1 listopada 2012 r. zwiększą się kwoty kryteriów dochodowych decydujących o uprawnieniach do świadczeń rodzinnych. Wzrośnie również kwota zasiłku rodzinnego. To pierwsza weryfikacja kryteriów dochodowych od wejścia w życie ustawy o świadczeniach rodzinnych w 2004 r. Na większe wsparcie, ale też zmiany w przepisach powinny przygotować się osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne.
Nowe kryteria dochodowe mają wynosić:
- 539 zł na osobę,
- 623 zł na osobę, jeśli w rodzinie jest niepełnosprawne dziecko.
Zaproponowano też od razu kryterium, które miałyby obowiązywać od 1 listopada 2014 r. (odpowiednio 574 zł i 664 zł.).
Wysokość zasiłku od 1 listopada 2012 r.:
- 77 zł na dziecko do ukończenia 5 roku życia (obecnie 68 zł),
- 106 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku do ukończenia 18 roku życia (obecnie 91 zł),
- 115 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia (dziś 98 zł).
Przy weryfikacji nie zaplanowano wzrostu żadnego dodatku do zasiłku. Na tym samym poziomie wypłacany będzie też zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne oraz zapomoga z tyt. urodzenia dziecka (becikowe).
Powyższe propozycje muszą zostać ostatecznie potwierdzone przez Radę Ministrów w rozporządzeniu. Wiadomo jednak, że Rada nie może przyjąć niższych kwot niż, te które już zaprezentowała. Rozporządzenie zawierające nowe kwoty powinno być opublikowane do 15 sierpnia.
W ustawie o świadczeniach rodzinnych zapisany jest mechanizm weryfikacji kwot świadczeń i kryteriów. Ustawa zaleca, żeby dokonywano tego co 3 lata. Od 2004 r. kwota zasiłku zmieniała się (w ramach weryfikacji tylko raz), rosły też kwoty innych dodatków i świadczeń (ostatnio najbardziej świadczenie pielęgnacyjne), jednak kryteriów dochodowych nie podnoszono. Powodowało to systematyczny spadek liczby uprawnionych do pomocy. Weryfikacja w 2012 r. spowoduje, że liczba uprawnionych wzrośnie o 140 tys. dzieci. Jednak zamrożone kryterium spowodowało, że od 2004 r. uprawnienie utraciło blisko 3 miliony.
Świadczenie pielęgnacyjne wypłacane jest w wysokości 520 zł. Weryfikacja nie zmienia tej kwoty. Jednak od listopada 2011 r. osoby uprawnione do świadczenia, otrzymują dodatkowe 100 zł, na mocy specjalnego rządowego programu. Od lipca do grudnia 2012 r. do pomocy takiej uprawniona jest matka, ojciec lub opiekun faktyczny dziecka, a pomoc przysługuje z urzędu (patrz: komunikat resortu pracy). Początkowo dodatkowe wsparcie otrzymywali wszyscy uprawnieni do świadczenia pielęgnacyjnego jeśli w odpowiednim terminie złożyli wniosek. Przyjęcie i kontynuowanie rządowego programu to wyraz szczególnej troski o opiekunów dzieci i osób niepełnosprawnych, którzy z powodu konieczności sprawowania opieki nie pracują. Ale jednocześnie ta forma pomocy budzi wciąż wątpliwości co do trafności jej adresowania. Dlatego z jednej strony rośnie wysokość pomocy, z drugiej podejmowane są starania, żeby uszczelnić system.
Po wyrokach Trybunału Konstytucyjnego i nowelizacjach ustawy z l. 2008-2010, pomoc w formie świadczenia pielęgnacyjnego zaczęła trafiać do szerokiego kręgu uprawnionych. Zdecydowano się nawet na rezygnację z kryterium dochodowego przy wypłacaniu tego świadczenia. Okazało się jednak, że po pomoc zgłasza się znacznie więcej osób niż przewidywano*. Świadczenie pielęgnacyjne wypłacane jest osobom, które rezygnują lub nie podejmują zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania opieki nad niepełnosprawnym. Gminy wypłacające świadczenia mają jednak coraz większe wątpliwości, czy osoby pobierające pomoc rzeczywiście sprawują opiekę (ustalenie czy jest jakiś związek miedzy brakiem zatrudnienia/ rezygnacją z pracy, a podjęciem opieki, jest jeszcze trudniejsze, tym bardziej, że zapis w ustawie nie jest rygorystyczny). Dlatego trwają prace nad nowelizacją mającą przywrócić kryterium (dla części opiekunów) oraz uszczelnić system. Projekt przygotowało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Planuje się, żeby nowe zasady zaczęły obowiązywać 1 stycznia 2013 r. Nowelizacja różnicuje wsparcie dla osób, które opiekują się dziećmi niepełnosprawnymi (osobami, których niepełnosprawność powstała przed 18 lub 25 rokiem życia) i dla pozostałych opiekunów. Ci drudzy otrzymają pomoc (specjalny zasiłek opiekuńczy) jeśli spełnią kryterium dochodowe i po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego. Zaadoptowano też do ustawy dodatkowe 100 zł z programu rządowego, ustalając nową wysokość świadczenia pielęgnacyjnego na 620 zł.
tekst proponowanej nowelizacji w bip MPIPS:
Ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw
więcej:
Propozycja weryfikacji kwot kryteriów dochodowych (...) (strona Kancelarii Prezesa Rady Ministrów)
* Pierwotnie świadczenie pielęgnacyjne skierowane było do rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych, a żeby je otrzymać trzeba było zmieścić się w kryterium dochodowym (583 zł na osobę). Kryterium przestało obowiązywać w 2010 r. Zbiegło się to z dołączeniem nowej grupy uprawnionych - pomoc zaczęto wypłacać nie tylko z tytułu opieki nad dzieckiem. Wsparcie może np. dostać wnuczek opiekujący się zniedołężniałym dziadkiem, albo dorosłe rodzeństwo dorosłych osób niepełnosprawnych. Po tych zmianach rodzice niepełnosprawnych dzieci stanowią mniej niż 1/5 pobierających świadczenie pielęgnacyjne. W okresie roku liczba uprawnionych podwaja się (w 2011 r. uprawnionych jest o 100% więcej niż w 2010 r.). „Zauważalna jest (...) postępująca tendencja do „wyszukiwania” przez osoby nieaktywne zawodowo osób niepełnosprawnych w swoich rodzinach jedynie w celu uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, bez faktycznego sprawowania opieki nad taką osobą.” - tłumaczą w uzasadnieniu do nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych jej autorzy.
