Publicystyka - ngo.pl

Spółdzielnia Socjalna „Perspektywa” została utworzona przy Zakładzie Poprawczym im. Józefa Wieczorkowskiego w Studzieńcu. Zarejestrowana w sierpniu 2012 roku, była drugą w Polsce spółdzielnią socjalną działającą przy zakładzie poprawczym i jednocześnie drugą utworzoną przez podmioty prawne.

Głównym celem działalności „Perspektywy” jest aktywizacja społeczna oraz zawodowa młodych osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym. Cel realizowany jest przezm.in. wsparcie w odnalezieniu miejsca w społeczeństwie i wzmocnienie poczucia własnej wartości, stworzenie warunków do identyfikacji swoich umiejętności, pomoc w wyborze ścieżki zawodowej, wykształcenie szacunku do pracy tak własnej jak innych, a także przygotowanie i wprowadzenie na otwarty rynek.

Mówiąc wprost, „Perspektywa” została utworzona po to, aby zatrudniać wychowanków Zakładu Poprawczego w Studzieńcu, pomagać im w kształceniu do zawodu, dając im jednocześnie możliwość zarabiania pieniędzy.

Pomysł ten zrodził się w związku ze zmianą przepisów ustawy o finansach publicznych. Kiedy w 2010 roku zostały zlikwidowane gospodarstwa pomocnicze, również gospodarstwa pomocnicze działające przy warsztatach szkolnych zakładów poprawczych, w których zatrudniani byli wychowankowie tych zakładów. Działalność wspomnianych gospodarstw stanowiły głównie prace wykonywane przez wychowanków zakładu w ramach praktycznej nauki zawodu, a produkt końcowy lub usługa były sprzedawane na rynku.

Do roku 2010 Zakład Poprawczy w Studzieńcu miał wyodrębnioną działalność w postaci wspomnianego wyżej gospodarstwa pomocniczego. W ramach tej działalności wychowankowie zakładu wykonywali prace remontowe, stolarskie lub ślusarskie, za które otrzymywali wynagrodzenie. Zleceniodawcami były zazwyczaj podmioty resortu sprawiedliwości. Gospodarstwo pomocnicze działające przy Zakładzie Poprawczym w Studzieńcu wypracowywało zysk. Połowa tego zysku była oddawana do budżetu państwa, natomiast reszta –inwestowana m.in. w maszyny i urządzenia, czy ubrania robocze dla wychowanków. Działalność gospodarstwa pomocniczego stanowiła dla zakładu istotne wsparcie w szczególności: możliwość stosowania nowoczesnych metod resocjalizacji, jakim jestm.in. wynagradzana finansowo praca.

Zmiana przepisów i likwidacja gospodarstw pomocniczych doprowadziły do tego, iż zatrudnianie wychowanków w zbliżonych do naturalnych warunkach (zobowiązanie do terminowego wykonania pracy, wykonywanie pracy o odpowiedniej jakości, przy uwzględnieniu wymogów zamawiającego) stało się niemożliwe. Powstał zatem pomysł, aby utworzyć „coś” w zamian–podmiot, który w stosunku do wychowanków będzie pełnił podobną funkcję, jak wspomniane gospodarstwa pomocnicze. Taki, który umożliwi wychowankom, wykorzystanie posiadanej przez nich wiedzy i umiejętności, jednocześnie dając poczucie satysfakcji z możliwości uzyskania materialnego ekwiwalentu w zamian za wysiłek włożony w pracę. Podmiot, który zapewni wychowankom możliwość wykazania się realnym doświadczeniem zawodowym, po opuszczeniu murów zakładu poprawczego, co niewątpliwie będzie stanowiło istotne wsparcie w zalezieniu zatrudnienia.

Podmiotem, który dawałby wszystkie powyższe możliwości i spełniał cele, które przed 2010 roku realizowane były w ramach gospodarstwa pomocniczego, okazała się spółdzielnia socjalna. Łączy w sobie zarówno cechy typowo ekonomiczne, charakteryzujące przedsiębiorstwo, jak również cechy społeczne, charakterystyczne dla organizacji pozarządowej –tzw. przedsiębiorstwo społeczne.

