Publicystyka - ngo.pl

Kilka dni temu swoją działalność rozpoczęła platforma internetowa 33neds.com, zajmująca się kojarzeniem przedsiębiorstw społecznych poszukujących źródeł finansowania i drobnych inwestorów zainteresowanych udzielaniem mikropożyczek. Każda osoba, która dysponuje nawet minimalnym kapitałem (najmniejsza możliwa inwestycja w 33needs to 10 dolarów), może zainwestować za pomocą serwisu swoje pieniądze w społecznie ważkie przedsięwzięcie. Mimo że udziały są mikroskopijne, całkowita suma inwestycji może wynieść nawet kilkadziesiąt tysięcy dolarów. Na tym właśnie polega crowdfunding: niewielka kwota przemnożona przez wielu inwestorów daje oczekiwane środki finansowe. Wartością dodaną jest niezależność od wielkiego kredytodawcy oraz dopingująca twojemu przedsięwzięciu społeczność.

Do systemu 33needs.com zgłosiło się już ponoć ponad 900 przedsiębiorstw społecznych z całego świata. Na razie zainwestować można tylko w kilkanaście. Każdy przedsiębiorca przedstawia swoją firmę, mówi o tym ile pieniędzy potrzebuje i na co chce je wydać. Prezentuje wreszcie ofertę dla inwestorów. Najczęściej jest to udział w przyszłych spodziewanych zyskach, ale także inne, niekoniecznie finansowe profity, takie jak zniżki na zakupy, bilety na finansowane przedsięwzięcia artystyczne itp. Zdaniem przedsiębiorców ważna dla inwestorów jest również świadomość uczestnictwa w społecznie i środowiskowo odpowiedzialnym biznesie. Z kolei zysk twórców platformy bierze się z kilkuprocentowej marży od każdego zgromadzonego kapitału.

33needs.com nie jest pierwszą ani zapewne nie ostatnią platformą crowdfundingową. Mamy choćby serwis fundingcircle.com dający możliwość finansowania małych i średnich przedsiębiorstw czy wefund.co.uk, w którym finansowane są różne projekty kulturalne i artystyczne. Ciekawym serwisem pozwalającym zbierać fundusze na realizację innowacyjnych i kreatywnych przedsięwzięć jest kickstarter.com.

Powstają pierwsze naukowe i popularne książki na temat finansowania społecznościowego, media coraz częściej publikują informacje na ten temat, a agencja prasowa Reuter uznała crowdfunding za najważniejszy trend na rynku finansowym w 2011 roku. Jakiś czas temu o crowdfundingu usłyszeli też użytkownicy portalu facebook.com, kiedy pewien haker, podając się za twórcę facebooka Marka Zuckerberga, zaproponował przekształcenie portalu w przedsiębiorstwo społeczne (czytaj artykuł na ten temat >).

Jednak crowdfunding nie został wynaleziony przed chwilą. Od 2004 roku funkcjonuje serwis kiva.org, dający możliwość finansowania przedsiębiorców z krajów globalnego Południa. Od początku istnienia serwisu ponad pół miliona inwestorów pożyczyło 190 milionów dolarów przedsiębiorcom z całego świata. Najniższa wysokość udzielanej pożyczki to 25 dolarów.

Ważnym aspektem serwisu Kiva jest to, że opiera się on na współpracy z funduszami mikropożyczkowymi w regionach, z których pochodzą przedsiębiorcy. Fundusze znają lokalne uwarunkowania i stosują swoje standardy wobec kredytobiorców. Dzięki temu inwestorzy mają znacznie większą pewność, że ich pieniądze zostaną zainwestowane w działania ludzi, którzy rzeczywiście potrzebują finansowego wsparcia, a także – że przedsięwzięcie ma szanse powodzenia.

Twórcy Kiva zwracają uwagę, że ich serwis pozwala zachować godność osobom potrzebującym. Nie dostają one wsparcia humanitarnego, tylko pożyczkę, którą zobowiązane są spłacić. Z kolei osoby pożyczające wiedzą, że ich pieniądze zostaną zainwestowane, a nie skonsumowane, przyczyniają się więc do zmiany społecznej, a nie doraźnie zaspokajają potrzeby. Serwis pozwala przeszukiwać pożyczkodawcom ewentualne źródła finansowania w różnych branżach, pod kątem położenia geograficznego, ale również pod względem płci kredytobiorców. 80% pożyczek za pomocą serwisu kiva.org zostało udzielonych kobietom, takim jak Chanty Ouk z Kambodży, która zbiera właśnie 800 dolarów na kupno krów.

