Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego przeprowadziła za pomocą narzędzia Utilitia (http://utilitia.pl/) test dostępności witryn internetowych polskich i europejskich instytucji publicznych. Przebadano ponad 3000 serwisów internetowych polskich urzędów (samorządowych i centralnych) oraz 290 serwisów internetowych urzędów państw członkowskich UE i instytucji unijnych. Wniosek z badania? Mogłoby być lepiej!
Pół na pół...
Zgodnie z polskim prawem wszystkie strony internetowe oraz systemy teleinformatyczne realizujące zadania publiczne muszą spełniać minimalne wymagania dostępności zgodnie z wytycznymi WCAG 2.0 na poziomie AA (średnim). Wynika to z zapisów rozporządzenia Rady Ministrów z 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych.
Tylko połowa analizowanych serwisów uzyskała ocenę powyżej 7,0, oznaczającą, że spełnia wymogi dostępności.
Podobnie wyglądają wyniki na poziomie europejskim. 51% instytucji państw członkowskich i Unii Europejskiej uzyskało wynik powyżej 7,0 punktów. Najlepiej z dostępnością radzą sobie Holendrzy, o czym świadczy wynik powyżej 8,0. Instytucje unijne uzyskały 6,92 punktów, co dało UE 15 miejsce w rankingu wśród 29 badanych krajów.
Sprawdziliśmy ponad 3000 instytucji
W ramach badania, zostało przetestowane 3000 witryn internetowych polskich urzędów gmin, starostw, urzędów miejskich, Biuletynów Informacji Publicznej, jednostek administracji publicznej centralnej i zespolonej. Każdą z głębokością do 50 podstron.
W badaniu na poziomie europejskim analizie zostało poddanych 290 serwisów internetowych głów państw, rządów, parlamentów, ministerstw i instytucji Unii Europejskiej. Każda z głębokością do 100 podstron.
- Ocena od 7,1 do 10,0 – Strona spełniająca standardy dostępności
- Ocena od 5,1 do 7,0 – Strona częściowo spełniająca standardy dostępności
- Ocena od 0,0 do 5,0 – Strona niespełniająca standardów dostępności
Polska
Najwyższe i najniższe wyniki dla poszczególnych województw
- Dolnośląskie 4,2; 8,7
- Kujawsko-Pomorskie 4,8; 8,9
- Lubelskie 4,1; 9,2
- Lubuskie 4,2; 9,0
- Łódzkie 4,8; 9,2
- Małopolskie 4,2; 9,3
- Mazowieckie 4,4; 9,3
- Opolskie 4,8; 9,2
- Podkarpackie 4,3; 9,2
- Podlaskie 4,5; 8,1
- Pomorskie 4,5; 8,3
- Śląskie 4,7; 9,0
- Świętokrzyskie 4,3; 9,0
- Warmińsko-mazurskie 4,8; 9,0
- Wielkopolskie 4,8; 8,9
- Zachodniopomorskie 4,8; 8,6
Średni wynik
Europa
Podsumowanie wyników badania dostępności
- Głowa Państwa 6,96 Hiszpania 8,5 Łotwa 5,1
- Parlament (niższa izba, jeśli dwuizbowy) 6,87 Węgry 8,5 Finlandia 5
- Premier 7,26 Austria 8,8 Słowenia 6
- Ombudsman / Rzecznik praw obywatelskich 6,60 Wielka Brytania 8,1 Łotwa 5,5
- Ministerstwo zdrowia 7,10 Węgry 8,8 Malta 5,7
- Ministerstwo pracy I polityki społecznej 6,90 Grecja 8,8 Bułgaria 4,9
- Ministerstwo sprawiedliwości 6,84 Węgry 8,7 Litwa 4,7
- Ministerstwo edukacji 6,98 Holandia 8,3 Chorwacja 5,3
- Ministerstwo środowiska 7,19 Austria, Belgia, Łotwa 8,5 Niemcy 5,6
- Ministerstwo cyfryzacji 6,87 Węgry 8,7 Francja 5,9
Autorskie rozwiązania na rzecz dostępności
Powszechnie znany i stosowany standard WCAG, opracowany przez konsorcjum W3C, uznawany jest za minimum, które muszą spełniać strony internetowe, aby były dostępne. Jednak w dobie pędzącego rozwoju i wzrostu popularności technologii mobilnych ofert WCAG wydaje się być niewystarczająca. Utilitia wprowadziła więc autorskie rozwiązania i rozszerzyła zakres analizy dostępności serwisów internetowych tak, aby odpowiadały rzeczywistym potrzebom użytkowników z niepełnosprawnością.