W tej chwili Spółdzielnia Socjalna „Perspektywa” działa od trzech lat i przy współpracy  Zakładu Poprawczego w Studzieńcu oraz wzajemnym wsparciu stara się realizować przyjęte przez siebie cele.

Spółdzielnia socjalna jest rodzajem spółdzielni pracy, której głównym celem jest reintegracja społeczna i zawodowa jej członków. Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa (a zatem prowadzenie działalności gospodarczej) w oparciu o osobistą pracę członków. Zyski z pracy w spółdzielni, w przeciwieństwie do zysków osiąganych w ramach „standardowej” działalności gospodarczej, nie mogą podlegać podziałowi pomiędzy jej członków. Osiągnięcie zysku przez spółdzielnię nie jest celem samym w sobie, cel spółdzielni jest znacznie szerszy i ma społeczny charakter. Zysk jest jedynie pewnym instrumentem, który ten cel pozwala osiągnąć.

Głównym celem działania Spółdzielni „Perspektywy” jest aktywizacja społeczna i wychowanków zakładu, umożliwienie im rozpoczęcia kariery zawodowej poprzez możliwość podjęcia pracy w spółdzielni, przygotowanie do roli pracownika, uczenia odpowiedzialności za jakość i terminowość wykonywanej pracy, umożliwienie podnoszenia kwalifikacji zawodowych, a tym samym zwiększenie ich atrakcyjności na rynku zawodowym. Cele te bez wątpienia odpowiadają celom właściwym dla tej formy prawnej.

Oprócz prowadzenia działalności gospodarczej, spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych, określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. „Perspektywa” zdecydowała się również na prowadzenie tego typu działalności. Zakres odpłatnej i nieodpłatnej działalności pożytku publicznego został określony w statucie Spółdzielni.

Funkcjonowanie w trzech obszarach – gospodarczym, spółdzielczym oraz działalności pożytku publicznego daje „Perspektywie” szerokie możliwości działania, a także wpływa znacznie na jej możliwości rozwoju. Jednocześnie stanowi kompleksowy instrument wspierający aktywizację społeczną i zawodową wychowanków Zakładu Poprawczego.

„Perspektywa” powstała założona przez dwie osoby prawne: Stowarzyszenie „Osada” z siedzibą w Studzieńcu oraz Stowarzyszenie „Star Q” z siedzibą w Warszawie. Specyfiką spółdzielni osób prawnych jest możliwość przystąpienia do jej struktur osób fizycznych przez nią zatrudnionych, będących osobami wykluczonymi.

Do dzisiaj żaden z wychowanków zakładu poprawczego nie wstąpił w struktury spółdzielni jako jej członek. Wynika to kilku przyczyn. Podstawowa to taka, że nie zostały spełnione czysto prawne przesłanki takiego wstąpienia: żaden z wychowanków nie był nieprzerwanie zatrudniony w spółdzielni przez okres trwający co najmniej 12 miesięcy (wymóg wynikający z ustawy o spółdzielniach socjalnych). Ta nieciągłość jest efektem braku wystarczającej liczby zamówień, która pozwalałaby spółdzielni na utrzymywanie stałe zatrudnienie. Kolejną przyczyną jest rotacja wychowanków. Okresowy charakter pobytu w zakładzie poprawczym, często znaczne oddalenie stałego miejsca zamieszkania wychowanka od miejsca położenia zakładu poprawczego powodujewśród wychowanków niechęć do angażowania się w strukturę spółdzielni. Okoliczności te nie wpływają jednak na chęci wychowanków do wykonywania odpłatnej pracy w czasie pobytu w zakładzie poprawczym.