Również w Polsce istnieją serwisy ułatwiające kojarzenie pożyczkobiorców i pożyczkodawców. Są to jednak skierowane głównie do osób prywatnych portale typu social lending. Social lending w przeciwieństwie do finansowania społecznościowego, kojarzy z reguły pojedynczych pożyczkodawców z pożyczkobiorcami. Najczęściej nie chodzi też o inwestycje, a zwykłe pożyczki konsumpcyjne. Nie ma też w Polsce platformy kierowanej w całości dla przedsiębiorców społecznych. Czy takie przedsięwzięcie miałoby sens?

– Polacy z natury są dość nieufni wobec siebie. Nie lubimy pożyczać innym pieniędzy, zwłaszcza nieznajomym, anonimowym użytkownikom sieci – mówi serwisowi ekonomiaspoleczna.pl Szymon Mydlarz – prezes i pomysłodawca portalu Pożycz.pl. Dodaje, że portale typu social lending próbują zmienić takie nastawienie. Ma też nadzieje, że Pożycz.pl będzie stale podwyższał zaufanie społeczeństwa do alternatywnych form udzielania pożyczek w internecie.

Pożycz.pl nie przewiduje na razie udostępniania swoich usług firmom. Pożyczać pieniądze mogą jedynie osoby prywatne oraz samozatrudnieni – osoby prowadzące działalność gospodarczą.

– Banki, jako główne jednostki finansujące w kraju, nie potrafią zagospodarować segmentu, na który składają się osoby przechodzące z etatu na samozatrudnienie. A segment ten jest spory, bo liczył w 2009 roku prawie 3 mln klientów – mówi prezes Mydlarz.

Jedynym polskim serwisem pożyczek społecznościowych oferującym obecnie możliwość kredytowania przedsiębiorstw jest zakra.pl. Firmy, podobnie jak osoby fizyczne, mogą starać się o pożyczkę gotówkową (do 36 miesięcy) lub na zakup samochodu (do 48 miesięcy) czy też pożyczkę refinansującą zakup samochodu (czyli pod zabezpieczenie auta).

Zdaniem Małgorzaty Malitowskiej z serwisu zakra.pl w tej chwili w serwisie nie zarejestrowała się żadna organizacja pozarządowa ani spółdzielnia. A być może warto. – Na początku tego roku wystawiony został wniosek testowy pożyczki dla spółki z o.o. Kwota 40 tys. złotych została zebrana w ciągu dwóch dni – mówi Malitowska. Średnie oprocentowanie pożyczki udzielonej za pośrednictwem serwisu wynosiło w zeszłym roku 17,5%.

Zakra.pl, podobnie jak inne serwisy, weryfikuje ewentualnych pożyczkobiorców. W przypadku pożyczek dla osób prawnych poza bazami bankowymi i biurami informacji gospodarczej sprawdzane są również bazy REGON i KRS oraz dokumenty finansowe. Poza tym pożyczka dla firmy uruchomiona może być dopiero po podpisaniu przez prawomocnego reprezentanta firmy umowy pożyczki. W przypadku pożyczki dla podmiotu zarejestrowanego w KRS dodatkowo, przed uruchomieniem pożyczki, serwis uzyskuje odpis z KRS celem ostatecznego potwierdzenia danych pożyczkobiorcy.

Udostępnienie przedsiębiorcom możliwości starania się o pożyczki przewiduje również lider na rynku social lending w Polsce – kokos.pl. Firmy będą mogły szukać pożyczkodawców za pomocą tego serwisu prawdopodobnie w połowie roku – zapowiada Tomasz Bobrowski z kokos.pl. Zwraca też uwagę, że Polacy coraz chętniej pożyczają pieniądze za pomocą internetu: – Łącznie internauci pożyczyli sobie za pomocą serwisu Kokos.pl ponad 40 mln zł. Z tego w zeszłym roku pożyczono 21,7 mln zł – mówi Bobrowski.

