18 kwietnia 2005 w Łodzi zainaugurowano projekt Partnerstwa na rzecz Rozwoju Romskie koło życia, który jest realizowany w ramach Inicjatywy Wspolnotowej EQUAL.
Melodilem bahtałe romanca
Ach, romałe katar tumen awen
Kaj bahtałe kamen traden
Napotkałem szczęśliwych Cyganów,
Ej Cyganie, skąd wy wędrujecie,
Dokąd głodni, zawędrować chcecie?
Odśpiewaniem hymnu romskiego w wykonaniu dziecięcego zespołu romskiego
La Roma rozpoczęła się konferencja otwierająca projekt "Romskie koło życia" Partnerstwa
na rzecz Rozwoju, realizowanego w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL - programu Europejskiego
Funduszu Społecznego.
Konferencja odbyła się 18 kwietnia 2005 w siedzibie Fundacji Studiów
Europejskich - Instytucie Europejskim przy ulicy Piotrkowskiej 262/264 w Łodzi, pełniącej rolę
organizacji zarządzającej Partnerstwem na rzecz Rozwoju "Romskie koło życia". W skład
Partnerstwa wchodzą Stowarzyszenie Kobiet Romskich w Polsce z siedzibą w Krakowie i Towarzystwo
Interwencji Kryzysowej z Krakowa, Stowarzyszenie Kobiet Romskich KCHER (czyt. kher) z Tarnowa oraz
Pełnomocnik Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn z Warszawy.
Projekt "Romskie koło życia" realizowany jest w temacie G:
Godzenie życia rodzinnego i zawodowego oraz ponowna integracja kobiet i mężczyzn, którzy opuścili
rynek pracy, poprzez rozwój bardziej elastycznych i efektywnych form organizacji pracy oraz działań
towarzyszących - jednego z obszarów tematycznych IW EQUAL, określonych w kontekście priorytetów
Europejskiej Strategii Zatrudnienia. Podejście tematyczne ma na celu poszukiwanie nowych sposobów
rozwiązywania wspólnych problemów dla różnych rodzajów dyskryminacji i nierówności na rynku
pracy.
Projekt "Romskie koło życia" dotyczy sytuacji społeczności
romskiej, w tym w szczególności kobiet romskich z obszarów wiejskich i małych miast. Ma na celu
wypracowanie i wdrożenie adekwatnych kulturowo form godzenia życia zawodowego i rodzinnego,
umożliwiających podjęcie aktywności zawodowej i gospodarczej kobiet romskich. Proponowany model
zakłada uruchomienie spółdzielni kobiet romskich połączonej z ogniskiem opiekuńczym dla dzieci.
Umożliwi to podjęcie aktywnego życia zawodowego osobom, które ze względu na obowiązki rodzinne nie
mogły dotychczas pracować zarobkowo.
Punktem wyjścia dla "Romskiego koła życia" były wyniki badań
przeprowadzonych przez Towarzystwo Interwencji Kryzysowej w okresie od lutego do października 2004
roku w ramach projektu To nasza sprawa, dofinansowanego z Programu PHARE - "Rozwój
społeczeństwa obywatelskiego" - skierowanego do kobiet romskich z województwa małopolskiego
oraz do lokalnych decydentów i profesjonalistów.
Jego celem było zapewnienie współudziału kobiet romskich w planowaniu,
realizacji i monitoringu projektów przeciwdziałających dyskryminacji i wykluczeniu oraz dotyczących
rozwoju społeczno-gospodarczego, ochrony środowiska i obywatelskiego uczestnictwa. Projekt
obejmował szkolenia dla kobiet romskich, poradnictwo prawne i psychologiczne, grupy dyskusyjne i
spotkania moderowane oraz pracę nad projektami w formie warsztatów.
W projekcie uczestniczyły kobiety romskie z miejscowości: Czarna Góra,
Trybsz, Jurgów, Nowa Biała, Szaflary, Krośnica, Nowy Targ, Nowy Sącz, Zakopane, Zakopane -
Choćkowskie, Tarnów, Andrychów. Projekt okresowo obejmował też Szczawnicę, Oświęcim, Limanową,
Szczurową i Kraków.
Projekt ujawnił rzeczywistą sytuację większości osad i skupisk
romskich, gdzie spotkano się ze skrajną nędzą i często z analfabetyzmem oraz licznymi świadectwami
dyskryminacji kobiet romskich i społeczności romskiej. Większość spotkań, szkoleń i porad była
prowadzona bezpośrednio w osadach ze względu na brak pieniędzy na dojazdy czy połączenia
telefoniczne, niemożność zorganizowania opieki nad dziećmi na czas wyjazdu oraz liczne obowiązki
domowe adresatek projektu. Zaobserwowano również powszechny brak jakiejkolwiek wiedzy na temat
dostępnej pomocy czy rządowych programów na rzecz społeczności romskiej oraz utrudnienia w dostępie
do informacji.
Z drugiej strony uczestniczki projektu wykazały ogromne
zainteresowanie i determinację w dążeniu do poprawy swojej sytuacji. Stowarzyszenie Kobiet Romskich
w Polsce oraz nowo założone w Tarnowie Stowarzyszenie Kobiet Romskich KCHER (w języku romani znaczy
DOM ) przedłożyły wnioski o przekazanie środków na realizację zadań objętych programem na rzecz
społeczności romskiej w Polsce. Złożono w sumie 15 wniosków. Opracowano również liczne szkice
projektowe autorstwa nieformalnych grup kobiet i dziewcząt romskich z Nowego Targu, Zakopanego,
Krośnicy, Nowego Sącza, zainteresowanych tworzeniem własnych organizacji, poprawą sytuacji kobiet
romskich i społeczności romskiej, aktywizacją ludności romskiej na rynku pracy i zmniejszeniem
długotrwałego bezrobocia.
Wnioski z podjętych działań wykorzystano w założeniach projektu
Partnerstwa na Rzecz Rozwoju "Romskie koło życia" zmierzającego do opracowania modelu
umożliwiającego podjęcie aktywnego życia zawodowego kobietom romskim, przy jednoczesnym
respektowaniu tożsamości kulturowej. Proponowany model zakłada uruchomienie spółdzielni kobiet
romskich połączonej z ogniskiem opiekuńczym dla dzieci.
W ramach projektu prowadzone będą badania nad potrzebami i aspiracjami
zawodowymi kobiet i rodzin romskich, szkolenia z zakresu przedsiębiorczości i umiejętności
zawodowych, debaty publiczne i kampanie społeczne poświęcone problemom dyskryminacji - zwłaszcza na
rynku pracy i promocji skutecznych rozwiązań, interwencja środowiskowa i poradnictwo prawne,
psychologiczne oraz powstanie galeria sylwetek kobiet romskich.
Anna Przedrzymirska
Rzeczniczka prasowa projektu "Romskie koło życia"
Fundacja Studiów Europejskich
Instytut Europejski
Tel.0 501 491 952
e-mail: aprzedrzymirska@ie.lodz.pl.