W środę, 27 czerwca w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN odbyło się seminarium „NIE dla NIEnawiści. Miasta wobec uprzedzeń etnicznych i religijnych”, zorganizowane przez m.st. Warszawę oraz American Jewish Committee Central Europe.
Celem seminarium była wymiana doświadczeń w zakresie przeciwdziałania antysemityzmowi i ksenofobii. Organizatorzy wyrazili przekonanie, że konkretne działania władz miejskich, mające na celu budowanie postawy tolerancji, solidarności i szacunku dla mniejszości, mają ogromne znaczenie dla wszystkich mieszkańców. Patronat nad wydarzeniem objęła Unia Metropolii Polskich.
Otwierając seminarium, Hanna Gronkiewicz-Waltz – prezydent stolicy, podkreśliła wagę współdziałania władz miejskich z organizacjami skupiającymi mniejszości – zarówno w działaniach edukacyjnych, jak i w dziedzinie zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa tym organizacjom.
– Jednym z naszych podstawowych obowiązków moralnych jest sprzeciwiać się nienawiści. Nasza troska jest aktualna, ponieważ przypadki agresji na tle narodowościowym, religijnym czy etnicznym stają się coraz częstsze. Bardzo niepokojące jest to, że ich występowanie przestało wiązać się z natychmiastowym i powszechnym potępieniem i ostracyzmem. My, przedstawiciele miast, aby nie dopuścić do piekła nienawiści, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia konkretnych działań. Wierzę, że nie jest za późno, i że wspólnie możemy przyczynić się do odwrócenia tego niepokojącego trendu.
Dyrektor AJC Central Europe Agnieszka Markiewicz zaznaczyła, że antysemityzm to nie tylko atak na społeczność żydowską, ale również zagrożenie dla wartości społeczeństwa demokratycznego i obywatelskiego. Dla antysemityzmu czy ksenofobii nie może być akceptacji w żadnym aspekcie – społecznym, politycznym czy religijnym. Dlatego też tak ważne są działania w różnych obszarach życia społecznego.
Istotnym elementem seminarium było podpisanie przez biorących w nim udział prezydentów Warszawy, Białegostoku, Gdańska i Poznania apelu do innych polskich miast o wdrożenie polityki „zero tolerancji dla uprzedzeń, ksenofobii i antysemityzmu”.
Apel prezydentów miast
Jako prezydenci dużych polskich miast, uważamy propagowanie wartości demokratycznych i działanie na rzecz wolności obywatelskich za nasze priorytety. Wszelkie przekonania oraz zachowania bazujące na uprzedzeniach religijnych, etnicznych czy kulturowych, jako niezgodne z naszymi wartościami, stanowczo potępiamy.
Dlatego jako gospodarze miast, które od wieków rozwijają się dzięki społecznościom reprezentującym odmienne religie i narody, stajemy w obronie godności ludzkiej i poszanowania różnorodności. Chcemy realizować politykę zerowej tolerancji dla rasizmu, antysemityzmu, i innych form nienawiści wobec drugiego człowieka. Będziemy korzystać z dostępnych instrumentów prawnych, aby przestępstwa popełnione na tle nienawiści rasowej czy religijnej nie były bagatelizowane. Chcemy stale podnosić świadomość społeczną wśród obywateli miast, pracowników instytucji miejskich i służb porządkowych. Takie działania, wraz z rozbudowanym programem edukacji młodego pokolenia, są nie tylko słuszne, ale mają zapewnić bezpieczeństwo wszystkim mieszkańcom miast.
Zachęcamy Prezydentów i Burmistrzów innych polskich miast, aby przyłączyli się do naszego apelu o wdrożenie polityki „zero tolerancji dla uprzedzeń, ksenofobii i antysemityzmu”.
Warszawa, miasto otwarte
Jako pierwsza instytucja samorządowa powołaliśmy Pełnomocnika ds. Równego Traktowania, który prowadzi działania na rzecz promowania różnorodności i przeciwdziałania dyskryminacji. Powołaliśmy także Komisję Dialogu Społecznego ds. Równego Traktowania, jako platformę współpracy, w tym zakresie. Poza tym zorganizowaliśmy cztery edycje Warszawskiego Dnia Różnorodności. Pod koniec 2014 r. oddaliśmy do użytku Centrum Wielokulturowe. Jest to miejsce aktywizacji i wspierania społeczności migranckich, integrujące cudzoziemców z mieszkańcami Warszawy, wzmacniające dialog międzykulturowy, którego celem jest przeciwdziałanie dyskryminacji, wykluczeniu i marginalizacji osób z powodu ich pochodzenia. W centrum działa miejski punkt przyjmowania wniosków od cudzoziemców o legalizację pobytu. Średnio co miesiąc odwiedza je 1500 osób, którym udzielamy bezpłatnych porad prawnych. Udzielane są tu także bezpłatne lekcje języka polskiego.
