Chcemy coś zrobić dla siebie i innych. Mamy pomysły i szukamy dla nich ujścia. Często naszym wrogiem jest pośpiech i niecierpliwość. Zanim podejmiemy decyzję, jakie stowarzyszenie: zwykłe czy rejestrowe chcemy założyć – przemyślmy wszystkie argumenty za i przeciw.
fot.: http://www.sxc.hu/profile/srbichara
Autor/źródło: http://www.sxc.hu/profile/srbicharaNa tak postawione pytanie, nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Warto jednak porównać te dwie formy i dopiero wtedy podjąć decyzję.
Stowarzyszenie zwykłe to uproszczona forma stowarzyszenia. Dzięki prostym zasadom tworzenia i rejestracji wydaje się kuszącą alternatywą dla tych, którzy obawiają się skomplikowanych wymogów, jakie stosuje się wobec stowarzyszeń rejestrowych.
Aby powstało stowarzyszenie, zwykłe potrzeba minimum 3 osób, które uchwalają regulamin działania i wybiorą spośród siebie przedstawiciela. Następnie zgłaszają pisemnie informację, że powstało stowarzyszenie do właściwego wydziału w starostwie powiatowym (może to być wydział spraw obywatelskich albo wydział spraw społecznych, w zależności od organizacji pracy urzędu). Jeżeli w ciągu 30 dni od momentu złożenia dokumentów w urzędzie nie zostanie wydany zakaz działalności stowarzyszenia, oznacza to, że może ono rozpocząć działania.
Stowarzyszenie zwykłe ma jednak spore ograniczenia, nie może:
- prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego lub działalności gospodarczej,
- zrzeszać się i tworzyć oddziałów,
- ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego,
- przyjmować darowizn, dotacji, przeprowadzać zbiórek publicznych.
W praktyce poważnym ograniczeniem w działalności jest możliwość pozyskiwania majątku jedynie ze składek członkowskich.
Stowarzyszenie zwykłe podlega ponadto określonym obowiązkom. Musi mieć numery NIP i REGON, tak jak każdy inny podmiot, oraz powinno prowadzić pełną księgowość, a co za tym idzie, sprawozdawać się corocznie do Urzędu Skarbowego (tj. sporządzać i wysyłać sprawozdania finansowe).
Stowarzyszenie rejestrowane w KRS musi mieć co najmniej 15 założycieli. To poważna bariera dla wielu grup, pragnących działać społecznie. Osoby planujące założenie stowarzyszenia przygotowują statut, a następnie organizują i przeprowadzają zebranie założycielskie. Podczas takiego zebrania podejmują decyzję o założeniu stowarzyszenia, przyjmują statut i wybierają komitet założycielski. Praktycznym rozwiązaniem jest wybranie od razu zarządu i komisji rewizyjnej.
Po zebraniu trzeba przygotować cały wniosek rejestracyjny, który następnie składa się w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Procedura rejestracji jest skomplikowana i żmudna. Uczestniczy w niej starosta powiatu, na terenie którego będzie się mieścić siedziba stowarzyszenia, co dodatkowo wydłuża czas rejestracji. Zakończenie całej operacji sukcesem często jest okupione koniecznością przeprowadzania kolejnych zebrań, np. w celu zmiany zapisów w statucie, co w przypadku 15 osób bywa trudne. Jest to jednak dobra szkoła dla całego zespołu, dająca wstępne pojęcie o formalnościach, które wiążą się z prowadzeniem stowarzyszenia. Po rejestracji w sądzie trzeba jeszcze zawrzeć umowę z bankiem na prowadzenie rachunku bankowego, uzyskać numer REGON i NIP.W końcu można zacząć działać. Warto zarezerwować sobie na tę całą procedurę co najmniej 1-2 miesiące.
Stowarzyszenie rejestrowane w KRS ma dużo więcej różnych możliwości. Może prowadzić bardzo szeroką działalność statutową (czyli działalność społeczną, która jest sformułowana w statucie jako cel działania organizacji), która może być prowadzona w formie nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego. Dodatkowo może uruchomić działalność gospodarczą, która służy pozyskiwaniu funduszy na cele statutowe.
Stowarzyszenie takie może prowadzić działalność akcyjną, opierając się na pracy społecznej członków i wolontariuszy, ale też może być stale działającą organizacją, mającą biuro i zespół pracowników.
Poważnym atutem takiego stowarzyszenia jest szeroki wachlarz możliwości pozyskiwania funduszy na działalność. Oprócz już wspomnianej działalności zarobkowej (odpłatnej działalności pożytku publicznego i działalności gospodarczej), może ono przyjmować darowizny, ubiegać się o dotacje od administracji publicznej, organizować zbiórki publiczne, pozyskiwać nawiązki, spadki czy 1%.
