Publicystyka - ngo.pl

Zapytany o swoje początki w III sektorze, Robert Buciak bez trudu jest w stanie podać nie tylko datę, ale i dokładną godzinę. 18 grudnia 2013 roku, o 16:30, tydzień przed Świętami Bożego Narodzenia, na przejściu dla pieszych przy szkole podstawowej nr 157 zginął pracujący tam nauczyciel. Wówczas było to bardzo niebezpieczne miejsce, ale mimo ograniczenia prędkości do 40 km/h, kierowca samochodu, który przejechał nauczyciela, pędził 67 km/h.

– Mocno mnie to poruszyło. Mogłem zginąć ja, moja żona lub córka, albo ktoś z moich znajomych. Uznałem, że tak dalej być nie może, trzeba coś zmienić – wspomina Robert Buciak.

Był to akurat moment, gdy w Warszawie pojawił się budżet partycypacyjny, a ponieważ Robert zamiast narzekać woli działać, postanowił zgłosić trzy projekty na remonty chodników w dzielnicy Mokotów. Dostrzegło to Stowarzyszenie Zielone Mazowsze, które zbierało najciekawsze projekty, mające na uwadze dobro pieszych, rowerzystów i zieleni, by je wspólnie promować. Robert Buciak zaangażował się w tę akcję, a ponieważ Stowarzyszenie nie miało w swoich szeregach nikogo z Mokotowa, zaproponowano mu dołączenie do organizacji.

W ten sposób Robert Buciak zaczął działać w Zielonym Mazowszu, gdzie – poza tym, że od niedawna jest członkiem zarządu – zajmuje się głównie sprawami pieszych, wypadkami drogowymi, trochę kwestiami związanymi z rowerami i zielenią. Dalej też składa projekty do budżetu partycypacyjnego, z których aż siedemnaście wygrało w głosowaniach mieszkańców. Uważa to zresztą – niebezpodstawnie – za jeden ze swoich sukcesów. Udało się w ten sposób między innymi poprawić bezpieczeństwo przejść dla pieszych na ul. Kazimierzowskiej, przy której znajduje się wspomniana szkoła podstawowa.

Jego kompetencje są bardzo cenione w Stowarzyszeniu.

– Robert jest na pewno jednym z bardziej zaangażowanych członków Zielonego Mazowsza. Ma tyle energii, że nie zawsze – niestety – znajdujemy dość mocy przerobowej, żeby zrealizować wszystkie jego pomysły. Ale dzięki niemu nie wytracamy impetu – mówi Maciej Sulmicki, prezes Stowarzyszenia Zielone Mazowsze.

Na życie Robert Buciak zarabia pracując w Głównym Urzędzie Statystycznym, w Departamencie Badań Przestrzennych i Środowiska. Zajmuje się m.in. współpracą między GUS i Ministerstwem Inwestycji i Rozwoju oraz tworzeniem systemów monitorowania, czyli tym, jak władze powinny pokazywać dane publiczne, by były one przydatne odbiorcom.

W działania Zielonego Mazowsza angażuje się społecznie. Nie jest zresztą wyjątkiem. Jak sam przyznaje, w organizacjach pozarządowych, które zajmują się zrównoważonym transportem w zasadzie nikt nie pobiera wynagrodzenia za swoją pracę. Uznaje to zresztą za największy problem sektora, w którym działa. Urząd m.st. Warszawy raz, ewentualnie dwa razy w roku przekazuje organizacjom środki w konkursach. Jednocześnie transport jest bardzo ważny, kwestie z nim związane stanowią jedną trzecią budżetu stolicy.

– Na transport przeznacza się ogromne pieniądze, a NGO nie mają środków, by móc monitorować to, co robią władze publiczne. Potrzebne jest nam finansowanie, bo – mówiąc brutalnie – zarzynamy się po godzinach pracy. Robimy zdecydowanie za mało w stosunku do tego, jak duże są potrzeby – mówi Robert Buciak.

Brak gratyfikacji finansowej, to jedno. Często jednak – jak przyznaje Buciak – nie można liczyć nawet na uśmiech czy dobre słowo. Nie raz i nie dwa słyszał lub czytał w Internecie pod swoim adresem komentarze, w których nazywany był terrorystą, fanatykiem i wariatem. By zajmować się problemami transportu w mieście, trzeba mieć grubą skórę. Robert Buciak przeżył już swoje i nie przejmuje się tym, co myślą o nim inni. Wie, że troska o bezpieczeństwo pieszych jest ważna. Podejmując działania, dąży do wizji „zero”: nikt nie ginie na drogach.

Mimo problemów, widzi także dobre strony III sektora.

– Fajna jest możliwość kontaktu z ludźmi, którzy mają dużo energii i samozaparcia do zmieniania świata na lepsze. Poświęcają swój czas na sprawy publiczne, by wszystkim żyło się lepiej. Jest to tym cenniejsze, że bardzo nam tego w Polsce brakuje – opowiada.

Od stycznia 2018 r. Robert Buciak jest przewodniczącym Branżowej Komisji Dialogu Społecznego ds. Transportu, działającej przy Biurze Koordynacji Inwestycji i Remontów w Pasie Drogowym. Do udziału w pracach komisji zachęcił go kolega, który wcześniej się w nie angażował, ale gdy został prezesem Stowarzyszenia Zielone Mazowsze uznał, że nie znajdzie czasu, aby samemu podołać wszystkim obowiązkom. Na swoje miejsce zarekomendował właśnie Roberta.

