Zdarzają się przypadki, kiedy podoba nam się towar znajdujący się na wystawie. Przechodzimy obok sklepu i właśnie ten jeden dany egzemplarz przykuwa nasza uwagę na tyle, iż decydujemy się wejść do sklepu żeby nabyć wypatrzony towar, jakież jest nasze zdziwienie, gdy słyszymy odpowiedź sprzedawczyni, iż towar z wystawy nie podlega sprzedaży. Często nawet interwencja u kierownika sklepu bądź właściciela nie przynosi rezultatu.
Czy takie działanie sprzedawcy jest zgodne z prawem? Otóż nie. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż stanowi to wykroczenie przeciwko prawom konsumenta określone w kodeksie wykroczeń. Zgodnie z treścią przepisu art. 135 wyżej wskazanego aktu prawnego - kto zajmuje się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu detalicznego lub w przedsiębiorstwie gastronomicznym, ukrywa przed nabywcą towar przeznaczony do sprzedaży lub umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia sprzedaży takiego towaru podlega karze grzywny.
Wykroczenie powyższe może popełnić każda osoba zajmująca się sprzedażą towarów przedsiębiorstwie handlu detalicznego lub przedsiębiorstwie gastronomicznym, przy czym nie ma znaczenia, czy jest to właściciel przedsiębiorstwa, osoba pełniąca w nim funkcję kierowniczą, czy też osoba która chwilowo pełni obowiązki sprzedawcy na podstawie udzielonego pełnomocnictwa.
Aby jednak można było przypisać popełnienie wykroczenia, muszą zostać spełnione ustawowe przesłanki. Towar musi się znajdować w sklepie, ponadto odmowa sprzedaży musi nastąpić „bez uzasadnionej przyczyny”. Odmowa sprzedaży może dotyczyć zarówno towarów znajdujących się w sklepie, jak i w magazynie czy na wystawie. Okno wystawowe jest częścią składową "przedsiębiorstwa sprzedaży", a zatem nie ma podstaw do traktowania towarów umieszczonych w witrynie w sposób odmienny od reszty towarów danego przedsiębiorstwa. Nie dotyczy to oczywiście towarów wyeksponowanych, jeżeli będzie na nich informacja, że jest to tylko dekoracja.
Nie będzie mowy o popełnieniu wykroczenia jeżeli sprzedawca odmówi sprzedaży, jednakże będzie miał ku temu powody. Na przykład kelnerka odmawiająca sprzedaży alkoholu pijanemu gościowi, czy też farmaceutka w aptece odmawiająca sprzedaży leku wydawanego wyłącznie na receptę osobie, która takiej recepty nie posiada, wykroczenia nie popełni.
Poza wskazaną odpowiedzialnością sprzedawcy w przypadku popełnianie wykroczenia „odmowy sprzedaży”, należy wskazać także na znaczenie cywilnoprawne takich działań. Towar wystawiony na widok publiczny w miejscu sprzedaży z oznaczeniem ceny poczytuje się za ofertę sprzedaży. Nieuzasadniona odmowa sprzedaży oferowanego towaru konsumentowi powoduje powstanie po stronie konsumenta roszczenia o naprawienie wyrządzonej szkody, z tym że to na konsumencie będzie spoczywał ciężar udowodnienia zarówno szkody jak i jej wysokości.
Projekt „Edukacja konsumencka dzieci i młodzieży” realizowany przez Elbląskie Centrum Mediacji i Aktywizacji Społecznej Finansowany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
