Publicystyka - ngo.pl

Organizacja pozarządowa może przyjmować darowizny w gotówce i przelewem, jeśli są przekazywane na cele lub działania zgodne ze statutem organizacji (jej cele statutowe).

Dokumentowanie przekazania darowizny przez osobę fizyczną
W przypadku wpłaty darowizny w gotówce, np. bezpośrednio po warsztatach, organizacja wystawia rodzicowi potwierdzenie wpłaty darowizny na „cele statutowe” (dokument KP – „kasa przyjmie”). Wzór KP można znaleźć tutaj: http://poradnik.ngo.pl/x/539557.

Można zaproponować przekazanie darowizny w formie przelewu na rachunek bankowy organizacji. W tym przypadku potwierdzenie przelewu (z tytułem „darowizna na cele statutowe”) jest wystarczającym dowodem potwierdzającym przekazanie i przyjęcie darowizny przez organizację Oznacza to, że nie ma obowiązku zawierania umowy między darczyńcą a organizacją, choć istnieje oczywiście taka możliwość. Więcej o umowach czytaj: http://poradnik.ngo.pl/x/576817

Warto przygotować informacje w tej sprawie, np. w postaci ulotki dla rodziców. Ułatwi to darczyńcom prawidłowe dokonanie przelewu i – co najważniejsze – dowiedzą się, na co będą przekazane ich pieniądze. Przykładowy tekst może brzmieć:

„Możesz wesprzeć nasze Stowarzyszenie, wpłacając dowolną kwotę na konto: …, tytułem „darowizna na cele statutowe”. Stowarzyszenie działa w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie[1]. Kwotę wpłaconej darowizny Stowarzyszenie przeznaczy na podstawową działalność statutową tj. edukację artystyczną dzieci Kwota darowizny(dokonanej przelewem) może być odliczona od podstawy opodatkowania (nie może być to więcej niż 6% uzyskanego dochodu)”.

Darczyńca może wyznaczyć szczegółowy cel, na który darowizna musi być przeznaczona (jest to tzw. darowizna celowa), np. dofinansowanie kolonii dla dzieci, przeprowadzenie publicznej zbiórki, remont pomieszczeń, zakup wyposażenia do rehabilitacji, stypendia dla najzdolniejszych… Wówczas w tytule przelewu lub na druku KP musi wpisuje się informację, na jaki cel zostaje przekazana darowizna przez darczyńcę. Organizacja ma obowiązek przeznaczyć otrzymaną darowiznę pieniężną na realizację tego właśnie celu. Pamiętajmy, że szczegółowe zadanie, wyznaczone przez darczyńcę, musi się mieścić w celach statutowych organizacji.

Księgowanie, rozliczenie darowizn
Kwoty darowizn potwierdzone dokumentami przyjęcia gotówki KP lub wyciągiem bankowym, których tytuły brzmią „darowizna”, „darowizna na cele statutowe”, „darowizna na cel…” itp. stanowią majątek organizacji. Darowizny księguje się w przychodach z działalności statutowej organizacji. Jak już wspomniano, pieniądze te muszą być przeznaczone na realizację celów statutowych lub konkretne działania, jeśli zostały wskazane przez darczyńcę.

Informację o otrzymanych darowiznach najlepiej udostępniać do publicznej wiadomości poprzez stronę internetową oraz w upublicznionym raporcie rocznym. Trzeba też je wykazać w rozliczeniu z urzędem skarbowym (art. 18 1e) 1) i 2) ustawy o podatku od osób prawnych – więcej o rozliczaniu: http://poradnik.ngo.pl/x/448357).

Odliczenie od podatku dochodowego
Tylko wpłata darowizny w formie przelewu na konto organizacji daje darczyńcy możliwość skorzystania z odliczenia podatkowego. Możliwe jest odliczenie od podstawy opodatkowania kwoty darowizny, nie może to jednak przekroczyć 6% dochodu w danym roku podatkowym. Przepisy stanowią, że w takiej sytuacji darowizna musi być udokumentowana – w praktyce należy zatem zachować potwierdzenie dokonania przelewu[2].

Czy darowizna złożona każdej organizacji pozarządowej uprawnia do odliczenia podatkowego? Nie, organizacja musi być jedną z tych, wymienionych w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, czyli m.in. fundacją, stowarzyszeniem.

Czy darowizna przekazana na każdy cel uprawnia do odliczenia podatkowego? Nie, obdarowana organizacja musi prowadzić działania w sferze pożytku publicznego (czyli cele muszą się mieścić w sferze pożytku publicznego (tzw. katalogu zadań pożytku publicznego), która jest opisana w art. 4 ustawy o pożytku) lub darowizna może być przekazana na cele kultu religijnego.

