Ruszyła akcja medialna zmierzająca do zatrzymania zajmowania przez urzędników obszarów aktywności obywatelskiej. Akcja wspiera m.in. krakowski "Zielony Dół" oraz słupskie organizacje pozarządowe. Organizatorem akcji jest 7 federacji NGO.
Współczesne społeczeństwa państw demokratycznych składają się z trzech podstawowych segmentów. Pierwszy z nich tworzy państwo z aparatem władzy oraz administracją publiczną, które mają na celu stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego ogółu społeczeństwa oraz zaspokojenia zbiorowych potrzeb społecznych enumeratywnie wyliczonych lub w ogólny sposób zdefiniowanych. Drugi segment tworzy system podmiotów gospodarujących, wśród których ze względu na efektywność dominuje prywatny biznes ukierunkowany na wypracowanie zysku. Trzecim elementem jest społeczeństwo obywatelskie rozumiane jako działalność niezależnych od państwa instytucji, organizacji, związków i stowarzyszeń stanowiących podstawą samodzielnego rozwoju obywateli, ich samoorganizacji oraz osobistej aktywności.
Społeczeństwo obywatelskie obejmuje dwa obszary życia społecznego: obywatelską aktywność grupową – działalność organizacji pozarządowych, wspólnot lokalnych i samorządowych, nieformalnych grup i ruchów społecznych oraz świadomość obywatelską mieszkańców danej jednostki terytorialnej.
Społeczeństwo cywilne tworzy tkanka dobrowolnych organizacji, zrzeszeń i kontaktów, które wypełnia przestrzeń między jednostką a społeczeństwem, obywatelem a państwem. Społeczeństwo obywatelskie jest jednym z filarów ustroju demokratycznego. Stowarzyszenia obywatelskie są miejscem wyrażania, uzgadniania i realizacji interesów różnych grup społecznych; w nich ludzie uczą się wzajemnego zaufania i umiejętności obywatelskich, uczestnictwa w demokracji i wspólnego działania; one też osłaniają jednostkę przed nadmierną władzą państwa.
Idea społeczeństwa obywatelskiego jest wielowymiarowa i może być realizowana na poziomie ogólnokrajowym, regionalnym i lokalnym. Istniejące jednostki podziału terytorialnego kraju tworzą układy społeczne, w których funkcjonuje społeczeństwo obywatelskie. Im niższy, bliższy jednostce, podział terytorialny kraju, tym rzadsza obecność instytucji państwa, a więc obiektywnie lepsze warunki do tworzenia infrastruktury lokalnego społeczeństwa obywatelskiego.
Społeczeństwo obywatelskie jest formą państwa demokratycznego, w którym suwerenem jest lud realizujący swoją wolę przy pomocy państwa, ale również obywatele mają nieskrępowane możliwości gospodarowania oraz indywidualnej i grupowej aktywności w procesie zaspokajania swoich potrzeb.
Rozwój państwa demokratycznego następował od Rewolucji Francuskiej i objął niemal cały kontynent europejski i przeniósł się za ocean. Elementem tego rozwoju było powstanie samorządu terytorialnego, który przejmował od państwa coraz to więcej spraw publicznych stając się bliskim partnerem tworzącego się społeczeństwa obywatelskiego.
Powyżej zacytowane fragmenty przedstawiają pokrótce ideę społeczeństwa obywatelskiego i subsydiarny model państwa, który przyjęty został w Polsce po zmianach ustrojowych w 1989 r. Model ten ujęty został w Preambule Konstytucji RP z 1997 r. jako „prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot”. Oznacza to, że rolą władzy publicznej, także samorządów jest umacnianie uprawnień obywateli i ich wspólnot. Najmniejszą wspólnotą można uznać rodzinę. Kolejnymi będą niezrzeszone grupy obywateli, organizacje pozarządowe i dopiero w dalszej kolejności samorządy szczebla gminnego, powiatowego i wojewódzkiego. Umacnianie uprawnień obywateli należy więc rozumieć jako pobudzanie aktywności, wspieranie ich i współpracy opartej na zasadach pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności.
W tym miejscu pojawia się linia sporu i intencja sprzeciwu federacji wobec wyręczania obywateli w ich aktywności przez niektóre samorządy. Uważamy, że inicjowanie, wspieranie czy organizowanie warunków, to nie jest zastępowanie aktywności obywatelskiej.
