Uczniowie warszawskich szkół podstawowych mieli za zadanie zdobyć informacje o własnej dzielnicy, aby w ten sposób zniszczyć amnezjoinator – maszynę sprawiającą, że mieszkańcy tej części Warszawy zapomną wszystko, co o niej wiedzą. To nietypowe podejście do nauczania historii i etnologii wprowadziło do szkół Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna. Ich pomysł otrzymał II nagrodę Warszawskiego Programu Edukacji Kulturalnej.
O historii inaczej
Projekt powstał w 2010 roku i nosi nazwę „Poszukiwacze warszawskich tradycji”. Jego autorkami są Anna Chlebicka, Dominika Misiak i Anna Czyżewska z Pracowni Etnograficznej. W projekcie mogą wziąć udział uczniowie klas IV-VI warszawskich szkół podstawowych. Jednym z jego głównych założeń jest edukacja regionalna związana z lokalnymi tradycjami. – W naszym projekcie spoglądamy na miasto od nietypowej strony i przekazujemy wiedzę na temat często pomijanych elementów dziedzictwa kulturowego stolicy. Staramy się inspirować uczniów do własnych poszukiwań warszawskich tradycji – mówią autorzy projektu ze Stowarzyszenia Pracownia Etnograficzna im. Witolda Dynowskiego.
Zajęcia odbywają się w ramach zajęć szkolnych, trwają pięć godzin lekcyjnych, podzielonych na dwa spotkania. Mają formę aktywnych warsztatów, podczas których dzieci mają szansę zobaczyć inne, bliższe im oblicze swojego miasta.
Rozmowa z sąsiadem zamiast wkuwania
Zajęcia prowadzone są przez członkinie Stowarzyszenia Pracownia Etnograficzna, absolwentki i studentki ostatnich lat etnologii i historii. Przez kilka lat trwania programu wypracowały one trzy scenariusze, na podstawie których pracują z uczniami.
Szkoła może wybrać „Warszawskie tradycje”, „Nasze dzielnice” lub „Wielokulturową Warszawę”. W ramach pierwszego scenariusza dzieci poznają ważne zabytki, legendy o Syrence i Bazyliszku, historie warszawiaków, oglądają stolicę na dawnych fotografiach oraz tworzą własną, subiektywną mapę Warszawy. Scenariusz „Nasze dzielnice” przybliża lokalne tradycje i historie związane z poszczególnymi częściami miasta. „Warszawa wielokulturowa” pokazuje, w jaki sposób poprzez muzykę, kuchnię i literaturę inne kultury wzbogacają miasto i jego mieszkańców. Razem z prowadzącymi dzieci poszukują przejawów dawnej i współczesnej wielokulturowości obecnej w stolicy.
– Tworząc ten projekt mieliśmy poczucie, że w edukacji brakuje podejścia etnograficznego. Chcieliśmy pokazać dzieciom, że kultura to nie tylko zabytki i kultura wysoka, ale że ważne jest też to, co dzieje się lokalnie: w dzielnicy, w której się uczą i żyją – mówi Anna Chlebicka, jedna z autorek projektu. „Poszukiwacze warszawskich tradycji” cieszą się rosnącą popularnością. W pierwszej edycji w 2010 roku udział wzięło ponad 750 uczniów. Tym, co zachęca ich do poszukiwań historii w najbliższym otoczeniu, jest przede wszystkim aktywna forma zajęć i entuzjazm prowadzących. Podczas warsztatów nie brakuje pokazów multimedialnych, dzieci mają też do wykonania specjalne zadania, takie jak stworzenie karty do przewodnika po swojej dzielnicy z opisem ulubionego miejsca. – Niektórzy opisywali swoją ulicę, inni galerię handlową. Innym zadaniem nieobowiązkowym było przeprowadzenie wywiadu z mieszkańcem dzielnicy. Bawiąc się uczestnicy mieli na celu zdobycie jak największej liczby informacji o własnej dzielnicy, aby w ten sposób zniszczyć amnezjoinator: maszynę, która miała sprawić, że mieszkańcy tej części Warszawy zapomną wszystko, co o niej wiedzą – wspomina prowadzone przez siebie zajęcia Anna Chlebicka.
Kolejne edycje
Projekt rozrastał się wraz z kolejnymi edycjami. Podczas pierwszych zajęć młodzi etnografowie rozmawiali z dziećmi o tym, czym jest kultura i tradycja oraz o tym, jak można ją badać. „Pokazywaliśmy, czym zajmuje się etnolog i jak można wykorzystać etnologiczną wiedzę do poznawania własnego miasta. Z tej perspektywy przyglądaliśmy się warszawskim tradycjom, ciekawym i ważnym miejscom czy zmianom w codziennym życiu warszawiaków na przestrzeni lat. Uczestnicy mieli okazję poznawać tajemnice swojego miasta od innej niż zwykle strony: mówiliśmy nie tylko o Bazyliszku, ale też o pańskiej skórce czy lokalnych śladach przeszłości” – piszą na stronie projektu autorzy.
W drugiej edycji edukatorzy skupili się na poszczególnych dzielnicach Warszawy, historiach ich mieszkańców, lokalnych, osiedlowych tradycjach. Uczniowie mieli okazję dowiedzieć się nowych rzeczy o swojej dzielnicy, ale też przedstawić własny punkt widzenia na najbliższą okolicę. W ramach projektu odbyło się dwadzieścia pięć warsztatów w szkołach podstawowych z siedmiu dzielnic.
Podczas trzeciej edycji dzieci zbierały informacje o mniejszościach narodowych, których przedstawicieli można spotkać w Warszawie. W trakcie kolejnych edycji autorzy projektu opracowali również skrypty dla nauczycieli chcących prowadzić podobne zajęcia. Na stronie projektu można znaleźć też przewodniki po dzielnicach opracowywane przez uczniów oraz konkursowe prace: przeprowadzone przez dzieci wywiady ze starszymi mieszkańcami swojej okolicy.
Projekt „Poszukiwacze warszawskich tradycji” został uznany za jeden z najlepszych projektów edukacji kulturalnej 2012 roku. To kolejna inicjatywa Stowarzyszenia Pracownia Etnograficzna im. Witolda Dynowskiego doceniona w środowisku pozarządowym. Ich poprzednia realizacja, „Miejska ścieżka”, została uznana za najlepszą warszawską inicjatywę pozarządową i otrzymała nagrodę „S3ktor 2012” w kategorii „przestrzeń miejska”. Inne ich projekty, których jest blisko dwadzieścia, niektóre mniej, inne bardziej spektakularne, również mają rzesze wiernych fanów. Swoimi działaniami SPE po raz kolejny udowadnia, że ich hasło jest zgodne z prawdą i że rzeczywiście są „to etnografki i etnografowie, którym się chce”.
Pobierz
-
201311121500240098
930826_201311121500240098 ・38.72 kB
Źródło: inf. własna (ngo.pl)