Publicystyka - ngo.pl

Pierwszy monitoring – lata 2012-14 Poprzedni monitoring, zakończony obszernym raportem i rekomendacjami, obejmował lata 2012-2014. Została wtedy przeanalizowana treść ponad 500 wyroków orzekanych w tym okresie w przestępstwach z art. 207 k.k. W opublikowanym raporcie Fundacja alarmowała, że ponad 91% z nich to tzw. wyroki „w zawieszeniu”, które nie są dla sprawców żadną karą i nie chronią kobiet przed przemocą. Ogromnym problemem była także bardzo mała liczba orzekanych wobec sprawców przemocy nakazów opuszczenia lokalu, zakazów zbliżania się do pokrzywdzonej czy zasądzanych skierowań do obowiązkowego uczestnictwa w programie korekcyjno-edukacyjnym.

Nowelizacja prawa w 2015 r. 1 lipca 2015 r. wszedł w życie znowelizowany kodeks karny, kodeks postępowania karnego i inne ustawy mające zreformować proces karny w Polsce. Celem drugiego monitoringu Fundacji Pozytywnych Zmian było sprawdzenie, jak – i czy – nowelizacja prawa wpłynęła na orzecznictwo sądów w sprawach z art. 207 k.k. W raporcie znalazło się również miejsce na porównanie danych statystycznych i ich analizę w kontekście poprzedniego raportu oraz rekomendacje dla sędzi i sędziów.

Jak można się było spodziewać, większość sprawdzanych danych pozostała na podobnym poziomie, co pokazuje, że to nie przepisy prawne są największym problemem. Jak pisze we wstępie do raportu dr Sylwia Spurek, zastępczyni Rzecznika Prawa Obywatelskich:

Niezależnie jednak od luk i niedostatków polskiego prawa należy zwrócić uwagę na brak pełnej i prawidłowej praktyki stosowania dostępnych już obecnie narzędzi – nakazu opuszczenia lokalu, zakazu kontaktów i zakazu zbliżania się jako środków zapobiegawczych uregulowanych w Kodeksie postępowania karnego oraz środków probacyjnych i karnych przewidzianych w Kodeksie karnym, a także – cywilnego środka określonego w art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. (…) Raport przygotowany przez Fundację Pozytywnych Zmian tę praktykę, niestety, potwierdza.

Kilka faktów z monitoringu śląskich sądów za lata 2015-16:

• o 28 % zmniejszyła się liczba wydawanych wyroków z warunkowym zawieszeniem wykonania kary nadal jednak jest to wciąż prawie 64% wyroków wydawanych jest w zawieszeniu,
• niezwykle rzadko, bo tylko w 4,1% zastosowano nakaz opuszczenia lokalu,
• zakaz zbliżania się sprawcy do osoby pokrzywdzonej zastosowano jedynie w 8,04% wyroków;
• 8,81% sprawców skierowano na odbycie programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych.

Cały raport można przeczytać na naszej stronie: www.pozytywnezmiany.org/assets/multimedia/RAPORT%20Art.2017%20KK.pdf

Kluczowe znaczenie etapu sądowego Celem działań Fundacji jest zwrócenie uwagi sędzi i sędziów na specyfikę rozpraw dotyczących znęcania i niezmiernie ważnej roli ich samych w życiu osoby pokrzywdzonej. To od ich decyzji zależy, czy będzie mogła w końcu uwolnić się od przemocy i żyć w poczuciu bezpieczeństwa, które jest jednym z podstawowych praw człowieka, o czym mówi m.in. preambuła do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. To, jak osoba pokrzywdzona zostanie potraktowana podczas procesu sądowego, rzutuje na jej poczucie bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Postawa i wiedza orzekających sędzi i sędziów ma więc kluczowe znaczenie. Orzekanie w sprawach o znęcanie wymaga szczególnego podejścia do pokrzywdzonych i umiejętnego prowadzenia rozprawy sądowej.

Fundacja Pozytywnych Zmian prowadzi monitoring orzecznictwa z art 207 k.k. po to, aby przyczyniać się do podniesienia standardów udzielanych form pomocy i wsparcia osobom doświadczającym przemocy na różnych płaszczyznach. Nasze ostatnie działania skupiają się na ukazaniu perspektywy pokrzywdzonych przemocą kobiet, które po ostatnim, sądowym etapie batalii o powrót do spokojnego życia zderzają się z niezrozumiałym dla nich wyrokiem „w zawieszeniu” dla sprawcy przemocy. Jak pisze w raporcie Renata Szczepańska, psycholożka:

Po pierwsze, wiele z nich nie rozumie, że to jednak wyrok skazujący, potocznie odbierając go jako przysłowiowe „pogrożenie palcem” sprawcy. Często osoby są zdruzgotane tym faktem, mówią o tym, ze widocznie sprawca miał rację, że nikt jej, ofierze, nie uwierzył w to, co mówiła. Brak zastosowania dodatkowych sankcji – jak zakaz zbliżania czy nakaz opuszczenie mieszkania – powoduje ze nic właściwie nie zmienia się w codziennym życiu pokrzywdzonych.

Dlaczego działaniom Fundacji patronuje Temida? Fundacja swoje działania realizuje pod hasłem „Temida przeciwko przemocy”. Dlaczego? Ponieważ Temida jest powszechnie kojarzona jako symbol sprawiedliwości. Grecka bogini w jednej ręce dzierży wagę, a w drugiej miecz. Ma zasłonięte przepaską oczy, by bezstronnie osądzać. Jednak zdaniem Fundacji przepaska na oczach symbolizuje coś innego. To uprzedzenia, stereotypy, patriarchalna perspektywa i tradycja – wszystko to, co pozwala bagatelizować problem przemocy wobec kobiet. W momencie, gdy Temida ściągnie przepaskę, zobaczy pełny obraz sytuacji. I stanie się wtedy prawdziwym symbolem sprawiedliwości – pozostającym ponad systemem i ponad ludźmi.