Publicystyka - ngo.pl

Na początku RDPP zajęła się sprawą VAT-u od charytatywnych sms-ów oraz problemami związanymi z Ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. O komentarz do obu kwestii poproszono Macieja Grabowskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, który zastąpił w Radzie Minister Elżbietę Chojnę-Duch.

Po dość długich konsultacjach 2 czerwca minister finansów podpisał rozporządzenie, które zwalnia z podatku od towarów i usług niektóre usługi telekomunikacyjne – sms-y oraz połączenia telefoniczne o podwyższonej wartości. Muszą być jednak spełnione konkretne warunki – po pierwsze powinna być zawarta umowa pomiędzy OPP, a operatorem, organizacja musi mieć pozwolenie na prowadzenie zbiórki publicznej, a na fakturze, którą otrzyma organizacja musi być uwzględniona wartość usług, które są przekazywane na rzecz OPP i kwota, która jest zatrzymywana przez dostawcę usługi.

– Konsultacje z organizacjami, choć trwały dość długo, doprowadziły do znacznie lepszej ostatecznej wersji tego rozporządzenia niż to, które zaproponowało wcześniej ministerstwo finansów – stwierdził Maciej Grabowski.

Marek Borowski z Banku Żywności w Olsztynie, członek RDPP zauważył, że jednak nie wszystkie uwagi organizacji zostały wzięte pod uwagę przez MF. Jego wątpliwości budził fakt, czy rozporządzenie będzie zgodne z prawodawstwem unijnym i w związku z tym, czy Komisja Europejska nie będzie mogła go odrzucić. Rozwiązanie, które proponowały organizacje w pewnym sensie gwarantowało zgodność z wytycznymi UE.

– Proszę pamiętać, że dyrektywa unijna też nie idzie dostatecznie szybko za postępem technologicznym. Jestem świadomy tego, że za pół roku trzeba będzie zweryfikować działania wynikające z tego rozporządzenia i sprawdzić, jak dostosowali się do niego operatorzy, organizacje i wysyłający sms-y. Jeżeli okaże się, że pojawiają się jakieś problemy, to trzeba będzie podjąć próbę udoskonalenia tego rozporządzenia – zapewnił Maciej Grabowski.

I jeszcze jedna ważna kwestia. Choć rozporządzenie nie weszło jeszcze w życie, MF zastosowało nadzwyczajną procedurę związaną z rozporządzeniem. Chodzi o sms-y wysyłane na apel organizacji pozarządowych, które zajmują się pomocą powodzianom. Okazuje się, że VAT zebrany od tzw. sms-ów powodziowych będzie mógł zostać przekazany na cel związany z niwelowaniem skutków powodzi po dyskusji z organizacjami, które zbierają teraz w ten sposób pieniądze.

Działalność trzeciego sektora, a „terroryzm”

Kolejna sprawa, która wzbudza ostatnio wiele niepokojów wśród organizacji pozarządowych, to Ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

– Spotykaliśmy się w tej sprawie z wieloma organizacjami, które są przerażone wizją dostosowania swoich wewnętrznych procedur przeciwko praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Po wielu rozmowach, także ze specjalistami stwierdziliśmy, że chcielibyśmy wystąpić do ministerstwa finansów z prośbą o zwolnienie organizacji pozarządowych z rejestracji transakcji prowadzonych przez bank – powiedziała Anna Sienicka z Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, członkini RDPP. – W wielu krajach podmioty, które przeprowadzają transakcje poprzez bank są zwolnione z obowiązku rejestrowania tych operacji, gdyż banki mają bardzo bezpieczne procedury weryfikujące takie transfery pieniędzy. Oczywiście, transakcje gotówkowe powinny podlegać rejestracji zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zdajemy sobie sprawę, że całkowitego zwolnienia z procedur nie będzie, ale przygotowujemy list intencyjny do ministra finansów w sprawie zwolnienia organizacji z rejestracji transakcji bankowych.

– Wiele społeczeństw obywatelskich w krajach Unii oprotestowało przepisy dotyczące prania brudnych pieniędzy, zważywszy na nieproporcjonalność tych aktów w relacji do celu jaki mają spełnić. Ponadto, w wielu krajach Unii przepisy wydane na podstawie prawa europejskiego są znacznie łagodniejsze niż w Polsce i mam prośbę, aby to skonfrontować właśnie z rozporządzeniami z innych państw. Jeśli okazałoby się, że nasza ustawa jest za bardzo drastyczna, to może warto by pomyśleć o pewnych deregulacjach, bo trudno jest nam z punktu widzenia psychologicznego łączyć na przykład działalność terrorystyczną czy przestępczą z działalnością trzeciego sektora w Polsce – stwierdził Krzysztof Balon, ze Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji Socjalnych, członek RDPP.

