Publicystyka - ngo.pl

3 czerwca w Europejskim Centrum Solidarności, podczas Gdańskiego Święta Wolności i Solidarności, odbyła się sesja, podczas której podpisano deklarację “Samorządna Rzeczpospolita”. Jej głównym przesłaniem jest wzmocnienie partnerstwa pomiędzy organizacjami społecznymi i samorządem w Polsce.

Prezydent Gdańska, Aleksandra Dulkiewicz oraz Prezes Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, Łukasz Domagała, zaprosili do rozmowy przedstawicieli organizacji społecznych i prezydentów miast ponieważ, jak mówił we wprowadzeniu Domagała: „to właśnie w środowisku organizacji społecznych i w środowisku samorządu musimy testować, sprawdzać, uczyć się od siebie nawzajem nowoczesnej demokracji.”

Sesję prowadził Edwin Bendyk, a uczestniczyli w niej Marta Bejnar-Bejnarowicz, wiceprezes Kongresu Ruchów Miejskich, Jerzy Boczoń, prezes zarządu Regionalnego Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych w Gdańsku/ Sieć SPLOT, Zygmunt Frankiewicz, prezydent Gliwic, Piotr Frączak, prezes zarządu Stowarzyszenia Dialog Społeczny, Beata Moskal-Słaniewska, prezydent Świdnicy oraz Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia.

Spotkanie przebiło się ponad symboliczność rocznicowych obchodów — deklaracja „Samorządna Rzeczpospolita” tworzy warunki zarówno do ogólnonarodowej narady obywatelskiej nad przyszłością gmin i miast, jak i szerzej, do wspólnego testowania takich modeli demokracji lokalnej, w której mieszkańcy poczują realny wpływ i siłę, by zmieniać rzeczywistość.

„Głęboko wierzę, że transformację mamy za sobą, a spory, które dotyczą transformacji powinny zamilknąć, bo utrudniają nam myślenie o przyszłości. Pamiętając o przeszłości, o dorobku „Solidarności”, musimy myśleć o nowych wyzwaniach. O biedzie, która nadal jest w Polsce, o nowych technologiach, musimy myśleć o edukacji i matce Ziemi. W środowisku organizacji społecznych i samorządowców musimy uczyć się nowoczesnej demokracji” – tak o idei partnerstwa mówił Łukasz Domagała.

Jacek Sutryk mówiąc o samorządzie, jako o wspólnocie łączącej wielu aktorów społecznych, deklarował zaangażowanie w proces organizowania narad obywateli: „Chodzi o to, żebyśmy czasem ściągnęli te garnitury, pojechali w teren, porozmawiali z ludźmi, a jeszcze bardziej — bo uważam, że tego mamy deficyt w Polsce — posłuchali, co mają do powiedzenia. I może za rok dzięki temu powiemy sobie nawzajem, jak widzimy Polskę na nowo po 30 latach”.

Aleksandra Dulkiewicz kontynuowała w podobnym tonie, podczas wieczornego panelu w ECS, mówiąc: „Będziemy zapraszać do rozmowy w partnerstwie z organizacjami społecznymi, w partnerstwie z samorządowcami, z lokalnymi działaczami, bo ja wierzę że przez stół, przez rozmowę, możemy coś wspólnie osiągnąć”.

Tekst deklaracji:

SAMORZĄDNA RZECZPOSPOLITA

DEKLARACJA PARTNERSTWA

SAMORZĄDU I ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH

Partnerska współpraca samorządu, organizacji społecznych i aktywnych obywateli jest wyrazem dojrzałości demokratycznej państwa. 30 lat po wyborach 4 czerwca 1989 roku, kiedy Polki i Polacy przy urnach wyborczych opowiedzieli się za demokracją, wracamy w Gdańsku, gdzie wszystko się zaczęło, wracamy do źródeł.

ZGODNIE STWIERDZAMY

• Decentralizacja jest podstawą ustroju terytorialnego Rzeczypospolitej.
• Samorząd jako wspólnota wszystkich mieszkańców jest podstawową formą organizacji życia wspólnego w Rzeczypospolitej.
• Samoorganizujące się społeczeństwo obywatelskie jest niezbywalną formą wyrażania podmiotowości i autonomii społecznej.
• Zasada pomocniczości jest główną zasadą organizującą relacje między jednostkami władzy publicznej na wszystkich jej szczeblach i obywatelami niezależnie od ról społecznych, w jakich występują.
• Dialog społeczny jest najważniejszą formą określania dobra wspólnego i celów rozwojowych wspólnot lokalnych, jak i całego kraju.

ZAUWAŻAMY

Świadomi tego, że nowe wyzwania – związane z kryzysem klimatycznym i środowiskowym, starzeniem się społeczeństwa i procesami demograficznymi, procesami migracyjnymi i rewolucją technologiczną, przemianami kulturowymi i cywilizacyjnymi – dotyczą bezpośrednio naszych wspólnot i wymagają śmiałych strategii rozwojowych oraz włączenia mieszkańców w ich tworzenie i realizację. Potrzeba nam nowej umowy społecznej, na wzór tej, którą zawarto podczas I Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” pod nazwę „Samorządna Rzeczpospolita” (1981).

DEKLARUJEMY

Mając przekonanie o roli oraz znaczeniu organizacji społecznych i samorządu terytorialnego w nowoczesnej demokracji, deklarujemy działania na rzecz zwiększenia podmiotowości każdego z nich oraz rozwoju wzajemnej współpracy opartej na zasadach solidarności, niezależności i partnerstwa.

WYRAŻAMY WOLĘ

Wyrażamy wolę rozpoczęcia otwartej, powszechnej narady obywatelskiej nad przyszłością naszych gmin, miast i miasteczek organizowaną wspólnie i na równych prawach przez jednostki samorządu i organizacje społeczeństwa obywatelskiego.

Warunkami tej narady są: kultura dialogu, wzajemne zaufanie i współpraca, otwartość na nowe formuły współzarządzania i współodpowiedzialności oraz samoograniczenie władzy publicznej na rzecz uwolnienia energii społecznej sektora obywatelskiego.

Niech okazją do podsumowania narady obywatelskiej będzie 30 rocznica pierwszych wyborów do rad gmin, która przypada w maju 2020 roku. 40 rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych uczcijmy zaś przedstawieniem zaktualizowanej wizji „Samorządnej Rzeczypospolitej” jako dobra wspólnego wszystkich obywateli.

Deklarację podpisują uczestnicy sesji „Samorządna Rzeczpospolita. Samorząd, organizacje społeczne i aktywni obywatele w nowoczesnej demokracji”, ma ona jednak charakter otwarty, zapraszamy przedstawicieli samorządu i społeczeństwa obywatelskiego do wyrażenia poparcia dla niej.

Gdańsk, 3 czerwca 2019

fot.Tomasz Keler