W ramach akcji „Miasta otwarte”, organizowanej przez Fundację Inna Przestrzeń, w 2014 r. zostaliśmy wyróżnieni w kategoriach „Przestrzeń przyjazna migrantom” – za utworzenie Centrum Wielokulturowego oraz „Platforma Współpracy Międzysektorowej” – za utworzenie Komisji Dialogu Społecznego ds. Cudzoziemców. Zostaliśmy również laureatem konkursu Złotych Wachlarzy 2013 w kategorii Instytucja – za prowadzenie działań na rzecz integracji migrantów i uczestniczenie w procesie budowania dobrych praktyk w zakresie współpracy z migrantami, w tym za powołanie Komisji Dialogu Społecznego ds. Cudzoziemców.
W lutym 2018 r. dbając o wzmacnianie pozytywnych postaw i zachowań mieszkańców Warszawy wobec uchodźców i cudzoziemców przeprowadziliśmy kampanię społeczną „Warszawiacy się nie boją”. W spocie i na plakatach, w oparciu o cztery hasła „Warszawiacy się nie boją – pomagać uchodźcom, – stanąć w obronie uchodźców, – sąsiada uchodźcy, – zakumplować się z uchodźcą”, bohaterowie – mieszkańcy Warszawy dali świadectwo, że nie mają obaw. Postawa bohaterów kampanii „Nie boję się” była wyrazem odwagi i opowiedzeniem się za wartościami solidarności i humanitaryzmu.
Przeprowadziliśmy również szkolenia antydyskryminacyjne dla pracowników jednostek organizacyjnych i pomocniczych m.st. Warszawy, przedsiębiorców, a także organizacji pozarządowych. Łącznie przez pięć lat przeszkoliliśmy 620 osób. Wypracowaliśmy wspólnie z organizacjami pozarządowymi treść klauzuli antydyskryminacyjnej, którą wprowadziliśmy do umów najmu lokali należących do miasta, podpisywanych z przedsiębiorcami, prowadzącymi działalność w sferze usług kulturalnych, gastronomicznych oraz rozrywkowych.
W 2018 r. rozpoczęliśmy projekt opracowania założeń warszawskiego systemu standaryzacji miejsc usługowych wolnych od dyskryminacji. Realizatorem projektu jest Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego. Projekt ma na celu przeciwdziałanie nierównemu traktowaniu w dostępie do dóbr i usług. Adresatami są warszawscy przedsiębiorcy prowadzący działalność edukacyjną, kulturalną, gastronomiczną, rozrywkową i hotelarską. To będzie kompleksowy system, pozwalający przedsiębiorcom na identyfikację zagrożeń dyskryminacji w dostępie do dóbr i usług, odpowiedniego reagowania na nie, monitorowania wdrażania określonych działań antydyskryminacyjnych oraz promowania zasady równego traktowania. Częścią systemu standaryzacji będzie system certyfikacji miejsc usługowych wolnych od dyskryminacji, w ramach którego zostaną wprowadzone jednolite zasady i warunki przyznawania lokalom usługowym Certyfikatu miejsca wolnego od dyskryminacji – „Równe miejsce”. Cały system zostanie stworzony w oparciu o przepisy prawa regulujące kwestie zakazu dyskryminacji.
Od 2012 r. ogłaszamy otwarte konkursy ofert na realizację zadań publicznych w zakresie upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich.
Ważnym elementem działań Miasta jest również dofinansowanie od 2010 roku bezpłatnego dla mieszkańców Warszawy poradnictwa antydyskryminacyjnego obejmującego porady prawne i psychologiczne, skierowane do osób doświadczających dyskryminacji ze względu na każdą z przesłanek.
Ważną rolę w przeciwdziałaniu pojawiającej się mowie nienawiści odgrywa Miejskie Centrum Kontaktu Warszawa 19115, czyli wspólny dla całego miasta system skupiający kilka kanałów kontaktu z mieszkańcami i osobami odwiedzającymi stolicę, który reaguje na zgłoszenia o pojawiających się obraźliwych graffiti i mowie nienawiści.
Jednym z kluczowych działań w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji, ksenofobii i nacjonalizmowi, jest edukacja skierowana do młodego pokolenia mieszkańców, których w szkołach i przedszkolach mamy ćwierć miliona. Szkolenia dla nauczycieli związane z przeciwdziałaniem dyskryminacji i związanej z nią przemocy w placówkach oświatowych realizowane są systematycznie przez Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. We WCIES działa także Punkt Kontaktowy oraz Zespół ds. nauczania dzieci cudzoziemskich. Celem Punktu i Zespołu jest pomoc nauczycielom i dyrektorom szkół, w których uczą się dzieci cudzoziemskie, w tym dzieci uchodźców, imigrantów, jak też reemigrujące dzieci polskie.
W latach 2007-2017 w konkursach grantowych Biura Edukacji na projekty edukacyjne organizacji pozarządowych związane z prewencją antydyskryminacyjną wydano kwotę ok. 2,5 mln zł. Najnowszym projektem jest „Podróż Pamięci”, projekt wizyt studyjnych uczniów szkół warszawskich w Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince. Jednym z głównych jego celów jest umożliwienie zrozumienia młodzieży mechanizmów powstawania uprzedzeń i stereotypów etnicznych i religijnych, oraz kształtowanie postaw tolerancji i otwartości na szeroko rozumianą odmienność kulturową, narodową i religijną, przy poszanowaniu własnych i cudzych tradycji.
Źródło: Urząd m.st. Warszawy