Publicystyka - ngo.pl

– Podział: my (dobrze obywatele) i oni (władza, która przeszkadza), jest już nieaktualny – mówi Jerzy Regulski, doradca Prezydenta RP ds. samorządu. – Wychodzimy z założenia, że obywatele są współodpowiedzialni za swoje państwo i mogą uczestniczyć w procesie podejmowania decyzji. Chcemy wspierać ich udział w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego.

Temu właśnie ma służyć ustanowiona przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Nagroda Obywatelska. Honorowe wyróżnienie będzie wręczane co roku przy okazji majowych obchodów Dnia Samorządu Terytorialnego. Nagroda będzie przyznawana w trzech kategoriach. Laureaci każdej z nich otrzymają dyplom oraz statuetkę, którą – w ramach oddzielnego konkursu – zaprojektują studenci szkół artystycznych. – Konkurs na statuetkę ogłosimy pod koniec roku. Chcemy, aby sama nagroda także została wyłoniona oddolnie – mówi Olgierd Dziekoński, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta.

„Wspólnota Obywatelska” to nazwa pierwszej kategorii konkursu. To wyróżnienie będzie przyznawane gminom lub powiatom za inicjatywy, które zwiększają udział obywateli w realizacji zadań publicznych oraz działalności samorządu. – Chcemy nagrodzić gminy i powiaty, które tworzą warunki dla udziału obywateli w zarządzaniu państwem – mówi Jerzy Regulski. – Nie stawiamy ograniczeń, w jaki sposób to robią. Każda forma jest mile widziana. Mogą to być konsultacje społeczne, rady młodzieży czy powstające w ostatnim czasie budżety obywatelskie.

Nagroda w drugiej kategorii – „Partnerstwo Samorządów” – będzie przyznawana za działania na rzecz współpracy dwóch lub więcej jednostek samorządu terytorialnego w realizacji zadań publicznych. – U nas, w Polsce gminy nie współpracują z powiatami, a powiaty nie współpracują między sobą – mówi doradca Prezydenta RP ds. samorządu. – Trzeba to zmienić, ponieważ współdziałanie poszczególnych jednostek samorządu może przynieść wiele korzyści mieszkańcom.

Laureatem tej kategorii konkursu będzie mogła zostać gmina, powiat lub województwo, ale także kilka jednostek samorządu terytorialnego równolegle. W wyjątkowych sytuacjach, nagroda będzie mogła trafić także do obywatela lub grupy mieszkańców, którzy przyczynili się do zacieśnienia współpracy między jednostkami samorządu terytorialnego.

„Obywatelska Inicjatywa Lokalna” – to ostatnia kategoria konkursu. Przewidziana jest dla obywateli. – Mogą to być pojedynczy mieszkańcy, grupy obywateli, organizacje pozarządowe, komitety szkolne, rady sołeckie, a także nieformalne grupy internautów, którzy zrzeszyli się wokół jakiejś idei – wylicza Jerzy Regulski. Ta nagroda będzie przyznawana za inicjatywy, które zwiększają udział mieszkańców w realizacji zadań publicznych oraz zacieśniają współpracę władz i obywateli.

Prezydent RP wybierze zwycięzców poszczególnych kategorii spośród inicjatyw zgłoszonych na Witrynie Obywatelskiej. To wirtualna platforma dostępna na oficjalnej stronie Prezydenta RP – www.prezydent.pl. Obywatele, przedstawiciele organizacji pozarządowych, a także przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego mogą już dziś zgłaszać tam swoje lokalne inicjatywy. – Korzystając z Witryny, będziemy prezentować różnego rodzaju oddolne inicjatywy obywatelskie. Chcemy przez to ośmielić innych do zaprezentowania tego, co robią dla swoich lokalnych społeczności – mówi minister Olgierd Dziekoński. – Chodzi o to, aby lokalni społecznicy wzajemnie się o sobie dowiedzieli, by policzyli się i zobaczyli, jak wielka jest skala ich działań. Witryna ma pokazać również ich kolegom z samorządu terytorialnego, że działania obywatelskie nie muszą być skierowane przeciwko nim i nie ma sensu się ich obawiać. Ten projekt ma dać szansę poczucia wspólnoty tym, którzy chcą coś zrobić.

By zgłosić swoją inicjatywę, należy – korzystając ze strony – złożyć wniosek wraz z krótką prezentacją. Osoba składająca wniosek musi być czynnie zaangażowana w realizację opisanej inicjatywy. W ramach wyjątku, zgłoszenia może dokonać również beneficjent opisanych we wniosku działań. Przesłane zgłoszenia będą weryfikowane, a następnie zamieszczane w Witrynie Obywatelskiej.

Na początku marca lista zostanie zamknięta. Spośród inicjatyw zamieszczonych w Witrynie, Kapituła Nagrody Obywatelskiej wytypuje nominacje w każdej z trzech kategorii. We wszystkich kategoriach Kapituła będzie oceniać: nowatorskość i oryginalność działań, łatwość ich kolejnych zastosowań, transparentność oraz efektywność, mierzoną stosunkiem efektów do ponoszonych kosztów. Spośród nominacji dokonanych przez Kapitułę, Prezydent RP wybierze zwycięzców. Skład Kapituły nie jest jeszcze znany, jej członków powoła na początku przyszłego miesiąca Bronisław Komorowski.

Inicjatywy zamieszczone na Witrynie Obywatelskiej mają być inspiracją dla jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych oraz nieformalnych grup obywateli. Kancelaria Prezydenta RP zapowiada również szereg działań upowszechniających dobre praktyki. Jednym z tych działań będzie organizacja szeregu konferencji problemowych. Pierwsza z nich ma dotyczyć konsultacji społecznych. – Wokół konsultacji społecznych powstało wiele nieporozumień. Jedne przepisy mówią, że konsultacje można przeprowadzać, inne że trzeba, a jeszcze inne określają, jak należy to zrobić. Czas to uporządkować – przekonuje Jerzy Regulski. – Mamy też różne podejścia. Niektórzy wychodzą z założenia, że wyniki konsultacji powinny być wiążące. Inni twierdzą, że to władza ponosi odpowiedzialność za podejmowane decyzji, wobec czego konsultacje społeczne powinny być jedynie głosem doradczym. Zapowiada się ciekawa debata – dodaje doradca Prezydenta RP.