Publicystyka - ngo.pl

Zatwierdzona przez rząd wersja dokumentu dostępna jest na stronie: www.npr.ngo.pl/labeo/app/cms/x/105015.

Konsultacje NPR-u miały kilka faz. Najszersza (i chyba
najskuteczniejsza) prowadzona była w pierwszej połowie 2005 tego roku, po tym jak w dzienniku
"Rzeczpospolita" oraz na stronie internetowej www.npr.gov.pl zamieszczono oficjalne
ogłoszenie o rozpoczęciu konsultacji wstępnego projektu NPR wraz z zaproszeniem do uczestnictwa
skierowanym do partnerów społecznych przez ministra gospodarki. Całość, ze strony rządu,
koordynowana była przez Pełnomocnika Rządu ds. NPR na lata 2007-2013.

W ramach konsultacji obywały się liczne konferencje i spotkania.
Organizowane one były we współpracy i w porozumieniu z właściwymi ministrami, jednostkami samorządu
terytorialnego oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi (w tym organizacjami pozarządowymi).

Proces konsultacji NPR realizowany był przy współpracy (lepszej lub
gorszej) struktur całej administracji oraz dostępnych jej środków finansowych przeznaczonych na
informację o NPR-ze oraz jego konsultację. Ze względu na wysoką rangę samego procesu aktywnie
uczestniczyli w nim ministrowie, wojewodowie i Zarządy Województw.

Z raportu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych dotyczącego
przeprowadzonych konsultacji wynika, w okresie od 20 stycznia do połowy maja 2005 odbyło się ok.
130 spotkań konsultacyjnych, organizowanych przez organy administracji publicznej. Niejednokrotnie
miały one formę spotkań podsumowujących konsultacje w określonych środowiskach lokalnych lub
branżowych.

W konsultacjach uczestniczyli przedstawiciele różnego rodzaju
podmiotów: struktur administracji państwowej, agencji, jednostek samorządu terytorialnego,
organizacji pozarządowych, rad, izb, związków, przedsiębiorstw. Warto także podkreślić, że w
konsultacjach brały udział również osoby prywatne.

W tzw. środowisku gospodarczym skonsultowano ok. 150 podmiotów o
różnej formie organizacyjnej, niejednokrotnie zrzeszających po kilka, kilkanaście, czy też
kilkadziesiąt podmiotów.

Z danych zgromadzonych przez Sekretariat ds. NPR, utworzony przy
Stowarzyszeniu na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych (www.npr.ngo.pl) wynika, że przeprowadzonych
w środowisku konsultacji wzięło udział ok. 1200 organizacji pozarządowych. W środowisku naukowym
skonsultowano ok. 90 podmiotów, zaś w środowisku związanym z kulturą ok. 135.

Po oficjalnym otwarciu konsultacji wiele organizacji pozarządowych było zainteresowanych włączeniem się w ten proces. Dla wsparcia tych inicjatyw podjęto szereg działań takich, jak stworzenie przy Stowarzyszeniu na rzecz FIP Sekretariatu ds. konsultacji NPR-u dla organizacji pozarządowych. Sieć SPLOT w ramach programu EURO-NGO, finansowanego przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, prowadziło projekt mikrograntów we współpracy z Sekretariatem. Łącznicy, regionalni specjaliści ds. funduszy strukturalnych, swoimi działaniami w poszczególnych województwach również wspierali proces konsultowania NPR-u przez organizacje pozarządowe. Powstał szereg publikacji i materiałów pomocnych organizacjom pozarządowym przy konsultacjach (http://www.npr.ngo.pl/labeo/app/cms/x/105015).

W wyniku tych wszystkich działań organizacje pozarządowe zaangażowały
się w konsultacje społeczne NPR-u i przedstawiły dużą ilość uwagi komentarzy, powstałych często w
efekcie wewnątrz środowiskowej dyskusji. Opinie te zostały przesłane do instytucji odpowiedzialnych
za konsultacje, a w konsekwencji przyczyniły się do zmiany czy doprecyzowania wielu zapisów
projektu NPR-u.

Obecnie projekt NPR-u (www.npr.ngo.pl/labeo/app/cms/x/105015)  przedstawia się następująco:

• najpierw przedstawiono społeczno-gospodarcze tło tworzenia NPR, opracowane na podstawie wcześniej przygotowanej diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej Polski i szeregu prognoz. Ta część dokumentu definiuje główne problemy oraz pokazuje projekcję przyszłości na podstawie dostępnej dzisiaj wiedzy. Plan ma być więc reakcją na ten opis;
  
  
• w kolejnej części przedstawiono podstawy aksjologiczne, misję, cele i priorytety strategiczne NPR-u. Priorytety zostały następnie rozpisane w postaci konkretnych działań. Warto jednak zauważyć, że te poszczególne działania mogą i mają służyć różnym priorytetom.
  