– Nie znam szczegółów tej ustawy. Ale sugestia wydania rozporządzenia do niej, które zwalniałoby z rejestracji transakcje przechodzące przez sektor bankowy wydaje się logiczna. Z drugiej strony, fundacje i różne organizacje są wykorzystywane do prania brudnych pieniędzy czy unikania płacenia podatków. Dlatego takie przepisy pojawiły się w UE. Ale mogę obiecać, że porozmawiam o zgłoszonych przez państwa sugestiach w ministerstwie finansów – zapewnił Maciej Grabowski.

Najprawdopodobniej na następnym posiedzeniu RDPP będzie można coś więcej powiedzieć na temat zaproponowanych przez członków Rady rozwiązań.

Problemy przy wdrażaniu ustawy

Chodzi o nowelizację Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Okazuje się, że niektóre jej przepisy, jak choćby art. 16 dotyczący tzw. regrantingu wzbudza wiele problemów. Na przykład prawnicy Miasta st. Warszawy złożyli wątpliwość dotyczącą tego artykułu, która jak się okazuje – wynika z błędnej interpretacji przepisów i utożsamienia każdej usługi, niemającej charakteru merytorycznego, a jedynie pomocniczy, dodatkowy, techniczny z całą realizacją zadania. Tymczasem ustawa dopuszcza zlecenie części, a nawet całości zadania w trybie regrantingu.

Członkowie RDPP są zgodni, że powinien powstać komentarz do ustawy, napisany przez pracowników Departamentu Pożytku Publicznego we współpracy z członkami Rady, którzy pracowali przy nowelizacji. Komentarz powinien wyjaśniać wszystkie problemy interpretacyjne, jakie pojawiają w związku z wejściem w życie noweli.

– Proces nowelizacji ustawy był długi i pracochłonny. Trzeba przyjrzeć się funkcjonowaniu tych przepisów w praktyce. Jeżeli po pół roku okaże się, że są jakieś problemy, niejasne zapisy, to wtedy powinniśmy się zastanawiać nad zmianami w ustawie – zaproponował Michał Guć, ze Związku Miast Polskich, członek RDPP.

– Do października tego roku moglibyśmy budować indeks różnego rodzaju błędów, poprawek, deficytów, nadinterpretacji nowelizacji ustawy. Potem zbierzemy te wszystkie uwagi i i jeśli to będzie konieczne zaproponujemy drogę legislacyjną, która umożliwi nam zmiany niedoskonałych przepisów – powiedział Jakub Wygnański, współprzewodniczący RDPP.

Promocja ustawy

Wygnański zauważył także, że mimo wielu pomysłów dotyczących promocji nowelizacji Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jakie pojawiały się na wcześniejszych posiedzeniach RDPP – nie udało się uruchomić żadnej autoryzowanej przez RDPP kaskady szkoleń, promocji, wyjazdów związanych z promocją ustawy. Tymczasem choćby nadinterpretacja przepisów noweli np. przez stołecznych prawników świadczy o tym, że wciąż wiele osób mało wie o nowych rozwiązaniach zawartych w ustawie.

Członkowie RDPP zaproponowali, aby wykorzystywać każdą okazję – spotkania, konferencje, szkolenia do promowania ustawy.

– Oprócz komentarza, warto także zrobić podręcznik o ustawie. Wtedy warto by organizować spotkania, na których posługując się takim podręcznikiem, moglibyśmy mówić o nowych przepisach. Ważne, aby mówić to samo – stąd tak istotną sprawą jest opublikowanie podręcznika – zaproponował Krzysztof Balon.

– Taki podręcznik-przewodnik po ustawie, z przykładami, interpretacjami, wzorami umów, dobrymi praktykami będzie szczególnie cenny dla małych organizacji, których nie stać na prawnika, a którym takie praktyczne informacje są bardzo potrzebne – wyjaśnił dr Maciej Lis z Polskiej Rady Ekumenicznej, członek RDPP.

Członkowie Rady stwierdzili również, że warto spotkać się z pełnomocnikami z terenów, na których wystąpiła powódź. Nowelizacja Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie dostarcza bowiem ważnych nowych instrumentów np. inicjatywę lokalną i dlatego też warto postarać się o wyodrębnienie środków publicznych, które wspomogłyby działania organizacji z terenów powodziowych.

Ważne rozporządzenia

W tej chwili przygotowywane są cztery rozporządzenia do nowelizacji ustawy. Trzy z nich przygotowuje Departament Pożytku Publicznego. Pierwsze dotyczy wzoru oferty realizacji zadania publicznego. Odbyły się już konsultacje przy pomocy portalu ngo.pl, a także spotkania z przedstawicielami ministerstwa i DPP. Prace ze strony RDPP zostały już zamknięte.