Robert Buciak dba, by BKDS działał prężnie. Od początku roku komisja zajmowała się m.in. systemem parkowania w mieście (wysokością opłat, zasięgiem strefy płatnego parkowania, budową parkingów, etc.) i koncepcją budowy linii tramwajowej od Dworca Południowego do Ronda Unii Europejskiej. Na spotkania przychodzi zwykle około dziesięciu osób, które dyskutują o projektach prezentowanych przez Biura, jednostki administracji publicznej (jak Zarząd Dróg Miejskich) lub firmy, które wygrały przetargi. W rezultacie tych rozmów BKDS często prosi o wniesienie poprawek, by efekt końcowy był bezpieczny, wygodny i przyjazny dla ludzi. Ostatnio rozmawiano o zagospodarowaniu ulicy Górczewskiej po tym, jak zakończy się tam budowa metra.

Jak przyznaje Robert Buciak, współpraca z administracją samorządową układa się bardzo różnie i zależy od nastawienia ludzi. Do tej pory na kontakty z Biurem Koordynacji Inwestycji i Remontów w Pasie Drogowym nie można było narzekać, ale wkrótce BKDS będzie podlegać pod Biuro Polityki Mobilności i Transportu, trzeba więc będzie na nowo ułożyć relacje.

Bardzo otwarte na współpracę są Zarząd Zieleni i Tramwaje Warszawskie, z Zarządem Dróg Miejskich bywa różnie. Najtrudniej natomiast jest porozumieć się z Zarządem Miejskich Inwestycji Drogowych (ZMID).

Zdaniem Buciaka – trudne relacje ze ZMID wynikają z tego, że instytucje miejskie nie zawsze rozumieją, co jest dobre dla wspólnoty i w jaki sposób funkcjonują organizacje pozarządowe. Z drugiej strony – mieszkańcy też często nie wiedzą, jak działa samorząd i jego jednostki.

Zaangażowanie w prace warszawskich ciał dialogu społecznego jest ważne, ale dla Roberta Buciaka nadal bardzo istotna pozostaje walka o konkretne sprawy i zmiany w prawie.

Do swoich sukcesów może zaliczyć np. dostosowanie połączenia ulic Puławskiej, Rzymowskiego i Dolinki Służewieckiej do potrzeb ruchu pieszego i rowerowego. Okoliczni mieszkańcy walczyli o to od dziesięciu lat. Rowerem nie dało się tamtędy przejechać, przejścia podziemne były niewygodne i niedostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Mimo nacisków mieszkańców (w tym Roberta Buciaka) burmistrz Mokotowa nie chciał zgodzić się na zbudowanie przejść pod Puławską zgodnie z planem miejscowym. Obywatele zagrozili skierowaniem sprawy do prokuratury. Wsparł ich Zarząd Dróg Miejskich. Obecnie budowa przejść podziemnych jest już na ukończeniu. Jak mówi Robert Buciak, historia ta pokazuje, że da się wygrać nawet z burmistrzem, trzeba tylko znaleźć odpowiedni argument i sojuszników. Ci ostatni doceniają energię i zaangażowanie Roberta.

– Pan Robert jest człowiekiem instytucją. Ma niesamowitą wiedzę o przepisach prawa i egzekwowaniu ich, wie, jak skutecznie naciskać najróżniejsze instytucje w kwestiach praw pieszych, ale i związanych z ekologią – mówi Ludmiła Janion z Pieszej Masy Krytycznej. Robert Buciak organizował w Warszawie jej pierwszą edycję.

Jego determinacja doprowadziła także do uruchomienia miejskiego programu dotyczącego parkowania na trawnikach, który właśnie rusza w Warszawie. Buciaka zdenerwowały auta parkujące pośrodku Pola Mokotowskiego. Nie godząc się na zastaną rzeczywistość, doprowadził do szeregu spotkań i rozmów, w wyniku których Urząd Miasta uznał, że też chce rozwiązać ten problem.

Robert Buciak nie ogranicza się jednak tylko do spraw lojalnych. Chce także wprowadzić zmiany w prawie krajowym. Po pierwsze, chciałby wprowadzenia bezwzględnego pierwszeństwa pieszych na przejściach dla pieszych. Po drugie, zwiększenia minimalnej szerokości chodników z 1.5 na 2 metry, tak jak to jest w Niemczech. W Warszawie częściowo udało się wprowadzić takie rozwiązanie, ponieważ w miejskich standardach projektowania i wykonywania infrastruktury dla pieszych zapisano minimalną szerokość 1.8 metra. Po trzecie w końcu, chce zakazu parkowania na chodnikach.

– Zezwolono na to w stanie wojennym. Kierowcy się rozbestwili i nie parkują już tylko przy krawędzi jezdni, ale często zwyczajnie jeżdżą po chodnikach. Co roku w Polsce ginie około dwudziestu osób zabijanych właśnie w takich sytuacjach – tłumaczy Buciak.

Być może wkrótce będzie mu łatwiej walczyć o te sprawy, ponieważ po pierwszej Pieszej Masie Krytycznej, której był jednym z organizatorów w Warszawie (w tym roku była już druga edycja), ludzie z całej Polski uznali, że czas zacząć działać na większą skalę. Na początku czerwca 2018 roku, podczas konferencji City Matters w Warszawie, powołano Ogólnopolską Federację Piesza Polska. Jej prezesem został Robert Buciak.

Poznaj ludzi sektora pozarządowego, dowiedz się, kto jest kim w NGO. Odwiedź serwis ludziesektora.ngo.pl.