  
• następny nowy rozdział jest poświęcony sąsiedzkiemu i przygranicznemu wymiarowi realizacji NPR-u. Omówiono w nim cele i podstawowe działania w ramach współpracy Polski z sąsiadami w zakresie szeroko rozumianego rozwoju społeczno-gospodarczego;
  
  
• kolejny rozdział zawiera propozycje dotyczące systemu wdrożeniowego NPR-u, a więc informacje o planowanych programach operacyjnych. W tej części zawarty został układ programów operacyjnych, czyli ich zestawienie wraz z podaniem instytucji koordynujących i zarządzających oraz źródeł i wysokości przewidzianych środków na ich realizację
  
  
• następny rozdział jest przedstawieniem propozycji niezbędnych zmian instytucjonalnych, których wprowadzenie warunkuje uruchomienie i powodzenie NPR-u;
  
  
• w kolejnym punkcie zestawione zostały wskaźniki, które będą stosowane dla monitorowania i oceny realizacji podstawowych celów NPR-u;
  
  
• natomiast w części ostatniej przedstawione zostało stanowisko Polski prezentowane w negocjacjach dotyczących perspektywy finansowej i polityki spójności Unii Europejskiej w latach 2007-2013 oraz realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej;
  
  
•  dokument główny uzupełniają trzy aneksy przedstawiające:
• • zarys programów operacyjnych - cele i priorytety poszczególnych programów operacyjnych;
  • instrumenty finansowe, którymi będzie można się posłużyć wdrażając programy;
  • syntezę wyników oceny ex-ante wstępnego projektu NPR na lata 2007-2013.

W związku z tym, że tak naprawdę każdy miał szanse wypowiedzieć się na
temat tego strategicznego dokumentu, to wiele organizacji skwapliwie skorzystało z tej możliwości
przedstawiając przedyskutowane, przemyślane i udokumentowane (np. badaniami, czy doświadczeniami)
argumenty za zmianą konkretnych zapisów. Wiele z nich (choć oczywiście nie wszystkie) można
odnaleźć w projekcie zatwierdzonym przez Radę Ministrów.

Niewątpliwie wiele organizacji pozarządowych przyjęło z zadowoleniem
systemowe (prawne) umocowanie samych konsultacji społecznych w całym procesie prac nad Narodowym
Planem Rozwoju traktując je jako początek dobrej praktyki dialogu administracji rządowej wszystkich
szczebli z obywatelami. Jest to oczywiście dopiero początek tego stylu sprawowania władzy i dialogu
z obywatelami, a kolejne podejście i test, czy pozytywne doświadczenia z konsultacji NPR-u będą
miały swoje miejsce w polskiej rzeczywistości pojawi się przy okazji zaplanowanych na jesień tego
roku konsultacji programów operacyjnych na działania realizowane w latach 2007-2013.

Planuje się, że do końca sierpnia zakończone zostaną prace nad
projektami programów operacyjnych. W tej chwili istnieją one tylko w wersji roboczej. Do końca
sierpnia odpowiedzialni ministrowie, także samorządy województw, mają termin by przedstawić wstępne
projekty Ministerstwu Gospodarki i Pracy. Na początku września rząd jeszcze raz zajmie się
projektem NPR-u, biorąc pod uwagę opinie pochodzące z dodatkowych konsultacji, zaakceptuje projekty
programów operacyjnych oraz skieruje je do konsultacji społecznej, trwającej trzy-cztery miesiące.
{race nad tymi dokumentami trwać będą mniej więcej do końca tego roku.

Także we wrześniu rząd zapozna się z dokumentami przygotowanymi dla
Komisji Europejskiej. Polska powinna bowiem przygotować Krajowy Program Reform, związany z
wdrażaniem Strategii Lizbońskiej. Krajowy Program Reform jest dokumentem, który będzie podstawą do
negocjacji w sprawach środków funduszy strukturalnych. Muszą zostać także przygotowane Krajowe
Strategiczne Ramy Odniesienia oraz dwa dokumenty strategiczne o tym samym charakterze, dotyczące
wspólnej polityki rolnej i rybołówstwa. Bazując na dotychczas ustalonym kalendarzu, cztery takie
dokumenty oraz projekty programów operacyjnych rząd powinien skierować jesienią do Komisji
Europejskiej. To one właśnie one będą i konsultowane i negocjowane.

W związku z tym, że w czerwcu państwa członkowskie nie były w stanie
dojść do konsensusu w sprawie perspektywy budżetowej UE na lat 2007-2013, istnieje możliwość zmiany
kalendarza dalszego postępowania z dokumentami programowymi (Strategiczne Ramy Odniesienia,
Programy Operacyjne itp.), nie należy jednak zapominać, że aby pieniądze zostały uruchomione
zgodnie z planem na początku 2007 roku, prace nad dokumentami i system wdrażania powinny być
zakończone z końcem 2006.

Niezależnie od opóźnień z zatwierdzeniem budżetu, Komisja Europejska pracuje nad aktami prawnymi reagującymi wydatkowanie funduszy strukturalnych na lata 2007-2013 (http://europa.eu.int/comm/regional_policy/sources/docoffic/2007/osc/index_pl.htm).

Nikt więc nie zasypuje gruszek w popiele, nie powinny więc tego robić
także organizacje pozarządowe. Dlatego należy nadal trzymać rękę na pulsie w kwestiach związanych z
programami operacyjnymi i systemem wdrażania funduszy strukturalnych na następne lata.

Nadal działa więc adres mailowy sekretariat@npr.ngo.pl, pod który można wysyłać wszelkie zapytania dotyczące zagadnień związanych z dokumentami programowymi. Z kolei Przedstawicielstwo Polskich Organizacji Pozarządowych w Brukseli będzie na bieżąco informować o dalszym postępie prac nad programami operacyjnymi i ich konsultacjami.