Wszystkie powyższe czynniki powodują, iż dzisiejsza forma prawna „Perspektywy”, tj. spółdzielnia socjalna osób prawnych, wydaje się dobrym rozwiązaniem, które pozwala na rzeczywistąrealizację postawionych celów. Pomimo, że rola wychowanków w strukturach spółdzielni jest nieco ograniczona i tymczasowa, nie stanowi to przeszkody w prawidłowym funkcjonowaniu podmiotu. Działalność spółdzielni jest częścią procesu resocjalizacji młodych ludzi oraz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Struktura organizacyjna spółdzielni oraz formalne zasady jej funkcjonowania w pełni pozwalają na osiąganie złożonych przez spółdzielnię celów.

Działalność gospodarcza „Perspektywy” polega na świadczeniu usług cateringowych, usług remontowo-budowlanych, produkcji mebli i świadczenia usług stolarskich, pielęgnacji terenów zielonych. W ofercie spółdzielni znajduje się również prowadzenie szkoleń dla osób bezrobotnych z zakresu zdobywania umiejętności społecznych.

W 2012 roku Spółdzielnia Socjalna „Perspektywa” została zarejestrowana w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych. Spółdzielnia uzyskała pozwolenie na prowadzenie następujących szkoleń: kucharz, malarz-tapeciarz, ogrodnik, stolarz, ślusarz.

Usługi świadczone są zarówno wewnętrznie tj. na rzecz zakładu poprawczego, jak również na rzecz podmiotów zewnętrznych. Do głównych zamówień zewnętrznych zrealizowanych przez Spółdzielnię należało m.in. wykonanie mebli dla schronisk dla nieletnich w Falenicy.

Wszelkie usługi realizowane są przez zatrudnionych przez Spółdzielnię wychowanków Zakładu Poprawczego w Studzieńcu uczących się zawodu stolarza, ślusarza, montera zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, jak również kucharza.

„Perspektywa”, realizując zamówienia, osiągnęła przychody pozwalające na pokrycie większości kosztów jej bieżącej działalności. Poza własnymi środkami, Spółdzielnia pozyskała również wsparcie finansowe w ramach projektu unijnego Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej realizowanego przez Fundację Inicjatyw Społeczno Ekonomicznych.

Z otrzymanych przez „Perspektywę” dotacji zostały zakupione maszyny i urządzenia wykorzystywane przez Spółdzielnię przy prowadzeniu działalności gospodarczej, jak również udostępniane Zakładowi Poprawczemu dla wykorzystywania ich w ramach zajęć szkolnych. Pomoc finansowa została przeznaczona na szkolenia zawodowe i kursy podnoszące kwalifikacje wychowanków, realizowane poza systemem kształcenia w szkołach przy Zakładzie Poprawczym. W szczególności chodziło o to, by podnieść kompetencje wychowanków ponad zakres programu szkolnego, za tym samym podnieść ich szanse na uzyskanie zatrudnienia. Przeszkolenie wychowanków miało wpływ na jakość usług świadczonych przez Spółdzielnię i jej pozycję konkurencyjną na rynku.

Fundacja Inicjatyw Społeczno Ekonomicznych, jako realizator programu Ośrodka Wspierania Ekonomii Społecznej, objęła „Perspektywę” opieką merytoryczną w formie szkoleń i doradztwa. Przygotowała podmioty członkowskie do założenia spółdzielni, uruchomienia jej działalności a także jej rozwoju. Całość działania sfinansowano w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013.

Zatrudnienie wychowanków w Spółdzielni odbywa się na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych w celu odbycia praktyk zawodowych. Praca jest wykonywana w ramach warsztatów szkolnych, pod nadzorem nauczycieli zawodu. W zależności od charakteru zamówienia i sposobu jego wykonywania wychowankowie zatrudniani są na umowę zlecenia lub umowę o dzieło.

Dzisiaj „Perspektywa” nie ma możliwości zatrudniania wychowanków na podstawie umowy o pracę. Ilość pozyskiwanych zleceń nie zapewnia możliwości ciągłości działania, co powoduje, iż stałe zatrudnianie pracowników jest niemożliwe z uwagi na brak wystarczających środków finansowych. W planach spółdzielni jest pozyskiwanie większej ilości zleceń, w szczególności na rynku lokalnym, jak również udział w przetargach, a tym samym umożliwienie wychowankom podjęcia zatrudnienia zarówno na podstawie umów cywilnoprawnych, jak i na zasadach wskazanych w kodeksie pracy.

