Publicystyka - ngo.pl

Współpraca III sektora z samorządem, jest zdecydowanie najprostsza, ponieważ określona konkretnymi zapisami w prawie oraz obwarowana procedurami. Zarówno Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jak i ustawy o samorządzie gminnym, powiatowym czy wojewódzkim oraz strategie i roczne programy współpracy konkretnie określają sposób i ilość dystrybucji środków publicznych. Regulują także inne formy współpracy jakimi są: wzajemne informowanie o planowanych kierunkach działalności, konsultowanie projektów aktów prawa miejscowego, wspólne tworzenie zespołów doradczych i inicjatywnych, realizacja inicjatywy lokalnej czy umowy partnerskie. Zarówno organizacje, które podejmują działania na rzecz społeczeństwa jak i te które wspierają tylko własnych członków znajdą dla siebie sposób pozyskania środków lub inne możliwości na realizację pomysłów.

Inaczej sprawa wygląda gdy chcemy podjąć współpracę z sektorem prywatnym. Przedsiębiorcy nie są zobligowani do realizacji zadań z pozarządówką. Decyzja o nawiązaniu relacji i współtworzeniu misji społecznej oraz firmy społecznie odpowiedzialnej zależy od ich dobrej woli i wrażliwości przedsiębiorców. Ważne jest dokładne rozpoznanie zasobów tego środowiska. Duże korporacje, banki i niektóre przedsiębiorstwa tworzą fundusze społeczne, które wydatkowane są zgodnie z misją przyjętą przez firmę. Każdy z nas doskonale kojarzy programy takie jak: „Mleczny start” czy „Podziel się posiłkiem”. Są to akcje z misją społeczną, którą określiła firma i finansuje działania tylko z nią związane. Zważywszy na to, planując współpracę z przedsiębiorstwem należy zebrać wszelkie informacje dotyczące priorytetów oraz grup, które są w obszarze zainteresowań przyszłego partnera. Kolejnym istotnym aspektem jest świadomość, że firma może wspierać nas nie tylko finansowo. Ważną i dynamicznie rozwijającą się gałęzią działań społecznych jest wolontariat pracowniczy. Sektor prywatny dysponuje specjalistami wielu dziedzin, którzy w ramach współpracy mogą realizować z nami nie tylko akcyjne projekty związane np. z renowacją obiektów użyteczności publicznej czy uatrakcyjnianiem przestrzeni miejskiej, ale także długofalowe programy np. edukacji ekonomicznej. Spotkanie przedstawiciela organizacji pozarządowej z lokalnym przedsiębiorcą może zaowocować wypracowaniem misji społecznej, dzięki której III sektor uzyska narzędzia i środki do realizacji swoich pomysłów, a sektor prywatny stanie się biznesem społecznie odpowiedzialnym. W powiecie gostyńskim odnotowujemy przykłady wolontariatu pracowniczego. Są to działania na rzecz Stowarzyszenia Wspierania Rozwoju Dzieci i Młodzieży „Tratwa” realizowane przez firmę Simet. Polegają one na organizacji pikników oraz pomocy w drobnych remontach siedziby organizacji. Do działań w ramach wolontariatu pracowniczego przygotowuje się także Bank Zachodni WBK, który przy pomocy własnych specjalistów chce prowadzić działania związane z edukacją ekonomiczną młodzieży.

Bardzo dobry efekt w środowisku lokalnym daje połączenie sił sektora prywatnego i publicznego. Dobrze gdy pomysł jest już znany w środowisku, a efekty widoczne. Jednak każdy kiedyś zaczyna i efekt świeżości jest równie przekonującym argumentem.

