Rozliczanie zadań publicznych za rezultaty, czyli nowy sposób sprawozdawania się z realizacji dotowanych projektów, jest i pozostanie alternatywne, a nie obowiązkowe. Możliwe – najwcześniej za pół roku. Przedtem Departament Pożytku Publicznego planuje akcje informacyjne. Ngo.pl przygotowało FAQ dotyczący rozliczenia za rezultaty.
Ngo.pl spytało Krzysztofa Więckiewicza i Piotra Kontkiewicza o to, w jaki sposób DPP planuje wprowadzić w życie tzw. rozliczenie za rezultaty, czyli nowy, uproszczony tryb ubiegania się i rozliczania z dotacji. Dzięki tej rozmowie zredagowaliśmy dla Was FAQ, który odpowiada na kilkanaście najczęściej zadawanych w tej sprawie pytań.
Co jest intencją wprowadzenia rozliczenia za rezultaty?
Intencją jest to, żeby ograniczyć biurokrację w rozliczaniu zadań publicznych i budować kulturę zaufania między samorządem a organizacjami. Rozliczanie za rezultaty zwolni organizacje z obowiązku przedstawiania wszystkich faktur przy rozliczaniu się z dotacji, przeniesie ciężar realizacji zadania z dokumentacji księgowej na merytorykę zadania. Co ważne – rozliczanie za rezultaty nie będzie samorządom narzucone – będzie jedną z dwóch opcji. Jeśli samorząd chce ogłaszać konkursy w starym trybie i rozliczać się fakturami – będzie mógł to zrobić.
Czy nowy sposób sprawozdawania się z projektu zwolni organizację z gromadzenia dokumentacji finansowej?
Nie. Organizacja nadal będzie musiała dokumentować wydatki zgodnie z ustawą o rachunkowości i ustawą o finansach publicznych. Nie będzie jednak przedstawiać organowi samorządu spisu faktur w momencie rozliczania zadania. Oświadcza jedynie, że wydatkowała dotację zgodnie z jej celem.
Jeśli samorząd będzie chciał skontrolować wydatki organizacji po zakończeniu realizacji zadania – będzie mógł to zrobić w dowolnym momencie. Rozporządzenie nie uchyla przepisów ustawy o finansach publicznych ani ustawy o rachunkowości. Samorząd będzie mógł powiedzieć „sprawdzam” i przeanalizować dokumentację finansową projektu.
Co o rozliczeniu za rezultaty powinny wiedzieć samorządy? Jak mają się na nie przygotować?
Po pierwsze i najważniejsze: rozliczenie za rezultaty będzie alternatywne wobec dotychczasowego trybu ogłaszania i rozliczania zadań. Po wejściu w życie rozporządzenia funkcjonować będą dwie możliwości.
Do Departamentu Pożytku Publicznego trafiło ponad 300 opinii i uwag dotyczących projektu rozliczenia za rezultaty. Co się teraz z nimi dzieje?
Dużo jest uwag technicznych – dotyczących np. treści rubryk. Ale są też bardzo ciekawe uwagi merytoryczne, np. że w „starym” wzorze wniosku o dotację pominięto opis rezultatów, przenosząc tę rubrykę wyłącznie do rozliczenia za rezultaty. A przecież nie możemy wyłączyć możliwości wskazywania rezultatów wtedy, gdy planujemy realizować zadanie w dotychczasowym trybie.
Kto zgłaszał uwagi w konsultacjach?
Uwagi zgłaszali wszyscy – inne resorty, samorząd, organizacje pozarządowe. Choć początkowo myśleliśmy, że projekt jest już tak skonsultowany ze środowiskiem, że uwag będzie niewiele i tygodniowy termin konsultacji wystarczy.
Dominują uwagi jednostek samorządu terytorialnego. Samorządy mają obawy, kiedy rozwiązanie wejdzie w życie, czy nie wejdzie za prędko. Wskazują, że potrzebny jest czas na zapoznanie się z tym, jak będzie działać system pod reżimem nowego rozporządzenia.
Co będzie się działo podczas spotkania konsultacyjnego 25 listopada 2013?
Do tego czasu Departament odniesie się do wszystkich zgłoszonych uwag, w przypadku uwag uwzględnionych – zaproponuje rozwiązania. Na spotkaniu konsultacyjnym będą prezentowane problemy, zgłoszone w trakcie konsultacji i propozycja rozwiązania, która ma im przeciwdziałać. Na spotkanie zaproszeni będą przede wszystkim tych, którzy zaangażowali się w konsultacje. DPP planuje jednak otworzyć je dla innych zainteresowanych.
