane na wiele sposobów. Od 1 grudnia 2014 r. Komisja publikuje informacje na temat spotkań komisarzy, członków ich gabinetów i dyrektorów generalnych Komisji z wszystkimi grupami interesu. Zgodnie z zasadami spotkania te mogą odbywać się jedynie z osobami lub podmiotami, których dane są dostępne w rejestrze służącym przejrzystości.

Komisja zapewnia także szerszy dostęp do dokumentów dotyczących negocjacji w sprawie transatlantyckiego partnerstwa handlowo-inwestycyjnego (TTIP) ze Stanami Zjednoczonymi. Porozumienie międzyinstytucjonalne dotyczące lepszego stanowienia prawa podpisane w kwietniu wzmocniło przejrzystość poprzez wprowadzenie szeregu środków służących zwiększeniu otwartości procesu decyzyjnego w UE, w tym także w zakresie prawa wtórnego. W maju 2016 r. Komisja przyjęła nowe zasady dotyczące grup ekspertów, wzmacniając w ten sposób wymogi w zakresie przejrzystości i wprowadzając powiązania z rejestrem służącym przejrzystości.

W programie lepszego stanowienia prawa przestawionym w maju 2015 r. Komisja zobowiązała się poddać swoje metody kształtowania polityki kontroli opinii publicznej oraz zebrać opinie na ich temat. Utworzono już nowe mechanizmy gromadzenia opinii zainteresowanych stron. Mechanizmy te oferują możliwość zgłaszania uwag Komisji już na samym początku procesu opracowywania wniosku ustawodawczego na podstawie planów działania i wstępnych ocen skutków, jak również po przyjęciu wniosku przez Komisję, tak aby pozwolić na wnoszenie wkładu w proces legislacyjny w Radzie i Parlamencie.

Rejestr służący przejrzystości jest jednym z głównych narzędzi mających umożliwić Komisji wywiązanie się z zobowiązania dotyczącego zwiększenia przejrzystości. Rejestr obejmuje wszystkie rodzaje działalności prowadzonej w celu wywarcia wpływu na stanowienie prawa i wdrażanie polityki przez instytucje UE. Pierwszy rejestr służący przejrzystości został utworzony wspólnie przez Parlament Europejski i Komisję w 2011 r. Został on zaktualizowany na podstawie porozumienia międzyinstytucjonalnego z kwietnia 2014 r. i dziś obejmuje tylko dwie instytucje. Wpis do obecnego rejestru jest dobrowolny – dotychczas wpisało się do niego ponad 9,8 tys. organizacji, które zobowiązały się przestrzegać przepisów związanego z rejestrem kodeksu postępowania. Wśród zarejestrowanych podmiotów znajdują się między innymi firmy konsultingowe zajmujące się sprawami publicznymi, kancelarie prawne, stowarzyszenia handlowe i zawodowe, organizacje pozarządowe, organizacje religijne i instytucje akademickie.

Więcej informacji

• Wniosek Komisji w sprawie porozumienia międzyinstytucjonalnego między Parlamentem Europejskim, Radą UE i Komisją Europejską w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości; ANNEX
• MEMO/16/3181 z często zadawanymi pytaniami
• Strona internetowa rejestru służącego przejrzystości
• Wyniki konsultacji społecznych w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości