Publicystyka - ngo.pl

Lokalizacja:

• Nazwa województwa: Warmińsko-Mazurskie
• Nazwa powiatu: Giżycki
• Nazwa gminy: Kruklanki
• Miejsce

1️⃣ Wartości przyrodnicze

160-letnie Puszczańskie olbrzymy, to grąd subkontynentalny, z 30 % udziałem drzew iglastych, który ma zaplanowaną w Planie Urządzenia Lasu rębnię gniazdową.

2️⃣ Moratorium na utratę wartości przyrodniczych

160-letnie Puszczańskie olbrzymy, są objęte nałożonym 8 stycznia 2024 r. przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska moratorium, które polega na odstąpieniu od użytkowania rębnego, poza fragmentami powierzchni z litą świerczyną. Wyłączenie obejmuje 90 % powierzchni. Na dzień 31 lipca 2025 r. strona społeczna ustala, czy ogłoszona przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska aktualizacja moratorium, mogła dotyczyć pozbawienia ochrony 160-letnich Puszczańskich olbrzymów.

3️⃣ Nieskuteczne moratorium

Jeśli 160-letnie Puszczańskie olbrzymy, nie zostaną objęte ochroną prawną jako starolas, wówczas w trakcie obowiązywania moratorium, utracą zwartość pokrywy leśnej, która na dzień dzisiejszy nie została przerwana żadnymi rębniami.
Co prawda, kryteria identyfikacji starolasów nie obejmują rębni po 2020 r. ale tylko jeśli nie zniweczyły one cech staroleśnych.

4️⃣ Starolas odrzucony przez Lasy Państwowe

Jest to potencjalny starolas, wskazany do weryfikacji i zabezpieczenia w 2025 r. lecz odrzucony przez nadleśnictwo Borki z listy starolasów i w ten sposób pozbawiony przyszłej ochrony prawnej.

5️⃣ Nieautoryzowane kryteria

Na podstawie bogatej dokumentacji fotograficznej oraz dwukrotnych oględzin terenowych można domniemywać, że nadleśnictwo Borki w 2025 r., w procesie identyfikacji starolasów, negatywnie zweryfikowało 160-letnie Puszczańskie olbrzymy, na podstawie własnych kryteriów zdrowotności i stabilności tzw. drzewostanów, co ma podłoże w 30 % udziale drzew iglastych, których udział będzie się w naturalny sposób zmniejszał na rzecz drzew liściastych w skutek zmian klimatu.

6️⃣ Dopuszczalna pinetyzacja

Dostępna literatura wskazuje, że 20 % udział drzew iglastych w grądach jest naturalny i nie świadczy o nadmiernej pinetyzacji. 30 % udział drzew iglastych w 160-letnich Puszczańskich olbrzymach, nie dyskwalifikuje go z listy starolasów.

7️⃣ Wycinka zamiast ochrony prawnej

Nadleśnictwo Borki, prawdopodobnie kierując się celami hodowlanymi utraty 30 % dojrzałych drzew, w wyniku zmian klimatu, zrezygnowało z ochrony prawnej w formie starolasu na rzecz wycinki drzew iglastych. Dodatkowo umożliwiają to zapisy moratorium, które zezwalają na użytkowanie rębne tych fragmentów lasu, gdzie w zgrupowaniu rośnie świerk.

8️⃣ Przyszłość

160-letnie Puszczańskie olbrzymy, to dobrze wykształcony grąd subkontynentalny z nieznacznie przekroczonym udziałem drzew iglastych, który został pozbawiony przyszłej ochrony prawnej jako starolas. Obowiązujące moratorium umożliwia przeprowadzenie rębni w skupiskach świerka. Dostępna dokumentacja fotograficzna wskazuje, że wykonanie rębni będzie wiązało się z utratą pozostałych gatunków grądowych- pojedynczych 160- letnich dębów, sosny i podszytu.

