Publicystyka - ngo.pl

SOS dla Edukacji od dwóch lat działa na rzecz przemyślanych zmian w oświacie. W gronie organizacji społecznych zainicjowałyśmy i zainicjowaliśmy prace nad Obywatelskim Paktem dla Edukacji. To dziesięć kierunków zmian, których potrzebuje dziś szkoła.

Chcemy, by nasze rekomendacje i propozycje stały się przedmiotem otwartej debaty z udziałem ugrupowań politycznych, które będą stanowić prawo w przyszłym parlamencie, samorządów i środowisk szkolnych. Pod Paktem podpisało się ponad sześćdziesiąt organizacji społecznych, trzy organizacje nauczycielskie i cztery korporacje samorządowe, a jego postulaty wspierają środowiska szkolne i akademickie. Poszczególne grupy zgłaszają też swoje uwagi i propozycje zmian w systemie oświaty.

To jednak dopiero początek pracy. Przed nami długa droga, której celem jest przełożenie wizji na operacyjne rozwiązania, a potem wprowadzenie tych zmian w życie.

„Przed wyborami (zwłaszcza parlamentarnymi, ale także samorządowymi) i po nich chcemy doprowadzić do tego, żeby zmiana, która jest nieuchronna, tym razem została wprowadzona z wysłuchaniem głosów środowisk nauczycielskich, samorządowych i społecznych” – mówi Alicja Pacewicz z SOS dla Edukacji.

27 stycznia 2023 roku w Centrum Nauki Kopernik organizujemy Szczyt Edukacyjny. Spotkamy się w gronie ponad stu przedstawicielek i przedstawicieli organizacji społecznych, ugrupowań politycznych, środowisk akademickich, samorządów lokalnych, związków zawodowych, nauczycieli, nauczycielek, rodziców i młodzieży.

Będziemy ponad podziałami rozmawiać o tym, co jest teraz najpilniejsze, a co najważniejsze w dłuższej perspektywie. Zastanowimy się wspólnie, jak zrealizować zawartą w Pakcie wizję szkoły, i zaczniemy pracę nad konkretnymi rozwiązaniami organizacyjnymi i prawnymi.

Naszym celem jest opracowanie strategii naprawy polskiej szkoły z uwzględnieniem doświadczenia i potrzeb wszystkich grup budujących edukacyjną społeczność. Dlatego tworzymy przestrzeń do wspólnego wypracowania rozwiązań i oceny, co koniecznie trzeba zmienić, a co można usprawnić w ramach regulacji, które teraz obowiązują.

Jednym z efektów szczytu będą ekspertyzy prawne – przygotowanie do wprowadzenia zmian. Aktualne regulacje są nieprzejrzyste i rozproszone w pięciu ustawach oraz licznych aktach wykonawczych. Eksperci prawni, z którymi współpracujemy, postulują uproszczenie i ujednolicenie systemu prawa oświatowego. Nowe prawo powinno być budowane z uwzględnieniem konstytucyjnych zasad pomocniczości i decentralizacji, bo – jak pisze prof. Dawid Sześciło – „regulacja na poziomie centralnym jest uzasadniona w zasadzie tylko w odniesieniu do spraw kluczowych dla zapewnienia równego dostępu do edukacji. Nie może natomiast prowadzić do całkowitej uniformizacji procesów kształcenia oraz organizacji placówek oświatowych”.

Podczas Szczytu Edukacyjnego będziemy pracować w ramach stolików tematycznych – zespołów roboczych moderowanych przez przedstawicielki i przedstawicieli organizacji członkowskich SOS dla Edukacji. Zespoły spotykają się wirtualnie jeszcze przed szczytem, a także po nim, by wypracować propozycje rozwiązań w pięciu obszarach problemowych (każdy z nich odnosi się do dwóch postulatów Paktu):

A. Samodzielna szkoła w zdecentralizowanym systemie oświaty,

B. Dobrze finansowana szkoła dobrze wynagradzanych i docenianych nauczycieli i nauczycielek,

C. Szkoła kompetencji na miarę XXI wieku,

D. Szkoła równych szans, współpracy i dobrego traktowania,

E. Szkoła demokracji i pluralizmu.

Jesienią 2023 roku wybierzemy nowy parlament i powstanie nowy rząd. To od nich w dużym stopniu zależy kierunek, w jakim będzie dalej zmierzać nasza szkoła. Uważamy, że wypracowanie porozumienia w sprawie przyszłości polskiej edukacji bez względu na przynależność partyjną jest priorytetem. Chcemy, żeby wspólne ustalenia znalazły swoje odzwierciedlenie w programach wyborczych. Do uczestnictwa w Szczycie Edukacyjnym zaprosiliśmy więc przedstawicielki i przedstawicieli demokratycznych ugrupowań politycznych. Udział w wydarzeniu zapowiedziały: Koalicja Obywatelska, Koalicja Polska, Lewica i Polska 2050. Te same ugrupowania zgodziły się wcześniej z postulatami Obywatelskiego Paktu dla Edukacji.

Wprowadzenie nowych rozwiązań w edukacji zależy w dużej mierze od władz samorządowych – zarówno obecnych, jak i tych, które wybierzemy w przyszłym roku. Samorządy lokalne gmin, miast i powiatów będą mieć na szczycie swoją mocną reprezentację i z pewnością zgłoszą propozycje konkretnych rozwiązań organizacyjnych i finansowych.

W uwagach do Paktu przesłanych przez Unię Metropolii Polskich czytamy: „Edukacja jest inwestycją w przyszłość każdego z nas, zabezpiecza przyszłość Polski, jest przepustką do dobrego życia, odblokowuje ograniczenia, umożliwia znalezienie odpowiedzi na pytania, jest matką wynalazków, buduje świadomość i odpowiedzialność, potrafi zmieniać świat”.

Uzgodnienia ze Szczytu Edukacyjnego staną się podstawą do dalszej pracy z politykami i polityczkami. Jesteśmy przekonani, że przyjęcie – a potem wprowadzenie w życie – opracowanego partycypacyjnie ramowego planu dla edukacji leży w interesie wszystkich demokratycznych ugrupowań. A także w interesie nas wszystkich, w tym dzieci i młodzieży. Bez woli politycznej i determinacji rządzących naprawa polskiej oświaty się nie uda. Dlatego szukamy sojuszników zarówno na poziomie centralnym, jak i samorządowym.

Jako organizacje społeczne jesteśmy gotowi dalej prowadzić proces uzgadniania planu naprawy i rozwoju polskiej edukacji. Będziemy wspierać działania innych instytucji i ruchów na rzecz lepszej szkoły. W kolejnych latach chcemy też sprawdzać, jak są realizowane przyjęte przed wyborami założenia i programy.

Z postulatami i rozwiązaniami szczytu będziemy docierać do szerokiego grona – nauczycieli i nauczycielek, rodziców, uczniów i uczennic. Będziemy organizować konsultacje internetowe i lokalne debaty o edukacji. To gwarancja, że wypracowane pomysły będą odpowiadać na autentyczne potrzeby.

Do zobaczenia na Szczycie Edukacyjnym!

Zespół SOS dla Edukacji