Publicystyka - ngo.pl

Okazją do spotkania tak szerokiej reprezentacji spółdzielców było VI Ogólnopolskie Forum Spółdzielczości Socjalnej organizowanej przez Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych, które zakończyło się 19 listopada.

Wśród gości honorowych znaleźli się Alfred Domagalski, prezes Krajowej Rady Spółdzielczej, Krzysztof Więckiewicz, dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego MPiPS oraz Dariusz Kapusta, dyrektor Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.

Cezary Miżejewski, prezes Ogólnopolskiego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Socjalnych, specjalista ds. budowy ogólnopolskiej sieci wsparcia przedstawił charakterystykę sektora spółdzielni socjalnych, wskazując na liczbność (1121 zarejestrowanych podmiotów – stan na 29 września 2014) oraz bariery jego rozwoju: brak zrozumienia dla problemów spółdzielczości socjalnej ze strony władz (czynnik zewn.) oraz nierównomierną aktywność członków spółdzielni (czynnik wewn.).

W wymiarze rozwiązań prawnych, Cezary Miżejewski zaprezentował rzeczową listę rekomendacji, które przyczynią się do szybszego rozwoju spółdzielni socjalnych i całego sektora. Zapisy KPRES mówią o wprowadzeniu możliwości tworzenia spółdzielni socjalnych również przez młodzież poszukującą pracy, rolników oraz osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych o niskich dochodach, jako przedstawicieli nowych kategorii osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Równolegle zostanie zmniejszona liczba osób niezbędnych do założenia spółdzielni socjalnej, obniżenie minimalnego wskaźnika zatrudnienia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym do 20%, o ile dana spółdzielnia prowadzi działania w sferze usług społecznych użyteczności publicznej. Ponadto planuje się zweryfikować i zdefiniować zakres wydatków przeznaczanych na reintegrację zawodową oraz ujednolicić system wsparcia, związany z tworzeniem nowych miejsc pracy, realizowany obecnie na mocy różnych przepisów. Wspomniano także o potrzebie uproszczenia procedur likwidacyjnych.

W kwestii zamówień publicznych wymieniono nowe rozwiązania dotyczące zlecania usług społecznych, m.in. zamówienia zastrzeżone dla firm zatrudniających 30% osób niepełnosprawnych i zagrożonych na rynku pracy oraz wprowadzenie korekt do klauzul społecznych, aby zaczęły sprawnie funkcjonować w praktyce.

Rekomenduje się także ujednolicenie systemu wsparcia w formie dotacji z Funduszu Pracy, PFRON i EFS z systemem poręczeń oraz wzmocnienie systemu dotacyjnego w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Refundacja składek na ZUS, jako działanie obligatoryjne zostanie połączone z procesem reintegracji zawodowej i społecznej. Planuje się także edukację w zakresie zaciągania preferencyjnych pożyczek. Miżejewski podkreślił rolę Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, dzięki któremu będzie można realizować szeroko zakrojone projekty edukacyjne dla spółdzielców.

Rozwiązania organizacyjne były kolejnym obszarem poddanym krytycznej analizie. Miżejewski wskazał słabość i niedopasowanie Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej do potrzeb spółdzielców (również w kontekście szkoleń i doradztwa o niskiej jakości) oraz ogólnej trudności w budowaniu specjalistycznego wsparcia dla spółdzielni. Odpowiedzą na te wyzwania ma być Akredytacja Jakościowa Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej na okres 2015-2020, stworzenie własnej bazy doradztwa spółdzielczego oraz budowanie oferty szkoleniowej (z naciskiem na te, z zakresu zarządzania zespołem, kryzysem, finansami).

Istotnym wyzwaniem dla sektora są także lustracje spółdzielni, zarówno z powodu braku kompetentnych lustratorów, jak i niezrozumienia lustracji przez same spółdzielnie. W tym obszarze planuje się poszerzenie działań o charakterze lustracyjnym.

Kolejnym aspektem, na który zwrócono uwagę to słaby poziom zrzeszania się spółdzielców w strukturach terytorialnych (OZRSS – poniżej 10%, inne organizacje śladowo) oraz brak struktur o charakterze branżowym, klastrowym i tematycznym. Rozwiązaniem tego problemu ma być stworzenie bazy modeli spółdzielni do „multiplikacji” – franczyza społeczna oraz szeroko zakrojone działania na rzecz łączenia się spółdzielni socjalnych (wspólne sieci, np. związane z marką).

Rozwiązania promocyjne były ostatnią częścią wystąpienia. Do najważniejszych rekomendacji zaliczono m.in. dbanie o wizerunek spółdzielczości, budowanie jej marki w wymiarze biznesowym oraz społecznym, a także kreowanie marki produktów i usług. Realizacja tych zadań wymaga przede wszystkich podwyższanie kompetencji członków spółdzielni socjalnych.

W dyskusji panelowej na temat obecności i planowania wsparcia finansowego dla spółdzielczości socjalnej wzięli udział przedstawiciele Banku Gospodarstwa Krajowego, TISE SA, Spółdzielni Socjalnej Opoka, Chrześcijańskiej Spółdzielni Socjalnej „Nasz Domek”, Spółdzielni Socjalnej Warszawa. Moderowała ją Karolina Cyran-Juraszek (Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego).

Spółdzielcy zgodnie przyznali, że dotacje na założenie spółdzielni, jak i pożyczki niskooprocentowane, z których niektórzy z nich korzystali w trakcie prowadzenia działalności, były kluczowe dla istnienia i rozwijania podmiotów, w których działają.