✅ REKOMENDACJE

📣 Działania naprawcze procesu ochrony starolasów

Lasy Państwowe realizując polecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska, dotyczące wyznaczania starolasów, stworzyły własne kryteria weryfikacji starolasów, wykraczające poza kryteria opracowane podczas partycypacyjnego procesu Ogólnopolskiej Narady o Lasach, w której Lasy Państwowe uczestniczyły. Takie zachowanie ma negatywne skutki, które wymagają dodatkowego zaangażowania osób nadzorujących proces wyznaczania starolasów w Polsce.

📣 Spowolnienie procesu wyznaczania i ochrony starolasów

Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie otrzymało w I kwartale 2025 r. od Lasów Państwowych pełnej puli potencjalnych starolasów wskazanych tylko w oparciu o kryteria wypracowane przez uczestników Ogólnopolskiej Narady o Lasach, gdyż Lasy Państwowe opracowały własne nieautoryzowane kryteria wyznaczania starolasów. Takie zachowanie zamroziło proces identyfikacji starolasów na czas złożenia przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska żądania wyjaśnień od Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych i podjęcia kolejnych działań naprawczych, takich jak analizy zasadności nieautoryzowanych kryteriów oraz analizy starolasów zidentyfikowanych na podstawie nieautoryzowanych kryteriów.

📣 Wiarygodność Lasów Państwowych jako partnera rozmów

Lasy Państwowe tworząc nieautoryzowane kryteria identyfikacji starolasów, zignorowały ogólnopolski proces partycypacyjny Ogólnopolskiej Narady o Lasach i jej rezultaty, dając tym samym zasadne argumenty do stwierdzenia, że podejmowanie w przyszłości wspólnych ustaleń w ramach procesów decyzyjnych uzgadnianych z Lasami Państwowymi na szczeblu centralnym, jest obarczone dużym ryzykiem i brakiem wiarygodność decydentów Lasów Państwowych, deklarujących zgodę na wspólnie wypracowane rozwiązania lecz odstępując od wspólnie podjętych ustaleń bez wcześniejszego zawiadomienia partnerów rozmów.

📣 Sprawna komunikacja i właściwe relacje służbowe

Ministerstwo Klimatu i Środowiska powinno naprawić komunikację z Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych. Dotychczasowa komunikacja jest obarczona brakiem lub zachwianiem relacji między przełożonym a podwładnym

📣 Skutki polityczne i ocena społeczna

Zachwiana relacja pomiędzy Ministerstwem Klimatu i Środowiska a Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych, przyczynia się do negatywnych skutków politycznych sięgających całej koalicji politycznej i jej skuteczności w realizacji wspólnych deklaracji wyborczych. Opór Lasów Państwowych wobec wprowadzanych zmian systemowych, jest widoczny i czytelny dla społeczeństwa oraz skutkuje utratą poparcia społecznego dla całej koalicji wyborczej.

📣 Działania lokalne

Lasy Państwowe negatywnie zidentyfikowały 160-letnie Puszczańskie olbrzymy jako starolas, w oparciu o przewidywane zjawiska ustępowania drzew iglastych na rzecz liściastych w skutek zmian klimatu, co nie musi skutkować utratą przez starolas cech staroleśnych a wręcz może wyprzedzić planowane rębnie służące temu samemu lecz ze skutkiem łagodniejszym dla cech staroleśnych.
160-letnie Puszczańskie olbrzymy, kwalifikują się do objęcia ochroną prawną jako starolas i powinny zostać wpisane na listę starolasów. Ewentualne ustępowanie drzew iglastych przyczyni się jedynie do zastąpienia planowanych rębni.

🕙📌 NASTĘPNY: 144-letni Czarny las na granicy z Rosją - Puszcza Romincka

Raport | MONITORING PROCESÓW OCHRONY LASÓW W POLSCE | Czerwiec- Lipiec 2025 r. Projekt wspierany przez Inicjatywę European Space Agency Network of Resources

#raport_monitoring_ochrony_lasów