Zasady zatrudniania i wynagradzania są ujęte w obowiązującym w Spółdzielni Regulaminie. Zatrudnienie wychowanków jest dobrowolne i odbywa się na ich wniosek. Zakres wykonywanej pracy oraz wynagrodzenie ustalane są każdorazowo przez Zarząd przy podpisywaniu umowy z wychowankiem. Podstawą obliczania wynagrodzenia przysługującego wychowankowi są stawka godzinowa lub zakres wykonywanej pracy zleconej lub wykonywanego dzieła, określone przez Zarząd Spółdzielni. Stawki za pracę określane są na podstawie stawek rynkowych, funkcjonujących w podobnych usługach, jak przedmiot danego zlecenia.

Podstawą rozliczenia godzin pracy jest karta pracy wypełniania przez wychowanka i zatwierdzana przez nauczyciela zawodu. Spółdzielnia prowadzi rejestr wszystkich umów zawieranych z wychowankami Zakładu Poprawczego w Studzieńcu. Wynagrodzenie jest wypłacane na podstawie rachunku wystawionego przez wychowanka po realizacji zlecenia i  przelewane na konto depozytowe wychowanka. Wszystkie wypłaty są ewidencjonowane w kasie. Zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej odbywa się za zgodą Dyrektora Zakładu Poprawczego.

Możliwość zatrudnienia w Spółdzielni stanowi swego rodzaju nagrodę, jest wyróżnieniem dla wychowanka Zakładu Poprawczego. Młodzi ludzie chętnie zatrudniają się w Spółdzielni, a uzyskiwane przez ich wynagrodzenie traktują jako ważny element tego zatrudnienia. Wynagrodzenie (w praktyce nieduże, wahające w granicach kilkudziesięciu złotych za realizację konkretnej umowy), stanowi zarówno źródło motywacji do podjęcia pracy, jak również sprawia, że wykonywana praca nabiera realnej wartości dla wychowanka.  Często wychowankowie pochodzą z ubogich domów, nie mają własnych funduszy na zakup pożądanych produktów. Nawet niewielkie wynagrodzenie jest dla nich istotnym wsparciem. Dzięki niemu mogą sobie pozwolić na zakup np. nowych ubrań czy butów. Jednocześnie wykonywanie odpłatnej pracy ma dla wychowanków istotny walor wychowawczy. Odpłatna praca buduje w młodych ludziach poczucie własnej wartości i sprawczości, urealniając rezultaty wysiłku wkładanego w wykonywane przez nich zadania.

Dzięki cywilnoprawnym formom zatrudnienia, „Perspektywa” ma dużą elastyczność w dostosowaniu poziomu zatrudnienia i kosztów wynagrodzeń do liczby zleceń oraz potrzeb zamawiających. Jednocześnie koszty zatrudnienia, nie są zbyt wysokie. Większość zawieranych umów nie wymaga oskładkowania, z uwagi na fakt zatrudniania osób (w tym wychowanków Zakładu Poprawczego w Studzieńcu) posiadających inny tytuł do ubezpieczenia społecznego. Przy obecnej sytuacji Spółdzielni, mając na uwadze ilość realizowanych zleceń i osiągane z nich dochody, a także częstą rotację wychowanków Zakładu Poprawczego, cywilnoprawne formy zatrudnienia wydają się być optymalnym rozwiązaniem.

Spółdzielnia została utworzona jako podmiot działający przy Zakładzie Poprawczym w Studzieńcu, z którym Spółdzielnia ściśle współpracuje. Zasady, na jakich Spółdzielnia współpracuje z Zakładem Poprawczym w Studzieńcu oraz cele tej współpracy zostały określone w zawartej przez Spółdzielnię i Zakład umowie, która szczegółowo wskazuje prawa i obowiązki zarówno jednej jak i drugiej strony.