Uwaga! W praktyce może okazać się, że wpisanie w tytule przelewu darowizny ogólnego sformułowania: „darowizna na cele statutowe”, nie jest dla urzędu skarbowego dostatecznym dowodem tego, że podatnik przekazał darowiznę na cele statutowe organizacji mieszczące się w sferach pożytku publicznego. Wówczas przekazujący darowiznę może zostać wezwany np. do pokazania w urzędzie skarbowym umowy darowizny lub statutu danej organizacji. Aby uniknąć konieczności dostarczania takich dokumentów warto w tytule przelewu precyzyjniej określić, na jakie cele statutowe organizacji jest przekazywana darowizna.

Jeśli darowiznę przekazuje osoba prawna
Podobne zasady dotyczące darowizn dotyczą darczyńców, którzy są osobami prawnymi, np. firmami. Także w tej sytuacji ważne jest, aby darowizna mieściła się w celach statutowych obdarowywanej organizacji. Możliwe jest przyjęcie gotówki – należy wtedy potwierdzić ten fakt, wydając dokument KP. Jeżeli osoba prawna chce skorzystać z odliczenia kwoty darowizny od podstawy opodatkowania, darowizna musi być dokonana przelewem na konto organizacji. Odliczenie nie może przekroczyć 10% dochodu w danym roku podatkowym. Ponadto darowizna musi być udokumentowana (np. dokumentem bankowym). Dobrą praktyką jest podpisanie umowy darowizny (Więcej o umowach czytaj: http://poradnik.ngo.pl/x/576817). Możliwe jest też złożenie oświadczenia (zobacz przykładowy wzór oświadczenia), zawierającego zapisy:

• o przyjęciu darowizny w określonej kwocie na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego,
• o prowadzeniu działalności pożytku publicznego w sferze zadań publicznych – zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 1) ustawy o podatku od osób prawnych.

Zapisy te potwierdzają, że przekazana darowizna uprawnia darczyńcę do odliczenia podatkowego. Może to się okazać przydatne na wypadek kontroli darczyńcy przez urząd skarbowy.

W opisanej sytuacji
Stowarzyszenie, które zostało obdarowane przez rodziców darowiznami, powinno podjąć następujące kroki:

1. Należy udokumentować przyjęcie darowizny pieniężnej (potwierdzenie przelewu na konto organizacji lub dokument KP – przyjęcie gotówki).
2. Stowarzyszenie może podpisać umową darowizny lub złożyć opisane wyżej oświadczenie, by ułatwić darczyńcy udokumentowanie prawa do skorzystania z odliczenia podatkowego.
3. Należy zaksięgować otrzymaną darowiznę w przychodach organizacji.
4. Jeśli darowizna została przekazany na konkretny, wskazany przez darczyńcę cel, stowarzyszenie musi wykorzystać te pieniądze zgodnie z jego wolą.
5. Dobrą i rekomendowaną praktyką jest podziękowanie darczyńcom – w opisanym przypadku rodzicom – oraz upublicznienie rozliczenia darowizny, np. w raporcie rocznym na stronie internetowej.

Pod darowizną nie można ukrywać opłaty za usługi
Jeżeli w opisanej na początku sytuacji warsztaty artystyczne dla dzieci prowadzone są nieodpłatnie, w ramach bezpłatnej działalności statutowej, i każde dziecko może w nich uczestniczyć, to nie jest dopuszczalne, by organizatorzy warsztatów artystycznych przejęli wpłaty od rodziców tytułem „darowizna na warsztaty artystyczne dla dzieci” i co gorsza uzależniali udział dzieci w warsztatach od wniesienia tej wpłaty. Powiązanie takiej wpłaty z korzyściami, jakie czerpałyby osoby wpłacające (np. udział w warsztatach, zniżka w kolejnych płatnych warsztatach itp.) powoduje, że przestaje to być darowizna, a prowadzone warsztaty przestają stanowić bezpłatną działalnością statutową organizacji. Więcej na ten temat: „Czy darowizna może zastąpić opłatę”.

• Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r. (Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.)
• Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (Dz.U. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej z dnia 15 listopada 2001 r. (Dz. U. Nr 137, poz. 1539)
• Ustawa Prawo o stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.)

[1] Więcej na ten temat: /x/423531

[2] Od redakcji ngo.pl: Wskazuje się też na możliwość rozszerzenia definicji „dowodu wpłaty na rachunek bankowy”. Np. dowodem wpłaty może być także wpłata darowizny za pomocą portalu aukcyjnego (interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 lipca 2013 r., sygn. ISPBII/1/415-426/13/MK).

Sprawdź, jakie przepisy wiążą się z przyjmowaniem darowizn przez organizację – skorzystaj z bezpłatnego narzędzia samooceny spełniania standardów formalno-prawnych http://standardy.ngo.pl