Publicystyka - ngo.pl

Na pytanie, czego spodziewać się po rozmowach przy stolikach tematycznych Anna Michalak-Pawłowska, pełnomocnik Prezydenta m.st. Warszawy ds. edukacji kulturalnej odpowiedziała następująco: „Starałam się zaprosić do moderowania tych rozmów osoby z dużym doświadczeniem, które będą umiały, niezależnie od formy rozmowy, zaangażowania grupy, sformułować wnioski, które staną się podstawą raportu. Nie spotykamy się po to, aby przegadać tematy, ale po to, aby powstał raport. Niektóre działania w ramach WPEK (Warszawskiego Programu Edukacji Kulturalnej) już się toczą, o niektórych dopiero zaczynamy mówić. Niezależnie od tego stanu rzeczy, po tym spotkaniu i potem, po sformułowaniu raportu, zakładam, że dostanę od przedstawicieli środowiska gotowe wnioski do budżetu na 2016 r. Sukces polega na tym, że udało mi się zebrać bardzo szerokie grono osób, reprezentujące wszystkie grupy działające na polu edukacji kulturalnej. Na dzisiejszą EduAkcję przyszli ludzie wyraziści, to prawdziwi edukatorzy kulturalni”.

Po sesji ogólnej, na której zaprezentowano program WPEK i pracę nad nim, a także film nakręcony przez Narodowy Instytut Audiowizualny, będący przykładem działania z zakresu edukacji kulturalnej, nastąpiła praca przy siedmiu stolikach tematycznych:

• „Dorośli też mają prawo do edukacji kulturalnej“ (moderacja: Aleksandra Szymańska, Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku),
• „Sieciowanie i budowanie środowiska“ (moderacja: Ewa Zbroja , Narodowe Centrum Kultury)
• „Zmierzmy się. Rozmowa o miernikach“ (moderacja: Beata Dubiel z Fundacji Obserwatorium)
• „Jak zachwycić uczestnika?“ (moderacja: Magda Szpak z Instytutu Teatralnego)
• „Czy powinniśmy zazdrościć nauczycielom?“ (moderacja: Michalina Laskowska z Pracowni Etnograficznej)
• „ABC edukacji artystycznej“ (moderacja: Anna Wróbel-Johnson, Fundacja Architektura Plus)
• „Jak promować edukację kulturalną?“ (moderacja: Edyta Mietkowska, Biuro Kultury)
• „Edukacja kulturalna – opłacalna inwestycja, systemy finansowania“ (moderacja: Maria Adamiec z Fundacji Orange).

Poniżej przedstawiamy podsumowanie rozmów:

Przy tym stoliku zwrócono uwagę, że „dorośli” to zróżnicowana grupa. Obecnie dość bogata oferta z zakresu edukacji kulturalnej kierowana jest do dzieci i seniorów. Wśród osób powyżej 18, roku życia są  pracujący i niepracujący, wśród tych pierwszych są przedstawiciele różnych zawodów. A to ważne, bo pierwszą barierą uczestnictwa w edukacji kulturalnej dla tej grupy jest brak czasu. Niejako za wykluczone w tym kontekście można uznać osoby pracujące wychowujące dzieci – ich przebadanie powinno stać się jednym z zadań WPEK. Należy przyjrzeć się istniejącej ofercie, aby nie dublować działań bądź nie szukać rozwiązań problemów, które już rozwiązano. Uczestnicy zwrócili też uwagę na konieczność rozpatrywania działań z zakresu edukacji kulturalnej w kontekście integracji pracowników.

Rozmowa zaczęła się od sformułowania sprzeczności: budowanie sieci zachodzi oddolnie, a WPEK, mimo zaangażowania różnych grup, powstał odgórnie. To wyzwanie dla urzędników: nie narzucać rozwiązań, a wspierać oddolne sieci i ich liderów, m.in. w takich obszarach jak wymiana dobrych praktyk i polityka kulturalna samorządu. Sformułowano postulat, aby WPEK stał się znakiem jakości, wyznaczał standardy. Zwrócono uwagę na potrzebę uruchomienia platformy i bazy internetowej –  wymiennika, w którym przedmiotem wymiany byłyby zasoby związane z edukacją kulturalną i który inicjowałby działania w świecie realnym.