W szczególności, zgodnie z umową współpracy, każda ze stron umowy może korzystać z urządzeń i sprzętów stanowiących własność drugiej strony do realizacji przedsięwzięć określonych w umowie. Zakład Poprawczy może korzystać z majątku zakupionego przez Spółdzielnię do realizacji swoich działań statutowych, natomiast Spółdzielnia może wykorzystywać niektóre sprzęty Zakładu pomocne przy realizacji pozyskanych zleceń oraz do prowadzenia praktycznej nauki zawodu dla wychowanków Zakładu. Umowa wskazuje szczegółową listę sprzętu i urządzeń, które są w tym celu oznakowane. Dodatkowo Spółdzielnia, może odpłatnie korzystać ze wskazanych w umowie pomieszczeń należących do Zakładu, a także, w uzasadnionych i wyjątkowych przypadkach, ze środków transportu należących do Zakładu, pokrywając jednocześnie koszty ich eksploatacji. Spółdzielnia wynajmuje od Zakładu Poprawczego lokal, w którym znajduje się jej biuro i magazyn.

Spółdzielnia realizuje również niewielkie zlecenia na rzecz Zakładu Poprawczego jak np. pielęgnacja zieleni czy bieżąca konserwacja. Są to prace wykonywane w ramach tzw. zamówień podprogowych, nie podlegających przepisom ustawy prawo zamówień publicznych. Na dzień dzisiejszy Spółdzielnia nie realizowała żadnego zamówienia publicznego udzielonego w wyniku przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia w trybie wspomnianej ustawy.

Spółdzielnia Socjalna „Perspektywa” planuje poszerzyć swoją ofertę o usługi specjalistyczne, konkurencyjne na obecnym rynku. Dotyczy to szczególnie usług remontowych poszerzonych o brukarstwo, prace wodno-kanalizacyjne wraz z montażem urządzeń sanitarnych, przeszkolenia wychowanków w zakresie wykonywania ozdób ogrodowych oraz płotów z wikliny. Usługi cateringowe zaś o produkcję wyrobów na wynos dla pracowników Zakładu Poprawczego oraz nowe rodzaje dań.

Spółdzielnia cały czas dąży do powiększenia zasobów posiadanego przez nią wyposażenia o urządzenia i maszyny niezbędne do świadczenia bardziej wyspecjalizowanych usług. Planowany jest w przyszłości zakup własnego środka transportu

Spółdzielnia planuje kierować ofertę zarówno do klientów indywidualnych, jak i jednostek publicznych, biorąc udział w zamówieniach publicznych realizowanych na terenie gminy Puszcza Mariańska i powiatu żyrardowskiego. W tym celu niezbędne jest również zdobycie przez członków zarządu spółdzielni wiedzy z zakresu marketingu, sprzedaży i reklamy.

Głównym założeniem „Perspektywy” jest zdobycie większej liczby zleceń, a tym samym zapewnienie płynności ich realizacji, co przyczyni się do zwiększenia możliwości zatrudnienia młodych wychowanków Zakładu Poprawczego przez Spółdzielnię.

Specyfika działalności prowadzonej przez Spółdzielnię, a także otoczenie, w którym funkcjonuje rodzą szereg trudności.

W szczególności istotnym problemem są przepisy prawa, a raczej ich brak. Nieuregulowana zostaje kwestia zasad funkcjonowania podmiotów takich jak spółdzielnia socjalna utworzona przy zakładzie poprawczym, mająca za zadanie tworzenie miejsc zatrudnienia dla wychowanków takiego zakładu. W świetle obecnie obowiązujących przepisów, działalność tego typu podmiotu jest dopuszczalna, jednak pozostaje niejasne, na jakich szczegółowych zasadach miałaby ona być prowadzona. Główne trudności dotyczą kwestii związanych z możliwością korzystania przez spółdzielnię z majątku zakładu poprawczego.

Spółdzielnia, jako podmiot prowadzący obok działalności społecznej, również działalność gospodarczą, budzi podejrzliwość. Ścisłe powiązanie działalności oraz celów spółdzielni z działalnością i celami zakładu poprawczego nastręcza szereg trudności. W szczególności w kontekście dysponowania przez zakład poprawczy majątkiem Skarbu Państwa poprzez udostępnianie go współpracującej z nim spółdzielni.