Oto niektóre z nich (o wszystkich można przeczytać w pełnej wersji raportu):
1. Dostępność plików pdf
Kontroluje, czy pliki PDF umieszczone w serwisie posiadają zdefiniowany tytuł oraz czy oprócz warstwy graficznej zostały wyposażone w warstwę tekstową.
Brak warstwy tekstowej w dokumentach PDF odczuwają wszyscy użytkownicy. Nie mogą automatycznie przeszukać zawartości dokumentu ani też skopiować jego fragmentu. Osoby niepełnosprawne wykorzystujące programy odczytu ekranu nie są w stanie zapoznać się z treścią takiego pliku PDF.
2. Analiza kontrastu audio w materiałach multimedialnych
Test sprawdza, czy zamieszczane na stronach internetowych materiały audio posiadają prawidłowy stosunek sygnał właściwy / sygnał tła, szczególnie, jeśli tłem jest hałas lub szum. Zbyt mały odstęp sygnału właściwego względem tła jest problematyczny dla osób niedosłyszących, używających technologii poprawiających słuch.
3. Dostępność captha
Odnajduje w serwisach kody CAPTCHA, czyli popularne zabezpieczenia polegające na przepisaniu kodu z obrazka oraz sprawdza, czy posiadają one alternatywną metodę autoryzacji, np. za pomocą nagrania audio.
Specjalnie zniekształcone obrazki stanowią poważny problem dla wszystkich użytkowników Internetu a w szczególności dla osób słabo widzących i niewidomych, praktycznie uniemożliwiają im skorzystanie z danej usługi.
4. Mruganie elementów
Analiza polega na sprawdzeniu, czy na stronie występują elementy migające (Poziom A). W przypadku wykrycia takich obiektów, kontroluje się czy migotanie nie jest częstsze niż 3 razy na sekundę (Poziom AAA).
Zbyt częste migotanie elementów może prowadzić do problemów zdrowotnych. Dla pełnosprawnych użytkowników są to elementy dekoncentrujące i odciągające uwagę od głównej, istotnej treści. U epileptyków istnieje możliwość wystąpienia ataków padaczki. Ludziom z dysfunkcją wzroku dodatkowe migoczące elementy utrudniają odczytanie głównej treści witryny. Osoby słabo widzące czują się zdezorientowane i tracą orientację w obrębie serwisu. Niewidomi najczęściej w ogóle nie są w stanie zapoznać się z migającą treścią.
5. Poprawność językowa
Kontroluje, czy strona posiada zadeklarowany język (Poziom A). Jeśli tak, to wykorzystując zasoby Microsoft Translator, analizuje treść strony pod kątem zgodności użytego języka z językiem, jaki został zadeklarowany (Poziom AA).
Wszystkim użytkownikom Internetu poprawna deklaracja języka strony umożliwia jej głosowe odsłuchanie syntezatorami mowy wbudowanymi w nowoczesne przeglądarki internetowe np. Safari. Nieprawidłowo zadeklarowany język sprawia, iż używane przez osoby niewidome programy odczytu ekranu, automatycznie dobierające język syntezy, błędnie odczytują treść umieszczoną na stronach internetowych. Utrudnia to także pozycjonowanie serwisu w wyszukiwarkach oraz korzystanie z automatycznych tłumaczeń i przeszukiwania treści.
Źródło: FIRR