W tej grupie poprzeczka dla przyszłych działań została ustawiona bardzo wysoko. Uznano bowiem, że należy zbadać cały proces edukacji kulturalnej, a nie jakość poszczególnych działań. Powinniśmy zastanowić się nad zagadnieniem: czy udział w zajęciach edukacyjnych w szkole, w domu kultury, z rodzicami, na podwórku przekłada się w dalszym życiu na kompetencje artystyczne, czy chociażby na  udział w kulturze? To byłoby, jak stwierdzili uczestnicy rozmów, prawdziwe badanie jakości. Czy WPEK będzie miał szansę temu sprostać?

Zachwycenie widza zdefiniowano jako zaangażowanie go w dane wydarzenie, spowodowanie, aby wrócił. Aby to się udało, bardzo ważna jest diagnoza oczekiwań odbiorców, ewaluacja podejmowanych działań. Wiele instytucji prowadzi już takie badania,  WPEK mógłby być bazą, w której prezentowane byłyby ich wyniki. Mógłby też stanowić platformę kontaktów do poszczególnych badaczy.

Przy tym stoliku zdefiniowano wiele problemów. Za taki uznano m.in. niewystarczające motywowanie nauczycieli do prowadzenia działań z zakresu edukacji kulturalnej. Powinna  zostać uwzględniona gratyfikacja finansowa. Głównym problemem jest jednak odgórnie narzucony system i podstawa programowa, które nie promują (choć w żadnym razie nie wykluczają) edukacji kulturalnej i nie zachęcają do szukania nowatorskich rozwiązań w tym zakresie. To duże wyzwania dla WPEK-u. Łatwiejsze wydaje się utworzenie w portalu Warszawskiego Programu Edukacji Kulturalnej specjalnego działu edukacyjnego dla nauczycieli oraz organizowanie dla nich więcej konferencji tematycznych.

Przy tym stoliku podjęto próbę sformułowania ogólnych zasad dla takich programów.  Można je streścić następująco: jasne określenie celów, ustawiczne i świadome kształcenie (się) edukatorów, ale też urzędników, aktywizacja lokalnych środowisk do tworzenia własnych programów, podejmowanie partnerstw interdyscyplinarnych, dostosowanie oferty do wieku odbiorców.

Za główny problem uznano fakt, że osoby odpowiedzialne za promocję mają też wiele innych obowiązków. Sformułowano postulat nadania wysokiej rangi koordynatorom edukacji kulturalnej, którzy  powinni być wynagradzani za swoją pracę. Sam portal WPEK jest nie do końca wykorzystanym narzędziem promocji. Powinno być tu więcej aktualności oraz mapa działań edukacyjno-kulturalnych. W większym stopniu należy wykorzystać media społecznościowe. Kanały udostępniane przez miasto: portal kulturalna Warszawa i ekrany w komunikacji miejskiej, to na pewno dobre rozwiązania, jednak nie wystarczające ze względu na długą kolejkę wydarzeń oczekujących na promocję. . Można też  informować o realizacji grantów w ramach WPEK, podobnie jak się to dzieje w wypadku projektów unijnych, np. poprzez oznaczanie ich sformułowaniem: „jesteśmy w WPEK”.

Dokonano przeglądu dostępnych źródeł finansowania działań z zakresu edukacji kulturalnej oraz podano nowe, które dopiero zostaną wprowadzonem.in. Laboratorium Edukacji Kulturalnej – program dwuletnich szkoleń dla edukatorów, który zostanie uruchomiony jeszcze w tym roku. Ponadto na wsparcie finansowe będą mieli szansę młodzi (do 26. roku życia)  animatorzy kultury. Wspomniano też o projektach z definicji realizowanych w partnerstwie placówek kulturalnych, instytucji publicznych, szkół i organizacji pozarządowych, Mówiono o potencjale  regrantingu oraz o finansowaniu w ramach wymiany barterowej.