Wciąż istotne jest jednak bezpieczeństwo inwestycji. Od początku istnienia serwisów pośredniczących w pożyczkach społecznościowych w Polsce, inwestorzy stracili ponad 4 miliony złotych w niezwróconych pożyczkach. Dlatego dla ewentualnych pożyczkodawców atrakcyjne może być wprowadzenie na rynek firm i organizacji. Jak mówi prezes Mydlarz z Pożycz.pl:

– Firma nie jest jednostką anonimową, a dostęp do informacji, dzięki możliwości korzystania z KRS oraz serwisów społecznościowych, jest bardzo szybki i skuteczny.

Crowdfunding daje małym firmom i osobom prywatnym możliwość zgromadzenia funduszy na cele, na które banki i duży inwestorzy najczęściej pieniędzy dać nie chcą. Niewielkie kwoty pożyczek przemnożone przez odpowiednio dużą społeczność to klucz do sukcesu w finansowaniu społecznościowym. Oczywiście zgromadzanie dużej społeczności, przekonanie jej do inwestycji, utrzymanie a następnie uczciwe i otwarte informowanie o wynikach finansowych jest zadaniem bardzo trudnym i wymagającym najwyższych standardów zarządzania przedsiębiorstwem i kontaktami z klientem. Co ważne, udany crowdfunding, jak pokazują zagraniczne przykłady, daje nie tylko finansowe korzyści przedsiębiorcy.

Po pierwsze – wokół produktu czy przedsięwzięcia gromadzona jest, już na etapie jego powstawania, społeczność, która w przyszłości może przekształcić się w społeczność klientów i – dzięki swojej sieci kontaktów – przyciągać kolejnych zainteresowanych. Nie bez znaczenia jest fakt, że inwestorzy pochodzić mogą z odległych zakątków świata. Inwestor staje się więc przy okazji elementem marketingu. Na przykład spółdzielnia szukająca pieniędzy na rozwój restauracji, poza informacjami finansowymi wysyłanymi regularnie do inwestorów, może informować o nowych pozycjach w menu.

Po drugie – konieczność atrakcyjnego przedstawienia produktu tak, aby przyciągnąć odpowiednią liczbę inwestorów, zmusza przedsiębiorcę do dokładnego przemyślenia swojej strategii. Jednocześnie – dostaje, jeszcze zanim dojdzie do inwestycji, dość szczegółowy sygnał na temat rynkowego postrzegania swojego produktu. Organizacja pozarządowo szuka funduszy na uruchomienie radia internetowego. Swoją ofertę pożyczkową kieruje do tej samej grupy ludzi, która będzie odbiorcami audycji. Przy okazji szukania pieniędzy, w kontaktach ze społecznością inwestorów, dopracowuje ofertę programową radiostacji.

Po trzecie – w przypadku przedsiębiorstw społecznych efekt marketingowo-promocyjny dotyczy nie tylko produktów, które one oferują, ale również kwestii społecznych, jakie leżą u źródeł danego przedsięwzięcia. Firma społeczna zbierająca pieniądze na produkcję koszulek z ekologicznej bawełny promuje nie tylko swój towar, ale również kwestie ochrony środowiska i sprawiedliwego handlu.

Po czwarte – technologie informatyczne stosowane w serwisach finansowania społecznościowego można wykorzystać do budowania wizerunku przedsiębiorstwa jako firmy innowacyjnej i otwartej na nowe trendy.

Po piąte – konieczność dokładnego rozliczania się z dużą liczbą pożyczkodawców czy inwestorów zmusza przedsiębiorcę do prowadzania przejrzystej i otwartej polityki informacyjnej, co również przyczynia się do budowy pozytywnego wizerunku biznesowego.

Jeśli korzystali Państwo z finansowania społecznościowego, znają Państwo przykłady polskich przedsiębiorstw społecznych, które w ten sposób zdobywały fundusze, albo po prostu chcą Państwo wypowiedzieć się na temat poruszany w artykule – prosimy o listy na ekonomiaspoleczna(at)fise.org.pl lub komentarze pod tekstem. Dziękujemy!