Publicystyka - ngo.pl

Od wybuchu pandemii, a potem wojny na Wschodzie, świat stanął przed niespodziewanymi wyzwaniami. W momencie, gdy instytucje państwowe reagowały we właściwym sobie tempie, na pierwszej linii stanęły organizacje pozarządowe. W Polsce to one w pierwszych tygodniach przyjęły na siebie ciężar opieki nad uchodźcami, często nie mając na to ani wystarczających środków, ani odpowiednich struktur.

Aby sprostać postawionym przed nimi nowym zadaniom organizacje muszą być silne, stabilne i mieć mocne fundamenty. Toolbox (po polsku narzędziownik lub dosłownie skrzynka z narzędziami) powstał pięć lat temu. Właśnie po to, by NGO-sy mogły rozwinąć swój potencjał i wzmocnić odporność na wstrząsy. Został sprawdzony w wielu akcjach, przez podmioty z różnych krajów.

Narzędziownik stworzyła międzynarodowa grupa, skupiająca niezależnych aktywistów z Niemiec, Turcji, Grecji, Tunezji, a także Rosji i Ukrainy. Teraz udostępnia go polskim NGO-som, by mogły sprawniej funkcjonować w skomplikowanej rzeczywistości. W Polsce jego dystrybucją zajmuje się Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych z Białegostoku https://www.owop.org.pl/.

Civic Europe to inkubator lokalnie zakorzenionych inicjatyw obywatelskich, organizacji i osób w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowej. Jego prace koordynuje MitOst z Niemiec i Sofia Platform. Finansowany jest przez Stiftung Mercator.

Tooolbox wymyśliły i wdrożyły w 2017 roku cztery organizacje z Berlina i Stambułu. Dostosowany był do realiów społeczeństwa tureckiego. Rok później, dzięki współpracy w aktywistami z Grecji, został zmodyfikowany tak, by odpowiadać także na potrzeby organizacji z UE. Dzisiaj korzysta z niego ponad 100 podmiotów na całym świecie.

– Chcieliśmy dać organizacjom pozarządowym narzędzie, które ułatwi im określenie swojej wizji i misji, pozwoli zdiagnozować najważniejsze problemy, wzmocni struktury, a także rozwinie ich potencjał i umożliwi międzynarodową kooperację. Udało się – uważa Maria Sciordialos z greckiej spółdzielni socjalnej AoHAthina, jedna z współautorek toolboxa.

Wsparcie takie ważne jest szczególnie teraz, kiedy organizacje pozarządowe zaczęły pełnić bardzo różnorodne role: mediatorów, edukatorów, innowatorów, rzeczników, usługodawców i pracodawców.

– Społeczeństwa obywatelskie są żywymi, szybko ewoluującymi organizmami, które na bieżąco muszą się dostosowywać do zmiennych warunków. Aby odpowiedzieć na nowe potrzeby konieczne jest nowe podejście. Żaden sektor nie da rady działać teraz w pojedynkę i w oderwaniu od innych. Kluczową sprawą staje się kooperacja, oparta na jasnych zasadach i mocnych fundamentach – dodaje Katarzyna Potoniec.

„Toolbox – narzędziownik dla obywateli” jest odpowiedzią na ten „niestabilny, niepewny, złożony i niejednoznaczny świat”, przez aktywistów nazwany w skrócie VUCA.

Twórcy toolboxa wyszli z założenia, że nie ma jednego dobrego rozstrzygnięcia danego problemu. Wynik zależy od wielu zmiennych, a najlepsze rozwiązania wypracowują zazwyczaj zespoły, które są w tzw. oku cyklonu.

Zaproponowali 13 priorytetowych ścieżek tematycznych, które odpowiadają na najczęstsze potrzeby rozwojowe organizacji pod każdą niemal szerokością geograficzną. Są to:

• komunikacja wewnętrzna i podejmowanie decyzji;
• praca z wolontariuszami;
• role i obowiązki;
• misja i wizja;
• strategia;
• ryzyko i odporność;
• model finansowy;
• wiedza i nauka;
• wpływ na zbiorowość
• finansowanie społecznościowe;
• współpraca z fundatorami;
• refleksyjne uczenie się;
• zaangażowanie społeczności.

Korzystający z toolboxa znajdą w nim sprawdzone podpowiedzi i rozwiązania dotyczące każdego w 13 wymienionych tematów. Autorzy proponują, by po wspólnym zdiagnozowaniu najpilniejszych potrzeb organizacji, jeden lub dwa dni poświęcić na warsztaty. Mogą się one odbywać online lub w formie bezpośredniego spotkania. Najlepsze rezultaty daje praca w grupie od 3 do 15 osób, prowadzona przez facylitatora, który uprzednio przygotuje odpowiednie metody, aktywności i narzędzia.

Wyniki, czyli powarsztatowe rekomendacje i zalecenia, są opracowywane w formie planu działań, stanowiącego strategię rozwoju na przyszłość. Jeśli zespół wypracuje własne, innowacyjne pomysły, może je opisać w zakładce Biblioteka, dostępnej na stronie prezentującej toolbox: https://civilsocietytoolbox.org/.

– Jesteśmy właśnie na etapie testowania toolboxa w pracy z różnymi organizacjami, głównie z Podlasia i mogę powiedzieć jedno: To działa! – Katarzyna Potoniec zachęca do skorzystania z narzędziownika. Można się po niego zgłosić pisząc na maila: biuro@owop.org.pl.

Organizacje, które chciałby go używać, mogą dodatkowo otrzymać wsparcie facylitatorów z zespołu OWOP.