Rolą władz publicznych jest przygotowanie warunków dla aktywności obywateli – stosowne ustawodawstwo, organizacja instytucji zajmujących się przestrzeganiem prawa, bezpieczeństwa, ubezpieczenia społecznego, zdrowia, czy edukacji, zapewnienie wolności dla aktywności gospodarczej i społecznej. Nie oznacza to, że we wszystkich tych obszarach państwo i struktury samorządowe mają wyręczać obywateli tworząc instytucje administracyjne. Dwie dekady temu trudno było sobie wyobrażać np. niepubliczną edukację. A obecnie bez trudu akceptujemy nie tylko szkoły prywatne, tworzone przez struktury biznesowe, ale także szkoły społeczne prowadzone przez setki stowarzyszeń i fundacji. Nie budzi także zdziwienia niezliczona ilość niepublicznych ośrodków zdrowia. Gospodarka opiera się w absolutnej większości na prywatnej własności małych i średnich firm. Nie ma więc powodu, aby sprawy dotyczące pomocy społecznej, sportu, turystyki, wolnego czasu dzieci i młodzieży, aktywności seniorów, pomagania niepełnosprawnym, aktywizowania bezrobotnych etc. w pełni miały realizować instytucje publiczne. Skoro w najważniejszym rangą dokumencie, jakim jest Konstytucja RP, przyjęto zasadę pomocniczości umacniającą uprawnienia obywateli i ich wspólnot, to rolą kolejnych struktur administracji państwowej i samorządowej jest wspieranie, wzmacnianie organizacji pozarządowych i nieformalnych grup obywateli, działających w danym obszarze. Nie ma żadnego powodu, aby świetlice środowiskowe, wiejskie, integracyjne, centra wolontariatu, centra aktywności obywatelskiej, biblioteki, kluby i domy kultury były prowadzone przez administrację. Skoro rolą administracji jest „wdrażanie programów pobudzania aktywności obywatelskiej”, to programy te mają służyć aby obywatele byli aktywni, gotowi do podejmowania współpracy i przejmowania wielu zadań, które obecnie prowadzi administracja. Jakiż bowiem ma sens pobudzanie przez samorząd aktywności obywatelskiej i realizacja wszystkiego dla obywateli przez struktury administracyjne?
Cenimy te samorządy, które doskonale to rozumieją. Nie wyręczają obywateli, ale ich aktywizują, wspierają, wzmacniają w uprawnieniach. Wyrażamy swój szacunek tym samorządom, które przygotowują i tworzą różne placówki, a potem oddają je, często wraz z pieniędzmi, do prowadzenia przez organizacje pozarządowe. Same ograniczają się do wspólnego wypracowania standardów i nadzoru ich realizacji, ale nie wkraczają w codzienne ich prowadzenie. Daje to obywatelom i organizacjom przez nich tworzonym możliwość rozwoju, samoorganizowania się, samostanowienia, troski o wspólne dobro, urzeczywistniania idei i wiary w demokrację.
Piętnujemy natomiast te samorządy, które w imię realizacji ustawowych zadań wszystko chcą organizować i prowadzić w strukturach administracyjnych, nie pozostawiając praktycznie żadnej swobody i miejsca dla aktywności obywatelskiej oraz budowania poczucia polis. Odbiera to obywatelom ich konstytucyjne prawa oraz ogranicza do roli „maszyny wyborczej”. Takie samorządy tworzą i prowadzą te działania, które bardzo często wcześniej prowadziły organizacje pozarządowe. Wypiera się niejako zorganizowane wspólnoty obywateli z ich obszarów aktywności, pozbawiając możliwości i środków do działania. Nie ma na to naszej zgody.
Dlatego federacje zebrały się, aby wyrazić swój protest przeciwko takim praktykom w niektórych samorządach w Polsce, które doprowadzają do odbierania aktywnym obywatelom i ich wspólnotom ich konstytucyjnych praw i możliwości działania. Chcemy pokazać również te samorządy, które nie łamią zasady pomocniczości i wspierają aktywność obywatelską oraz partnersko współpracują z organizacjami pozarządowymi. Naszą intencją bowiem nie jest piętnowanie samorządności, tylko wytknięcie „czarnych owiec” i wskazanie dobrych praktyk.
Dolnośląska Federacja Organizacji Pozarządowych
Federacja Organizacji Służebnych MAZOWIA
Opolska Federacja Organizacji Pozarządowych
Pomorska Rada Organizacji Pozarządowych
Rada Organizacji Pozarządowych Województwa Warmińsko-Mazurskiego Śląskie Forum Organizacji Pozarządowych KAFOS Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych (WRZOS)
-------------------------------------------------------------------------------------
I. Marek Barański, Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim.
II. Marcin Wałdoch, Krótka historia idei społeczeństwa obywatelskiego.
III. Zasady określone w Art. 5. ust 4. ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
IV. Zadanie określone w Art. 7. ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.
Szczegóły na stronie: http://www.dfop.org.pl/pl/348/stop_praktykom_wyreczania_obywateli_przez_niektore_samorzady/
Spot radiowy wspierający kampanię: http://ekonomiaspoleczna.info/media/spoty/dfop_stop_dla_samorzadow.mp3
Pobierz
-
201308221404400251
907495_201308221404400251 ・38.72 kB
Źródło: informacja własna