W powiecie gostyńskim od sześciu lat zarówno samorządy siedmiu gmin i powiatu oraz sektor prywatny wspólnie wspierają realizację ogólnopolskiego programu Działaj Lokalnie. Efekty działań zarówno Ośrodka Działaj Lokalnie jaki i grantobiorców są widoczne w środowisku, rzetelnie przygotowane, dobrze wypromowane, świetnie angażujące w działania wolontariackie mieszkańców powiatu. Wpływa to nie tylko na poprawę warunków życia codziennego społeczności lokalnych, ale także wspiera budowanie społeczeństwa obywatelskiego oraz proces decentralizacji władzy. Na bazie tego programu, który kierowany jest do grup nieformalnych, powstają nowe organizacje, czynnie uczestniczące w działaniach społecznych. Zaangażowanie mieszkańców w taką działalność zaowocowało utworzeniem Centrum Aktywności Lokalnej, powołaniem Powiatowej Rady Działalności Pożytku Publicznego, wspólnym tworzeniem programu współpracy, a w tym roku także wprowadzeniem budżetu obywatelskiego.

Program Działaj Lokalnie często postrzegany jest jako tajemniczy nieznajomy…wszyscy o nim mówią, wielu go widziało, ale skąd on się wziął?

Jednym z przykładów aktywizacji lokalnych środowisk może być wymieniony wcześniej program Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. W powiecie gostyńskim, gdzie do tej pory nie funkcjonowały żadne możliwości dofinansowania działań grup nieformalnych, pojawił się przełom, który zmotywował do działania wiele zapomnianych środowisk. Możliwość realizacji własnych pomysłów i otwarta furtka, by sięgnąć po środki finansowe spowodowała reaktywację wielu Kół Gospodyń Wiejskich oraz grup inicjatywnych. Celem była rewitalizacja miejsc służących integracji społecznej, odtworzenie tradycji lokalnych oraz organizacja wydarzeń, które stały się charakterystyczne i wyróżniające dla środowisk zarówno wiejskich jak i miejskich. Przykładem takim może być impreza pn.: „Siemowskie Kapuśniki”, która polegała na odtworzeniu tradycji i wykorzystania kapusty, która kiedyś była powodem kpin mieszkańców innych wiosek (siemowskie ziemie były tak słabe, że można było na nich uprawiać tylko kapustę, a ta nie była produktem dochodowym), a stała się znakiem firmowym środowiska. Na festynie przygotowanym siłami mieszkańców wioski, zaprezentowano sprzęt do przygotowania przetworów z kapusty, zorganizowano konkurs deptania kapusty, a także przygotowano do degustacji potrawy z kapusty min.: budyń z kapusty. Innym przykładem , który świetnie wykorzystuje zasoby środowiska oraz wsparcie sektora publicznego i prywatnego był projekt realizowany przez członków Związku Niewidomych Koło w Gostyniu. Dzięki uzyskanej dotacji, pozyskali, wyremontowali i wyposażyli siedzibę swojego stowarzyszenia oraz zorganizowali w niej warsztaty manualne, plastyczne, aktorskie, w których uczestniczyć mogli wszyscy chętni. Projekt ten przyczynił się do integracji środowisk, otwarcia na niepełnosprawność, a także zmiany wizerunku osób niepełnosprawnych, które miały okazję zaprezentować się jako dobrzy organizatorzy, kreatywni twórcy i przedsiębiorczy obywatele. Spowodowało to złamanie stereotypu, w którym osoba niepełnosprawna ukazywana jest jako nieporadna i niedostosowana.