Tymczasem, wydaje się, że „Perspektywa” i Zakład Poprawczy w Studzieńcu znalazły wyjście z powyższego impasu. Pełną transparentność działań zapewniła umowa współpracy zawarta pomiędzy dwoma podmiotami, która w sposób szczegółowy uregulowała kwestie wzajemnych praw i obowiązków, uwzględniając jednocześnie zasadę równości stron i braku uprzywilejowania jednej z nich. Zastosowanie tego rodzaju instrumentu prawnego wydaje się dobrym pomysłem, pozwalającym na realizację wzajemnej współpracy w sposób jasny i przejrzysty.

Kwestią rodzącą pewne wątpliwości jest możliwość swobodnego wyboru formy zatrudnienia przez spółdzielnię wychowanków zakładu poprawczego. W szczególności, pojawiają się wątpliwości interpretacyjne w zakresie możliwości zatrudnienia na umowy cywilnoprawne wychowanków, którzy nie ukończyli 18. roku życia. Kwestia ta jest dość niejednoznaczna, z uwagi na fakt, iż przepisy nie regulują wprost sytuacji, w której zatrudnienie wychowanków odbywa się w ramach praktyk zawodowych i jest realizowane przez podmiot działający przy zakładzie poprawczym. Powoduje to problemy z realizacją podstawowego celu funkcjonowania spółdzielni tj. zapewnienia wszystkim wychowankom możliwości zatrudnienia i uzyskania z tego tytułu wynagrodzenia, a tym samym podniesienia ich wartości na rynku pracy po opuszczeniu zakładu.

Niezależnie od powyższego, odrębnym zagadnieniem jest brak wystarczającej ilości zleceń, która zapewniałaby możliwość zatrudnienia wszystkich wychowanków. Brak szczególnych preferencji dla tego typu podmiotu, w szczególności w zakresie możliwości zlecania prac przez Zakład Poprawczy oraz niestosowanie w okolicznych powiatach klauzul społecznych, sprawia, że Spółdzielnia musi konkurować z innymi podmiotami funkcjonującymi na rynku, co w przypadku tego regionu nie jest łatwe. Spółdzielnia bowiem, pomimo prowadzenia działalności gospodarczej nie może być stawiana na równi z typowymi podmiotami gospodarczymi zatrudniającymi osoby na otwartym rynku.

Duże ograniczenia wiążą się z czasem pracy wychowanków, dopuszczalnym miejscem wykonywania poszczególnych prac, koniecznością zapewnienia nadzoru nad wychowankami wykonującymi pracy. To wszystko sprawia, że prowadzenia przez Spółdzielnię tego typu działalności różni się istotnie od prowadzenia działalności przez podmiot typowo komercyjny. Konkurowanie z takim podmiotem okazuje się być sporym wyzwaniem.

Zaangażowanie i determinacja członków zarządu Spółdzielni Socjalnej „Perspektywa”: Elżbiety Gajdy, Rafała Szulca i Jacka Kaczmarczyka, jak również Dyrektora Zakładu Poprawczego będącego jednocześnie pomysłodawcą i inicjatorem całego przedsięwzięcia–Andrzeja Zakrzewskiego oraz nauczycieli zawodu stanowi główną podstawę funkcjonowania tego podmiotu. Walka z pojawiającymi się przeszkodami i trudnościami stanowi wspólną walkę opartą o wielkie starania i wzajemne zaufanie wszystkich tych osób. Dążenie do wspólnego celu – wsparcia młodych ludzi, którzy znaleźli się na życiowym zakręcie – bez wątpienia stanowi główną motywację do podejmowania coraz to nowych działań, które, co szczególnie istotne, przynoszą oczekiwane rezultaty.