Co wydarzy się do końca roku 2013 w sprawie rozliczenia za rezultaty?
Oprócz spotkania konsultacyjnego 25 listopada odbędzie się konferencja uzgodnieniowa z pozostałymi resortami (one również zgłaszały uwagi). DPP chce także przedstawić projekt rozporządzenia na Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Czy Departament przedstawi rozporządzenie Regionalnym Izbom Obrachunkowym? Czy RIO już wypowiadały się na temat rozliczania za rezultaty?
DPP chce spotkać się z reprezentacją RIO w Warszawie – przedstawić projekt rozporządzenia, wyjaśnić jego intencje i sposób postępowania w przypadku zastosowania rozliczenia za rezultaty przez samorządy. Będziemy przedstawiać RIO rozporządzenie jako nowe podejście do racjonalności wydatków publicznych.
RIO zachowuje neutralność wobec rozwiązań, które są w fazie projektu (jest organem nadzoru – musi zachować dystans). Dlatego z RIO można rozmawiać dopiero po wejściu rozporządzenia w życie.
W jaki sposób samorządy mogą przygotować się do rozliczania za rezultaty?
W wersji maksimum: powinny zrobić przegląd wszystkich zadań własnych zlecanych organizacjom pod kątem tego, które z nich mogłyby być rozliczane za rezultaty (tj. w których rezultat jest istotnym kryterium oceny efektywności zadania), a które powinny być rozliczane w dotychczasowy sposób (tj. w którym kryterium oceny zadania jest staranność jego wykonania). Taką inwentaryzację samorządy powinny przeprowadzić we współpracy z organizacjami pozarządowymi, np. konsultując je z regionalnymi radami działalności pożytku publicznego lub powołując zespół, który wypracuje nowy sposób zlecania zadań. Tryb zależy od samorządu. W idealnej wersji rezultaty tej inwentaryzacji powinny znaleźć się w gminnym programie współpracy. Tam samorząd może określić, które zadania będą dofinansowywane w starym, a które w nowym trybie.
W wersji minimum samorząd może wybrać np. jedno zadanie, które chciałby pilotażowo przygotować i rozliczyć według nowego wzoru – za rezultaty. Może też nie robić nic – i poczekać na doświadczenia innych samorządów, choć będziemy zachęcać do nowego rozwiązania.
Jak organizacje mogą przygotować się do rozliczania za rezultaty?
Jeśli samorząd zdecyduje się wprowadzić nowy tryb do programu współpracy – mogą wziąć udział w konsultacjach tego programu. Są one dla samorządu obowiązkowe. Dla organizacji, które bardzo chciałyby wypróbować w swojej gminie nowy tryb rozliczania zadań możliwa jest droga wynikająca z art. 12 ustawy o pożytku. Wówczas organizacja z własnej inicjatywy składa wniosek o realizację zadania publicznego, sugerując tryb rozliczenia za rezultaty. Samorząd będzie wówczas musiał odnieść się do złożonej propozycji i zasadności ogłoszenia konkursu w nowym trybie.
Od kiedy można będzie rozliczać się za rezultaty?
Najwcześniej nawet w połowie przyszłego roku. To wariant optymistyczny, ale możliwy. Oprócz ogłaszania konkursów w nowym trybie, zalecamy też samorządom akcję informacyjną, skierowaną do organizacji. Warto, aby pierwszym krokiem rozliczania zadań w nowym trybie nie było ogłoszenie konkursu o dotację, z którego organizacje dowiedzą się, jak rozliczane będzie zadanie, tylko spotkanie informacyjno-konsultacyjne dla organizacji, podczas którego obie strony rozmawiają, jakie są konsekwencje zastosowania nowego rozwiązania w danym samorządzie.
Czy będą materiały edukacyjne, którymi będą mogły sięgnąć samorządy i organizacje zainteresowane rozliczaniem za rezultaty?
DPP liczy na partnerów, w tym na organizacje wspierające. Być może Ministerstwo będzie mogło wyasygnować pewną kwotę na poradnik dotyczący rozliczania za rezultaty.
Czy DPP będzie monitorować, w jaki sposób wdrażane jest rozliczanie za rezultaty?
Możliwe są dwie drogi – Departament albo włączy kwestię rozliczania za rezultaty do systemu monitoringu realizacji przepisów ustawy o pożytku, albo przeprowadzi badania temu poświęcone finansując je z PO FIO.
Źródło: inf. własna ngo.pl