Stowarzyszenie rejestrowe korzysta też ze zwolnienia z podatku dochodowego, jeśli jego cele mieszczą się w zwolnieniu opisanym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.
Oczywiście stowarzyszenie rejestrowe podlega wielu różnym obowiązkom, w tym sprawozdawczym, tak jak każdy inny podmiot prawny.
Podejmując decyzję, który rodzaj stowarzyszenia chce się założyć, trzeba wziąć pod uwagę swoje potrzeby i zasoby. Czy do planowanej działalności będą potrzebne większe fundusze? Czy ma być to działalność powtarzalna czy incydentalna? Czy dysponujemy grupą 15 zaangażowanych członków?
Założenie stowarzyszenia zwykłego wydaje się na początku kuszące. Wystarczą 3 osoby, a procedura rejestracji jest stosunkowo krótka. Ale co później, jeśli okaże się, że chcemy kontynuować naszą działalność, rozwijać ją i potrzebne do tego będą większe zasoby, niż te które zbierzemy dzięki składkom członkowskim?
Zamiana stowarzyszenia zwykłego w rejestrowe nie jest możliwa. Ani przepisy prawa o stowarzyszeniach, ani ustawy o krajowym rejestrze sądowym nie przewidują takiej sytuacji. Gdyby forma stowarzyszenia zwykłego okazała się niewystarczająca, należałoby je zamknąć, a następnie otworzyć drugie, rejestrowane w KRS. Nazwa mogłaby być ta sama, ale formalnie byłaby to zupełnie nowa, odrębna organizacja.
Odwrotna sytuacja(zamiana rejestrowego w zwykłe) też nie jest możliwa. Co więcej, procedura likwidacji stowarzyszenia rejestrowanego w KRS jest chyba nawet bardziej skomplikowana niż rejestracja organizacji.
Przed podjęciem ostatecznej decyzji naprawdę warto dokładnie wszystko sprawdzić, porządnie przemyśleć i przedyskutować wszystkie argumenty za i przeciw w gronie założycieli.
Podstawa prawna:
Osoby w liczbie co najmniej piętnastu, pragnące założyć stowarzyszenie, uchwalają statut i wybierają komitet założycielski.
Komitet założycielski składa do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację wraz ze statutem, listą założycieli, zawierającą imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli, protokół z wyboru komitetu założycielskiego, a także informację o adresie tymczasowej siedziby stowarzyszenia.
1. Wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia sąd rejestrowy rozpoznaje niezwłocznie, a rozstrzygnięcie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku.
- Sąd rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu odpis wniosku o rejestrację wraz z załącznikami wymienionymi w art. 12. Organ ten ma prawo wypowiedzieć się w sprawie wniosku w terminie 14 dni licząc od dnia jego doręczenia, a także przystąpić, za zgodą sądu, do postępowania jako zainteresowany.
Stowarzyszenia zwykłe
Art. 40.
1. Uproszczoną formą stowarzyszenia jest stowarzyszenie zwykłe, nieposiadające osobowości prawnej.
- Osoby w liczbie co najmniej trzech, pragnące założyć stowarzyszenie zwykłe, uchwalają regulamin działalności, określając w szczególności jego nazwę, cel, teren i środki działania, siedzibę oraz przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie.
- O utworzeniu stowarzyszenia zwykłego jego założyciele informują na piśmie właściwy, ze względu na przyszłą siedzibę stowarzyszenia, organ nadzorujący, podając dane, o których mowa w ust. 2.
1. Sąd rejestrowy, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może zakazać założenia stowarzyszenia zwykłego, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w art. 16. Art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
- Jeżeli w ciągu 30 dni od dnia uzyskania informacji o założeniu stowarzyszenia zwykłego nie zakazano jego działalności, może ono rozpocząć działalność.
1. Stowarzyszenie zwykłe nie może:
1) powoływać terenowych jednostek organizacyjnych,
2) łączyć się w związki stowarzyszeń,
3) zrzeszać osób prawnych,
4) prowadzić działalności gospodarczej,
5) przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej.
- Stowarzyszenie zwykłe uzyskuje środki na swoją działalność ze składek członkowskich.
W sprawach nie uregulowanych odmiennie w tym rozdziale do stowarzyszenia zwykłego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy, z tym że:
1) nie stosuje się przepisów art. 9-13, art. 14 ust. 1, art. 17, art. 20, art. 22-24, art. 27, art. 30 i art. 31 pkt 2,
2) ilekroć w ustawie jest mowa o statucie, należy przez to rozumieć regulamin stowarzyszenia zwykłego.
Źródło: inf. własna (ngo.pl)