Młodzi ludzie bowiem z wielką chęcią uczestniczą we wszelkich zlecanych im pracach i angażują się w ich realizację, przy okazji poznając zbliżone do naturalnych zasady funkcjonowania rynku zatrudnienia. Jednocześnie nie ulega wątpliwości, że nie bez znaczenia w tym wszystkim pozostaje pieniądz, który jest podstawowym źródłem motywacji, a zarazem wskaźnikiem wartości prac wykonywanych przez wychowanków zakładu poprawczego.

Z pewnością do mocnych stron „Perspektywy” należy wieloletnie doświadczenie i wysokie kwalifikacje zarówno osób zarządzających Spółdzielnią, doradzających Spółdzielni jak również osób bezpośrednio zaangażowanych w pracę z wychowankami. Dzięki profesjonalnej kadrze nauczycieli zawodu, usługi świadczone przez Spółdzielnię charakteryzują się wysoką jakością i mogą konkurować z podobnymi usługami proponowanymi przez zewnętrznych przedsiębiorców, w tym również pod względem ceny. Organizacja i sposób działania Spółdzielni umożliwia również realizację małych zleceń, które mogą wydawać się nieopłacalne dla podmiotów typowo komercyjnych działających na ranku. Tworzy to możliwość dotarcia do indywidualnego odbiorcy zainteresowanego profesjonalną realizacją zlecenia. To wszystko sprawia, że uzyskanie odpowiedniej ilości zleceń wydaje się jak najbardziej możliwe do zrealizowania.

Trudno jest jednak działać w sytuacji, w której brak jest konkretnych reguł i zasad wskazujących na możliwe sposoby tego działania. Brak jednoznacznych regulacji prawnych, w szczególności w zakresie zasad wzajemnej współpracy pomiędzy podmiotami takimi jak spółdzielnia socjalna oraz zakład poprawczy, jak również w zakresie dopuszczalnych form zatrudniania przez spółdzielnię wychowanków zakładu poprawczego powoduje, iż prowadzenie działalności odbywa się w niepewności i samodzielnych próbach rozwiązywania napotkanych problemów.

Z całą pewnością, pomimo wszelkich przeciwności, Spółdzielnia Socjalna „Perspektywa” idzie do przodu. Podobnie jak wcześniej działające przy Zakładzie Poprawczym w Studzieńcu gospodarstwo pomocnicze zatrudnia wychowanków, osiąga zyski, kupuje nowy sprzęt i wyposażenie. Trzyletni okres funkcjonowania Spółdzielni jednoznacznie wskazuje, iż realizacja tego typu przedsięwzięcia jest jak najbardziej możliwa. Należy powiedzieć więcej: realizacja tego typu przedsięwzięcia, jest nie tylko możliwa ale i z całą pewnością pożądana.

Nie bez znaczenia pozostaje to, że Spółdzielnia Socjalna „Perspektywa” została wskazana jako przykład dobrych praktyk zaakceptowany przez Departament Wykonania Orzeczeń i Probacji Ministerstwa Sprawiedliwości. Tego typu działalność stanowi bowiem znakomity przykład do naśladowania również dla innych zakładów poprawczych, które przy uwzględnieniu specyfiki ich działalności oraz rodzaju danego zakładu, mogłyby implementować u siebie podobne rozwiązania czerpiąc z wiedzy i doświadczenia Studzieńca.

Nasuwa się refleksja, iż podmiotom takim jak Perspektywa przydałoby się większe wsparcie ze strony właściwych władz (obejmujących właściwych ministrów), podmiotów mających wpływ na warunki zamówień publicznych (poprzez stosowanie przez nie klauzul społecznych), jak również podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do uregulowania lub doprecyzowania powyższych kwestii prawnych. Niemałą rolę w zakresie popularyzacji rozwiązań znajdujących z powodzeniem zastosowanie w Studzieńcu mogą mieć również działania mające na celu upowszechnienie tych rozwiązań i podniesienie świadomości społecznej w tym zakresie.

Niniejszy tekst powstał w ramach projektu „Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej w subregionie warszawskim”, na podstawie umowy nr UDA-POKL.07.02.02-14-031/11-00, z Poddziałania 7.2.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki – Wsparcie ekonomii społecznej.