Publicystyka - ngo.pl

Za późno?

Rozporządzenie powinno wejść w życie 20 maja – tak jak przepisy nowelizacji, których będzie uzupełnieniem. Żeby jednak urzędnicy w starostwach zdążyli się przygotować do wprowadzenia nowej ewidencji stowarzyszeń zwykłych, jego publikacja nie może odbyć się później niż na przełomie kwietnia i maja. Nawet jeśli w tym terminie uda się wydać rozporządzenie, powiaty, dostając 2-3 tygodnie na stworzenie ewidencji, znajdą się w trudnej sytuacji.

Minister administracji ma praktycznie niecałe dwa miesiące na skonsultowanie i przyjęcie rozporządzenia. W pierwszej kolejności powinno ono trafić do Rady Działalności Pożytku Publicznego, ale muszą się też odbyć konsultacje publiczne. Ile czasu dostaną samorządy i organizacje na zgłoszenie uwag?

Swoje zaniepokojenie brakiem projektu wyrażał, podczas lutowego posiedzenia Rady Działalności Pożytku Publicznego, Witold Zakrzewski. W trakcie prac parlamentarnych nad nowelizacją ustawy – Prawo o stowarzyszeniach, ministerstwo deklarowało, że projekt będzie gotowy na 1 stycznia 2016 r.

Na początku lutego, od rzecznika MSWIA (Wydział Prasowy) dowiedzieliśmy się tylko, że "w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji trwają prace związane z przygotowaniem rozporządzenia (…). Przygotowany projekt będzie procedowany zgodnie z obowiązującymi przepisami".

Stowarzyszenia zwykłe w nowej formule

Przypomnijmy, że najważniejsza zmiana, jaka zajdzie w kształcie stowarzyszeń zwykłych po 20 maja 2016 r., związana jest z nadaniem im ułomnej osobowości prawnej. Stowarzyszenie zwykłe będzie: "we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane". Umożliwi mu to np. wynajęcie lokalu (przed nowelizacją wynajmującym lokal było nie stowarzyszenie, ale jego członkowie – często jeden, wskazany), ale również ubieganie się o środki na realizację zadań publicznych (czyli startowanie w konkursach).

Znacznemu poszerzeniu ulegną dostępne stowarzyszeniu zwykłemu źródła finansowania. Będzie mogło uzyskiwać środki na działalność ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej. Przed nowelizacją jedynym źródłem były składki.

Stowarzyszenia zwykłe będą mogły (ale nie będą musiały) powoływać zarząd, a także organ kontroli wewnętrznej. To ostatnie umożliwi im m.in. ubieganie się o status pożytku publicznego.

Więcej o nowym kształcie stowarzyszeń zwykłych pisaliśmy m.in. w informacji: "Stowarzyszenia zwykłe – klucz do nowelizacji (cz.1). Alternatywa".

Stowarzyszenie zwykłe nie będzie musiało rejestrować się w sądzie (chyba, że zechce uzyskać status pożytku publicznego). O swoim powstaniu poinformuje starostę. Starostowie poprowadzą ewidencję stowarzyszeń zwykłych. Obecnie (przed wejściem w życie nowelizacji, czyli do 20 maja 2016 r.) starosta również zbiera informacje o stowarzyszeniach zwykłych (na starych zasadach). Jednak prowadzonych w powiatach rejestrów stowarzyszeń zwykłych nie można nazwać ewidencją. Nie ma ustalonych reguł ani wzorów, listy w poszczególnych powiatach mogą się od siebie różnić. Po nowelizacji ewidencja zostanie ujednolicona. Ustawa oraz rozporządzenie (gdy powstanie) precyzyjnie określi, jakie elementy będzie zawierać i w jaki sposób będzie się ją prowadzić.

Co znajdzie się w rozporządzeniu?

Treść wpisów, które znajdą się w ewidencji stowarzyszeń zwykłych, jest w dużej mierze opisana przez ustawę. Nie wspomina ona jednak o tym, jak będzie prowadzona ewidencja – to ustali rozporządzenie. Ustawa dopuszcza jedynie, że ewidencja może być prowadzona "w systemie teleinformatycznym".  Z rozporządzenia dowiemy się więc, czy będzie to system bardziej elektroniczny, czy bardziej papierowy oraz na ile możliwe będzie jego scalenie (scalenie danych) w skali kraju. Złym rozwiązaniem byłoby pozwolenie samorządom na tworzenie własnych, integralnych i nie dających się połączyć baz.

delegacja dla Ministra

"Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia ewidencji, jej wzór oraz szczegółową treść wpisów w ewidencji w zakresie, o którym mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia przejrzystości, kompletności i dostępności do danych zawartych w ewidencji".

Jakie elementy ewidencji opisuje ustawa – Prawo o stowarzyszeniach (wspomniany ust. 1 w artykule 40b)?

W ewidencji zamieszcza się:

1. nazwę stowarzyszenia zwykłego, jego cel lub cele, teren i środki działania oraz adres siedziby;
2. imię i nazwisko przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo członków zarządu oraz sposób reprezentowania stowarzyszenia zwykłego przez zarząd, o ile regulamin działalności przewiduje ten organ;
3. imię i nazwisko członków organu kontroli wewnętrznej, o ile regulamin działalności przewiduje ten organ;
4. informacje o regulaminie działalności i jego zmianach;
5. informację o posiadaniu statusu organizacji pożytku publicznego;
6. informacje o przekształceniu lub rozwiązaniu stowarzyszenia zwykłego;
7. imię i nazwisko likwidatora stowarzyszenia zwykłego;
8. informacje o zastosowaniu wobec stowarzyszenia zwykłego środków, o których mowa w rozdziale 3. (chodzi np. o nałożenie przez Sąd na wniosek organu nadzorującego czyli starosty kary grzywny).

O nowej ewidencji stowarzyszeń zwykłych pisaliśmy w informacji: "Stowarzyszenia zwykłe – klucz do nowelizacji (cz. 2). Ewidencja".

Więcej informacji, jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – znajdziesz w serwisie poradnik.ngo.pl.