Ośrodek Działaj Lokalnie, nie jest przypadkową organizacją. Stowarzyszenie „Dziecko” podjęło wyzwanie realizacji programu Działaj Lokalnie. Skrupulatnie analizujemy nasze mocne i słabe strony, mając w perspektywie prowadzenie programu, który wiąże się nie tylko z wypłatą środków finansowych dla grup chcących realizować swoje pomysły, ale także wiedzą merytoryczną z zakresu obowiązujących przepisów prawa, umiejętnościami prowadzenia konkursów ofert, a co najważniejsze musimy posiadać kompetencje oraz zaufanie środowiska z którym chcemy współpracować. Realizacja programu Działaj Lokalnie to włączanie przedsiębiorców w działania społecznie odpowiedzialne, to współpraca z samorządem mająca na celu nie tylko jak najlepszą realizację zadań wynikających z zapisów ustaw, ale także rzeczywiste wsparcie rozwoju III sektora. Aktywność Stowarzyszenia „Dziecko” ma obowiązek przełożyć się na efektywność działań grup, przez nas wspieranych. Z dużą odwagą przyjmujemy na siebie nowe obowiązki, nie tylko dlatego, że ufamy ludziom z którymi współpracujemy, ale także dlatego, że Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, roztacza nad nami parasol opieki. Powszechnie znane jest powiedzenie ”Nie popełnia błędów tylko ten, kto nic nie robi” ale czy zawsze…? Posiadając wsparcie Akademii w postaci zatrudnionych tam specjalistów i ekspertów, każdy problem jest możliwy do rozwiązania nim urośnie do rozmiaru błędu. Innym ważnym elementem współtworzenia historii programu, są organizowane szkolenia, wizyty studyjne czy regularna sprawozdawczość prowadzona na wielu etapach realizowanego projektu. Akademia stwarza także możliwość udziału w przedsięwzięciach mających na celu tworzenie nowych zapisów prawa oraz udział w konsultacjach społecznych kluczowych dokumentów związanych z działalnością III sektora. Posiadając solidne podstawy wiedzy, chęć do działań i wsparcie ARFwP z zaangażowaniem realizujemy program chcąc potwierdzić w działaniach nie tylko trafność wyboru Akademii, ale także tworzyć zaangażowane i świadome społeczeństwo obywatelskie.

W powiecie gostyńskim samorządy chętnie współrealizują program z Ośrodkami Działaj Lokalnie.

Przy realizacji programu współpracuje z nami wszystkie siedem gmin oraz samorząd powiatowy. Bezpieczeństwo współpracy wynika ze skrupulatnie prowadzonej przez koordynatorów dokumentacji, znajomości przepisów oraz związanych z nimi ograniczeń. Dodatkowym atutem jest umiejętność wnikliwej analizy środowiska, często osobista znajomość osób chcących podjąć działania społeczne. Organizacja pozarządowa z uwagi na swoją specyfikę nie wywołuje postaw roszczeniowych, co w znacznej mierze ułatwia współpracę. Innym niezwykle ważnym aspektem jest możliwość bezpośredniego kontaktu grantobiorcy z udzielającym dotacji. Samorząd bez najmniejszego problemu zorganizuje szkolenie teoretyczne, jednak Ośrodkom Działaj Lokalnie powierza się misję prowadzenia „przedszkola grantowego”, co oznacza że grupy realizatorów w praktyce uczą się obsługi programu. Dziś jest to niewielka dotacja, jutro rozbudowany projekt. Okres realizacji projektu to dla społeczników czas wytężonej pracy, pod pretekstem urzeczywistniania ich pomysłu na przyjazną przestrzeń. ODL prowadzi działania edukacyjne związane z przybliżaniem przepisów prawa, nabywaniem umiejętności wypełniania zapisów umów, przygotowania materiałów promocyjnych, informowania o swoich działaniach opinię publiczną, współpracę z mediami, a także budowanie więzi i relacji w środowisku lokalnym pomiędzy mieszkańcami, sąsiadującymi firmami i administracją samorządową. Uczy komplementarnego spojrzenia na otaczające środowisko, uświadamia wspólnotę interesów, która przekłada się na efektywność działań wszystkich sektorów życia publicznego. Udział w programie Działaj Lokalnie dla społeczności oznacza także „narodziny” Lidera, kogoś kto będzie reprezentował nasze interesy, który sprawdzony w działaniu, będzie dostrzegał szeroki kontekst potrzeb, nie tylko tych które leżą w interesie mieszkańców, ale także tych po stronie partnerów.

Tak prowadzona współpraca stwarza warunki do podnoszenia kompetencji, zdobywania nowych umiejętności, a co za tym idzie do profesjonalizacji III sektora. Organizacja pozarządowa w takim przypadku jest najbardziej pożądanym partnerem do realizacji kolejnych zadań zleconych przez samorząd. Zaangażowani działacze społeczni potrafią w niezwykle skuteczny sposób korzystać z naturalnych zasobów środowiska, co często przekłada się na dużo niższe zapotrzebowanie finansowe przy osiąganiu równie wysokich efektów.

Autorka: Ewa Misiaczyk

Artykuł powstał na potrzeby projektu pn. „Akcelerator NGO”.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu