Publicystyka - ngo.pl

W skład każdej rady wchodzą zarówno przedstawiciele organizacji pozarządowych (oraz innych podmiotów wymienionych w ustawie), jak i administracji publicznej. To jeden z przykładów na współpracę między- i ponad-sektorową: forum rady staje się areną wymiany poglądów i doświadczeń partnerów, co może pomóc w wypracowaniu takiego stanowiska, które uwzględnia interesy i potrzeby obu stron.

Na poziomie krajowym mamy do czynienia z radą utworzoną jako organ doradczo-opiniodawczy ministra właściwego do spraw zabezpieczeń społecznych (obecnie jest to Minister Pracy i Polityki Społecznej). Do jej utworzenia poprzez wskazanie trybu powoływania członków Rady oraz do określenia jej trybu i organizacji zobowiązany jest sam Minister, poprzez wydanie odpowiedniego rozporządzenia.

W Ustawie ściśle określono liczbę członków Rady Działalności Pożytku Publicznego:

• 10 osób to przedstawiciele III sektora (organizacji pozarządowych, związków i porozumień organizacji oraz innych podmiotów wymienionych w art.3 ust. 3 Ustawy. Minister wybiera reprezentantów sektora pośród kandydatów zgłoszonych przez samo środowisko. Każdy z kandydatów musi uzyskać poparcie co najmniej 20 organizacji pozarządowych (a/lub innych podmiotów działających w obszarze pożytku społecznego) lub przynajmniej 3 związków stowarzyszeń;
• 5 osób to przedstawiciele organów administracji rządowej i jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych;
• kolejne 5 osób reprezentuje jednostki samorządu terytorialnego. Kadencja Rady to 3 lata, a członkiem Rady można być nie dłużej niż przez 2 kolejne kadencje. Z części budżetu, którą zarządza Minister Pracy i Polityki Społecznej pokrywane są koszta funkcjonowania Rady. I to przed Ministrem musi ona złożyć sprawozdanie ze swojej działalności na koniec każdej kadencji.

Rada oprócz wyrażania swojej opinii na temat, m.in.: stosowania samej Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, różnych programów i projektów ustaw dotyczących funkcjonowania organizacji pozarządowych oraz działalności w sferach pożytku publicznego, wskazuje również kandydatów na członów Rady Narodowego Funduszu Zdrowia oraz rad oddziałów wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Rada ma 30 dni na wyrażenie swojej opinii na temat przedstawionych jej projektów aktów prawnych lub programów rządowych. Nie dopełnienie tego ustawowego terminu jest równoznaczne z dobrowolną rezygnacją z wyrażenia swojego stanowiska.

Na poziomie wojewódzkim, powiatowym oraz gminnym inicjatywa rozpoczęcia drogi do powołania RDPP została „ustawowo” przekazana sferze pozarządowej.

Na poziomie województwa taki wniosek musi złożyć przynajmniej 50 organizacji pozarządowych (oraz oczywiście innych podmiotów działających w obszarach pożytku publicznego i wymienionych w Ustawie) działających na terenie województwa. Ustawa nie określa liczby podmiotów działających w III sektorze w przypadku składania wniosku o powołanie RDPP na poziomie gminnym i powiatowym.

Natomiast samym powołaniem Rady zajmuje się organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, czyli odpowiednio:

• marszałek województwa na poziomie województwa,
• zarząd powiatu na poziomie powiatowym,
• wójt, burmistrz, prezydent na poziomie gminnym.

Samo złożenia przez organizacje wniosku o powołanie wojewódzkiej, powiatowej czy gminnej RDPP nie jest równoznaczne z automatycznym rozpoczęciem procedury ich powoływania. Marszałek województwa, Rada Powiatowa lub Rada Gminy mają takie prawo lecz nie obowiązek. Ponadto nie ma żadnej hierarchii ani zależności pomiędzy radami na szczeblach gminnym, powiatowym i wojewódzkim. Ich istnienie można uznać za pewnego rodzaju przejaw tworzenia kolejnego przejawu społeczeństwa obywatelskiego i uczenia się kultury współpracy, której fundamentem są pełna dobrowolność oraz suwerenność stron. W każdej Radzie przedstawiciele III sektora muszą stanowić przynajmniej połowę jej członków. W radzie wojewódzkiej (tak samo jak w gminnej czy powiatowej) sektor pozarządowy reprezentują osoby, których kandydatury zostały przedstawione przez same organizacje działające w obszarze pożytku publicznego na danym terenie (odpowiednich: województwa, powiatu czy gminy). Od decyzji marszałka (rady powiatu/gminy) zależy, czy sam dokona wybory pośród zgłoszonych, czy odda w ręce organizacji pozarządowych do samego końca wybór swoich reprezentantów.

Praktyka i zdrowy rozsądek wskazują, że dla zapewnienia faktycznej reprezentatywności strony pozarządowej w składzie rady dobrze jest pozwolić, by to same organizacje wybierały swoich przedstawicieli (nie tylko przedstawiały swoich kandydatów, spośród których następuje wybór). Stosunkowo najłatwiej jest to przeprowadzić na poziomie gminnym i powiatowym. Trudniej na poziomie wojewódzkim. Co jednak zdecydowanie przemawia za wybraniem swoich przedstawicieli przez same organizacji, to zapewnienie w ten sposób faktycznej reprezentatywności III sektora w tym ciele, a co za tym idzie większego zaangażowania sektora w budowanie współpracy dwustronnej.

Pozostali członkowie Rad to przedstawiciele strony administracyjnej, przez nią wybierani. W przypadku Rady Wojewódzkiej (a należy pamiętać, że na poziomie wojewódzkim obecne są zarówno administracja rządowa, jak i samorządowa) są to: przedstawiciel wojewody, przedstawiciel marszałka województwa oraz sejmiku województwa.

W przypadku Rad powiatowych oraz gminnych są to: przedstawiciele organu stanowiącego powiatu lub gminy (czyli rady powiatu / gminy) oraz przedstawiciele organu wykonawczego powiatu lub gminy (zarząd powiatu lub burmistrz/wójt/prezydent). Kadencja RDPP na każdym z tych szczebli wynosi 2 lata. Termin na wyrażenie swojej opinii na temat dostarczonych dokumentów (projektów uchwał /programów) wynosi 30 dni dla Rady Wojewódzkiej oraz 14 dni dla Rad powiatowych i gminnych.

źródło: Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

Artykuł powstał w ramach projektu „Modelowe Rady Działalności Pożytku Publicznego”. Więcej na temat projektu: http://www.ocwip.pl/projekty/zobacz/Modelowe-Rady-Dzialalnosci-Pozytku-Publicznego-.