Kolejne rozporządzenie zajmuje się kwestią kontroli organizacji pożytku publicznego. Zespół prawny i zespół ds. funduszy odbył spotkanie na ten temat. Tutaj również organizacje przysłały swoje uwagi.

Trzecie rozporządzenie dotyczy sprawozdania merytorycznego z działalności organizacji. W tym przypadku prace jeszcze trwają. 25 czerwca o godz. 9 w sali 207 MPiPS odbędzie się spotkanie na ten temat. W przypadku tego rozporządzenia jest bardzo dużo newralgicznych decyzji do podjęcia – chodzi np. o to – jaki zakres ma mieć sprawozdanie merytoryczne – czy powinno dotyczyć całej działalności organizacji, czy tylko 1 %. Warto też uwzględnić specyfikę małych i dużych organizacji i zaproponować mechanizmy deregulacyjne – przecież nie ma sensu formułowania takich samych oczekiwań w stosunku do małych i dużych organizacji. Nikt nie miał wątpliwości, że to rozporządzenie będzie podstawowym wehikułem do dostarczenia informacji na temat funkcjonowania szerzej OPP czy wykorzystania środków z 1 %.

– W zaproponowanym projekcie te kwestie się mieszają ze sobą i należałoby się na coś konkretnie zdecydować. Myślę, że Rada powinna zająć wspólne stanowisko, ponieważ jest to nowa rzecz i należy ją gruntownie przemyśleć – zaapelowała Anna Siennicka.

Czwarte rozporządzenie wyszło z Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i dotyczy ono czasu antenowego dla organizacji pozarządowych w mediach publicznych.

– KRRiTV przygotowała projekt rozporządzenia, którego wdrożenie, w moim przekonaniu, stanowiłyby regres w stosunku do sytuacji obecnej. Gdyby to rozporządzenie weszło w życie, to raczej pogarszałoby sytuację organizacji pozarządowych – zauważył Kuba Wygnański.

Dlatego RDPP i DPP podjęli się napisania alternatywnej wersji tego rozporządzenia tak, aby stało się ono podstawą do dyskusji z KRRiTV. Ustawa mówi o tym, że rozporządzenie powstaje w porozumieniu KRRiTV i MPiPS. Projekt rozporządzenia powinien być publicznie dostępny w ciągu najbliższych tygodni. Będzie on także uwzględniał uwagi zgłoszone przez organizacje pozarządowe w trakcie dotychczasowych dyskusji nad rozporządzeniem. RDPP skorzystała również z pomocy Macieja Strzembosza, który doradza Radzie w tej kwestii.

– To są szczególne rozporządzenia, które stanowią wizytówkę funkcjonowania i DPP i RDPP – to są „nasze” rozporządzenia. Namawiam wszystkich członków Rady do uczestniczenia w pacach nad tymi aktami, bo to my się będziemy później tłumaczyć przed organizacjami, jak te rozporządzenia zostały przez nas skonstruowane – powiedział Kuba Wygnański.

– Mam też taki postulat na przyszłość, abyśmy po skończeniu prac nad tymi rozporządzeniami zastanowili się poważnie nad typem konsultacji dotyczących różnych aktów prawnych, które są sygnowane przez Radę. Dobrze by było, żeby RDPP planowała konsultacje wspólnie z MPiPS, bo to najszybszy i najowocniejszy sposób pracy nad takimi dokumentami – stwierdziła Anna Siennicka.

Sprawozdania i omówienia

Na posiedzeniu RDPP Krzysztof Balon przedstawił też sprawozdanie z dotychczasowej pracy Zespołu ds. programów i funduszy – dotyczyło ono m.in. kwestii dostępu organizacji pozarządowych do środków Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. A Teresa Hernik opowiedziała o pracy Zespołu ds. dialogu i współpracy. Chodziło o sposób prezentacji dokumentów członkom RDPP, konsultacji aktów prawnych, a także systemu konsultacji on line. Członkowie RDPP stwierdzili, że konieczne jest ustalenie sposobu konsultacji różnych aktów prawnych przez RDPP. Na pewno nie można konsultować wszystkich ustaw, ale należy stworzyć system, który będzie swoistym sitem, wybierającym te dokumenty, które są szczególnie ważne z powodu kompetencji, jakimi dysponuje Rada.

Z kolei Aleksandra Piotrowska z DPP omówiła stan przygotowań do Europejskiego Roku Wolontariatu. Nikt nie miał wątpliwości, że promocja nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie powinna być jednym z punktów obchodów Europejskiego Roku Wolontariatu 2011.

Następnie posiedzenie RDPP odbędzie się 17 lipca.