Dolina Rospudy, jeden z najcenniejszych przyrodniczo obszarów Polski, to ostoja niezwykłej ilości rzadkich roślin. Na torfowiskach okalających rzekę Rospudę zanotowano 45 gatunków rodzimej flory objętych ścisłą ochroną ustawową, 14 gatunków wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin i 3 gatunki z listy Natura 2000. Na uwagę zasługuje wystąpienie kilkunastu gatunków z rodziny storczykowatych.
Najcenniejszym, rosnącym nad Rospudą jest właśnie najrzadszy z
krajowych storczyków miodokwiat krzyżowy (Herminium
monorchis) (na zdjęciu obok). Dawniej posiadał on na terenie
naszego kraju 18 stanowisk, jednak na skutek działalności człowieka
ocalał jedynie na torfowisku niskim przy brzegach rzeki Rospudy.
Miodokwiat krzyżowy to niepozorna, wieloletnia bylina. Dorasta do
30 cm wysokości, jej kwiaty mają zielono-żółtą barwę o
charakterystycznym miodowym lub anyżowym zapachu. Jest to gatunek
niezwykle wrażliwy na zmiany poziomu wód gruntowych.
Do takich
zmian dojdzie z pewnością, jeżeli ruszy budowa obwodnicy Augustowa
w wersji proponowanej i zatwierdzonej przez Ministerstwo
Środowiska. Oznaczać to będzie zagładę kolejnego gatunku na terenie
Polski. A przecież miodokwiat krzyżowy to gatunek objęty ścisłą
ochroną gatunkową, to gatunek wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi
Roślin.
Dolina ta
stała się ostoją nie tylko dla miodokwiatu. Rośnie tam wiele
niezwykle rzadkich roślin, wśród nich najokazalszy z naszych
rodzimych storczyków – obuwik pospolity (Cypripedium
calecolus) (na zdjęciu obok). Jest to niezwykle okazała bylina,
o dużych, żółtych kwiatach przypominających swym kształtem obuwie.
Dawniej obuwik wstępował na około 250 stanowiskach w kraju, do
dzisiaj zachował się na połowie z nich Warto zaznaczyć, że w Polsce
północnej jest znacznie rzadszy, niż w Pasie Wyżyn. Nad Doliną
Rospudy rośnie w lesie okalającym torfowisko. Jest to gatunek
objęty ścisłą ochroną, wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin
i wpisany na listę Natura 2000.
Kolejnym
gatunkiem figurujących we wszystkich podanych wyżej spisach jest
lipiennik Loesela (Liparis loeselii). Niezwykle mały, zielono-żółty
storczyk charakterystyczny dla zbiorowisk torfowiskowych. On
również jest silnie zagrożony w skali kraju ze względu na osuszanie
torfowisk i zmianę panujących na nich stosunków wodnych. Budowa
estakady w proponowanej wersji z pewnością przyczyni się do jego
wymarcia.
Nad Rospudą
rośnie wiele innych rzadkich gatunków, m.in. wyblin jednolistny
(Malaxis monophyllos), również umieszczony w Polskiej
Czerwonej Księdze Roślin, bardzo rzadka na Suwalszczyźnie gółka
długoostrogowa (Gymnadenia conopsea), objęte ochroną i
wymierające w skali kraju rosiczki – długolistna (Drosera
anglica) i okrągłolistna (Drosera rotundifolia).
Źródło: Jan Kucharzyk
