Publicystyka - ngo.pl

– Raport to próba podsumowania w wymiarze badawczym wielu lat doświadczeń i wspierania organizacji pozarządowych. Ponadto wyniki badania pozwolą nam przygotować kolejne działania pozwalające rozwijać społeczeństwo obywatelskie. Proszę pamiętać, że w opracowywanych obecnie strategiach rozwoju sektor pozarządowy wpisywany jest jako ważny podmiot wykonujący zadania publiczne i tworzący politykę rozwoju i takie badania pomogą nam stanąć przed kolejnymi wyzwaniami – powiedział Krzysztof Więckiewicz, dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego (DPP), otwierając seminarium.

Badanie (zarówno ilościowe, jak i jakościowe) było przeprowadzone na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (DPP) przez konsorcjum firm: PSDB Sp. z o.o., Ośrodek Ewaluacji Sp. z o.o. i Pentor Research International S.A. w okresie od grudnia 2009 r. do stycznia 2010 r. Cząstkowy raport z badania posłużył do przygotowania założeń i kryteriów oceny wniosków konkursu „Tworzenie regionalnych i lokalnych centrów informacji i wspomagania organizacji pozarządowych oraz wsparcie działalności nowo utworzonych oraz już istniejących centrów w zakresie pomocy doradczo-szkoleniowej dla organizacji pozarządowych” ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet V – Dobre rządzenie, Działanie 5.4 – Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie – 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego.

– W ramach tego konkursu chcieliśmy tworzyć nowe centra tam, gdzie ich nie było oraz poszerzać obszar działań już istniejących centrów – wyjaśniła Katarzyna Gajda z Departamentu Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego.

Tymczasem część działaczy trzeciego sektora twierdziła, że kryteria geograficzne przyjęte w konkursie na podstawie cząstkowego raportu z badania nie odpowiadają rzeczywistości, bo np. działające na danym terenie organizacje nie prowadziły sensu stricto działalności wspierającej dla ogółu organizacji. Inny zarzut dotyczył zbyt szerokiej definicji organizacji infrastrukturalnych przyjętej w badaniu. Warte zauważenia jest, że na konkurs wpłynęło tylko 119 wniosków, z czego zaledwie 23 przeszły pozytywnie ocenę merytoryczną. Niestety, wątek dotyczący przebiegu konkursu ten nie został podjęty na seminarium. Katarzyna Gajda zapewniła natomiast, że w 2011 r. Departament Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego planuje kolejny konkurs.

– Jego założenia są obecnie w fazie konsultacji i dlatego nie mogę jeszcze podać terminu jego ogłoszenia – stwierdziła.

Wyniki badania

W kolejnej części spotkania Piotr Stronkowski, przedstawiciel konsorcjum realizującego badanie, przedstawił raport, który je podsumowuje. Zaczął od stwierdzenia, że największe kontrowersje budziła definicja organizacji infrastrukturalnych przyjęta na potrzeby przeprowadzonej diagnozy.

– Po konsultacji z ekspertami i trzecim sektorem przyjęliśmy bardzo szeroką definicję. Zresztą, MPiPS było zainteresowane ujęciem jak najszerszego spektrum działań. Ponadto, zbyt wąskie definiowanie tego, czym jest organizacja infrastrukturalna mogłoby bardzo mocno ograniczyć to badanie, zwłaszcza że punktem wyjścia była również chęć inwentaryzacji organizacji infrastrukturalnych – tłumaczył Piotr Stronkowski.

Przyjęta definicja pozwoliła „przebadać” 1457 organizacji. Jak powiedział P. Stronkowski, gdyby przyjąć, że organizacjami infrastrukturalnymi są tylko centra wspierania i informacji, badanie objęłoby zaledwie 80 podmiotów.

Generalnie z raportu wynika, że organizacje infrastrukturalne działają w dużych ośrodkach miejskich (najwięcej w woj. mazowieckim). W większości są to stowarzyszenia (52,7 %), fundacje (17 %), związki stowarzyszeń (12,5 %) i jednostki samorządu terytorialnego. Z założenia prowadzą one szeroką działalność – od współpracy z samorządem, przez poradnictwo, szkolenia, integrację trzeciego sektora, po współpracę międzynarodową. Z roku na rok zwiększa się też potencjał organizacji infrastrukturalnych (chodzi np. o merytorycznie przygotowanych pracowników i wolontariuszy) – średnio na jedną organizację wspierającą przypada ok. 50 organizacji korzystających z jej usług.

– Można powiedzieć, że organizacje infrastrukturalne tworzą swoistą elitę trzeciego sektora – przekonywał P. Stronkowski. – Większość z nich dobrze ocenia swoją pracę, tak samo jak współpracę z samorządem lokalnym. Natomiast najsłabiej oceniane są zasoby finansowe. Organizacje wiedzą, jak działać, mają duże doświadczenie, ale żeby funkcjonować potrzebują pieniędzy. Dlatego mówią o tym, że samorząd powinien je wspierać – dodał.

Różne opinie

Zdaniem Tomasza Bilickiego, przewodniczącego Panelu Ekspertów (PE) oceniającego raport z badania, wyniki raportu są zasadne, ale zbyt ogólnikowe. PE w swoich rekomendacjach zaproponował zawężenie definicji organizacji infrastrukturalnych – choćby dlatego, że nie sprawdziła się ona we wspomnianym wcześniej konkursie.

– Według badań wynika, że organizacje infrastrukturalne mają się świetnie. Oczywiście, jeśli chodzi o ich działalność, czy rozpoznawanie potrzeb beneficjentów jest dobrze, ale PE nie do końca się z tym zgadza. Cały czas brakuje organizacjom kompetencji do długofalowego zarządzania finansami i właśnie na tym powinna się skupiać działalność infrastruktury trzeciego sektora – przekonywał Bilicki.

Z kolei Piotr Frączak, prezes Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, zauważył, że raport próbuje opisać, czym jest infrastruktura, ale nie ma w nim oceny, czy jest ona dobra czy zła.

– To jest największy problem, który w następnych badaniach należałoby rozstrzygnąć. A także, kto ma to ocenić, czy władza, która daje pieniądze na takie działania, czy ktoś inny – zasugerował.

Nikt nie ma wątpliwości, że raport jest obszerny, szczegółowy i zawiera wiele informacji. Na pewno może być on punktem wyjścia do dyskusji na temat rozwoju, kompetencji, działalności i problemów, jakie się pojawiają wokół organizacji infrastrukturalnych w Polsce.