Publicystyka - ngo.pl

Mieszkańcy powiatów grodziskiego, kościańskiego i leszczyńskiego po raz kolejny udowodnili, że aktywność obywatelska nie zna metryki. Seniorzy z regionu pokazali, że doświadczenie życiowe, uważność na potrzeby innych i gotowość do działania mogą realnie wpływać na jakość życia lokalnych społeczności. 9 grudnia odbyło się uroczyste podsumowanie projektu „Obecność, czyli seniorzy partycypują 2025”, realizowanego przez Fundację Instytut Rozwoju Liderów. Tegoroczna edycja nie tylko wzmocniła kompetencje uczestników, lecz także przełożyła się na konkretne inicjatywy społeczne odpowiadające na realne potrzeby mieszkańców.

Projekt był odpowiedzią na rosnącą potrzebę włączania osób starszych w procesy decyzyjne oraz budowania ich sprawczości na poziomie lokalnym. Jego głównym celem było wzmocnienie partycypacji obywatelskiej seniorów, rozwój ich kompetencji liderskich oraz zwiększenie świadomości w obszarze dostępności i inkluzywności. Równie istotnym założeniem było przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i cyfrowemu osób starszych oraz budowanie międzypokoleniowych mostów opartych na dialogu i współpracy.

W działaniach projektowych wzięło udział 30 liderów i liderek senioralnych, którzy przez kilka miesięcy pracowali w duetach, ucząc się, jak diagnozować potrzeby lokalnej społeczności, planować i realizować inicjatywy oddolne oraz skutecznie współpracować z instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi. Ważnym elementem procesu było wzmacnianie poczucia wpływu oraz przekonania, że głos seniorów jest ważny i potrzebny w debacie publicznej.

Program projektu opierał się na dwóch komplementarnych ścieżkach edukacyjnych. Pierwszą z nich była Akademia Liderów Senioralnych, której celem było rozwijanie kompetencji przywódczych i animacyjnych. Uczestnicy szkolili się m.in. z komunikacji interpersonalnej, pracy zespołowej, rozwiązywania konfliktów, projektowania działań społecznych, zarządzania małymi inicjatywami oraz skutecznego angażowania mieszkańców. Duży nacisk położono na praktyczne aspekty liderstwa – od pracy z grupą, przez moderowanie spotkań, po budowanie partnerstw lokalnych.

Drugą, nową i szczególnie istotną ścieżką była Senioralna Szkoła Dostępności. Jej celem było zwiększenie wiedzy seniorów na temat dostępności architektonicznej, cyfrowej i społecznej oraz przygotowanie ich do roli lokalnych ambasadorów dostępności. Uczestnicy poznawali potrzeby osób z niepełnosprawnościami, seniorów o ograniczonej mobilności czy osób neuroróżnorodnych. Uczyli się identyfikować bariery w przestrzeni publicznej, analizować dostępność instytucji i usług oraz formułować rekomendacje zmian. Ważnym elementem był również moduł poświęcony empatii, językowi włączającemu i zasadom savoir-vivre’u wobec osób ze szczególnymi potrzebami.

Integralną częścią Szkoły Dostępności i Akademii Liderów Senioralnych był wyjazd studyjny do Gdańska, gdzie uczestnicy mieli okazję zapoznać się z dobrymi praktykami w zakresie dostępności miejskiej i partycypacji społecznej. Spotkania z praktykami i wizyty w przestrzeniach zaprojektowanych w duchu uniwersalnego projektowania stały się źródłem inspiracji do działań podejmowanych po powrocie do swoich miejscowości. Ponadto odbyły się spotkania z przedstawicielami organizacji pozarządowych, które w swoich codziennych działaniach wspierają osoby starsze. W ramach wyjazdu zwiedzano także miejsca i instytucje kultury (z uwzględnieniem ich funkcji społecznych jak i elementów dostępnościowych).

Zdobyta wiedza znalazła swoje odzwierciedlenie w autorskich inicjatywach realizowanych w trzech powiatach. W powiecie grodziskim seniorzy postawili na różnorodność tematów. W Wilkowie Polskim odbyła się biesiada „Raz na ludowo”, poświęcona kulturze Biskupizny, integrująca mieszkańców wokół tradycji, muzyki i lokalnego dziedzictwa. W Kamieńcu zorganizowano warsztaty fotografii mobilnej, podczas których seniorzy udowodnili, że nowe technologie mogą być narzędziem twórczym i dostępnym w każdym wieku. W Wielichowie zrealizowano inicjatywę poświęconą dostępności – audyt miejsca spotkań oraz szkolenie z empatii i komunikacji z osobami z niepełnosprawnościami.

W powiecie kościańskim działania koncentrowały się wokół historii, kreatywności i integracji. W Krzywiniu mieszkańcy wspólnie odkrywali lokalne tajemnice archeologiczne, w Widziszewie arteterapia stała się pretekstem do rozmów i budowania relacji, a w Jerce warsztaty rękodzielnicze stworzyły przestrzeń do spokojnego, sąsiedzkiego spotkania.

Powiat leszczyński przyniósł inicjatywy o charakterze praktycznym i prozdrowotnym. Warsztaty tworzenia świec sojowych we Włoszakowicach, florystyczne spotkanie świąteczne w Święciechowie oraz kulinarno-dietetyczne warsztaty w Brennie pokazały, że działania seniorów mogą łączyć edukację, integrację i dbałość o zdrowie.

Z uczestnicy Senioralnej Szkoły Dostępności przeprowadzili audyty dostępności architektonicznej oraz informacyjno-komunikacyjnej wybranych miejsc i instytucji, których. Pracując w zespołach, diagnozowali oni bariery utrudniające korzystanie z przestrzeni publicznej osobom z niepełnosprawnościami, seniorom o ograniczonej mobilności czy osobom ze szczególnymi potrzebami komunikacyjnymi. Analizie poddawano m.in. wejścia do budynków, ciągi komunikacyjne, oznakowanie, dostępność informacji, czytelność komunikatów oraz sposób obsługi mieszkańców. Wypracowane rekomendacje stały się ważnym głosem doradczym dla lokalnych instytucji i potwierdziły, że seniorzy mogą pełnić rolę kompetentnych partnerów w procesach planowania bardziej dostępnych i przyjaznych przestrzeni.

Zwieńczeniem projektu była Subregionalna Kolacja Senioralna, która zgromadziła uczestników, samorządowców i partnerów. Spotkanie stało się okazją do podsumowania działań, wymiany doświadczeń i rozmowy o dalszych potrzebach seniorów w regionie. Jak podkreślają organizatorzy z Fundacji Instytut Rozwoju Liderów, projekt formalnie dobiegł końca, jednak jego efekty będą analizowane pod kątem trwałości i możliwości dalszego rozwoju.

Uczestnicy zgodnie podkreślali, że największą wartością projektu było poczucie sprawczości, wzmocnienie pewności siebie oraz przekonanie, że „obecność” seniorów w życiu publicznym ma realne znaczenie. Projekt „Obecność, czyli seniorzy partycypują 2025” pokazał, że seniorzy nie tylko chcą, ale potrafią być aktywnymi współtwórcami dostępnych, otwartych i solidarnych społeczności lokalnych.

Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Projekt „Obecność, czyli seniorzy partycypują 2025” dofinansowany ze środków Rządowego Programu Wieloletniego na rzecz Osób Starszych „Aktywni+” na lata 2021-2025. Edycja 2025