Pojawiło się jednak kilka wątpliwości dotyczących sposobu, w jaki dystrybuowane są środki finansowe: jak nie marnotrawić dotacji/pożyczek na działania, które nie mają szans powodzenia, ale są inicjowane pod presją generowania wskaźników przez instytucje pośredniczące oraz jak rozpoznawać i trafnie oceniać inicjatywy, które najbardziej potrzebują wsparcia finansowego i jednocześnie wykazują potencjał biznesowy?

Gorącą dyskusję wywołały wypowiedzi słuchaczy, że osoby młode i wykształcone powinny mieć ograniczony dostęp do pobierania dofinansowań, ponieważ są konkurencją dla osób „bardziej” zagrożonych wykluczeniem społecznym. W odpowiedzi runęła lawina głosów mocujących osoby młode, ale bezrobotne, jako te, które są autentycznie zagrożone wykluczeniem ekonomicznym, ale jednocześnie na tyle elastyczne i zmotywowane, że mogą wnieść ogromną energię i jakość do sektora ekonomii społecznej.

W panelu otwierającym drugi dzień konferencji wzięli udział przedstawiciele Gdyńskiej Spółdzielni Socjalnej „Razem”, Chrześcijańskiej Spółdzielni Socjalnej „Nasz Domek” oraz Spółdzielni Socjalnej „Ruchomości”. Z udziałem prowadzącego, Michała Sobczyka, członka Zarządu OZRSS, goście opowiedzieli publiczności o motywacjach pracy w spółdzielni.. Mówiono o spółdzielczym etosie pracy i wartościach, które powinny być integralną częścią pracy każdego świadomego spółdzielcy: wrażliwości na drugiego człowieka, odpowiedzialności i zaufaniu, rzetelnej reintegracji osób defaworyzowanych, równości i uczciwości spółdzielców względem samych siebie. Pamiętajmy, że reintegracja zawodowa to jeden z pryncypiów istnienia spółdzielni socjalnych, a działania na rzecz pożytku to dodatkowa możliwość. Ważne, aby każdy spółdzielca przemyślał, jak te działania łączyć.

Kolejny panel dyskusyjny dotyczył współpracy z biznesem. Przedstawiciele spółdzielni socjalnych, opowiedzieli o własnych doświadczeniach w zakresie pozyskiwania zleceń i współpracy z dużymi korporacyjnymi przedsiębiorstwami, a także o tym, jak utrzymywać długofalowe relacje z partnerem biznesowym. Pozyskanie zleceń z tego sektora wymaga nie tylko przemyślanej i jakościowej usługi czy produktu, ale także nienagannej organizacji pracy, szybkości w podejmowaniu decyzji i konsekwencji w działaniu. Panel prowadził Przemysław Piechocki ze Stowarzyszenia na rzecz Spółdzielni Socjalnych.

W czasie trzech dni konferencji, uczestnicy mogli wziąć udział w szeregu sesji warsztatowych, które poświęcone były różnorodnym zagadnieniom: budowania konsorcjum spółdzielczego (prowadzący: Zbigniew Prałat i Jarosław Wypyszyński, Stowarzyszenie na rzecz Spółdzielni Socjalnych), pożyczek, jako instrumentów finansowania (Teresa Zagrodzka i Aleksandra Muzińska, Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych, TISE), księgowości spółdzielni socjalnych (Aneta Englot, Spółdzielnia Socjalna „Konar”), budowania pozycji rynkowej spółdzielni (Joanna Szymańska, Jakub Zgierski, Pansa.org).

W czasie Forum stale działały punkty doradztwa prawnego w ramach Spółdzielczego Biura Interwencyjnego prowadzonego przez OZRSS oraz „Klinika Finansowa TISE”.

Drugi dzień Forum zamknęła uroczysta gala wręczenia Statuetek „Przyjaciel Spółdzielczości Socjalnej 2014”, które trafiły do rąk: Prezydenta Miasta Tarnobrzeg – Norberta Mastalerza za szeroko pojętą pomoc podmiotom ekonomii społecznej działającym na terenie miasta i gminy oraz szybkość i celowość w podejmowaniu decyzji; Wójta Gminy Wągrowiec – Przemysława Majchrzaka - jednego z inicjatorów Spółdzielni Socjalnej „Wspólny Sukces” w Wągrowcu oraz prowadzącego działania na rzecz promocji rozwiązań spółdzielczych w aktywizacji osób niepełnosprawnych; Burmistrza Gminy Żarów – Leszka Michalaka, który jest skutecznym, doświadczonym samorządowcem, od lat działających na rzecz społeczności gminy i spółdzielczości socjalnej.

Ogólnopolskie Forum Spółdzielni Socjalnych jest w mojej ocenie wydarzeniem bardzo potrzebnym. My, spółdzielcy, na co dzień mocno skoncentrowani na pracy i obowiązkach, rzadko mamy okazję poznać i porozmawiać z kolegami „z branży”. Forum stwarza okazję nie tylko do wymiany wiedzy i uzyskania aktualnych i rzetelnych danych dotyczących sektora, w którym działamy, ale przede wszystkich umożliwia nam poznanie siebie nawzajem, wymianę doświadczeń, nawiązanie partnerstw – tych biznesowych, ale i przyjacielskich, życzliwych relacji. Te dwa dni w roku spotykamy się i dostrzegamy, jak wielki potencjał drzemie w tym, co robimy.