Publicystyka - ngo.pl

W latach 2007-2013 na politykę spójności przeznaczono 346,5 mld euro. Przeprowadzona ocena wyników tych inwestycji służy zwiększeniu przejrzystości i zapewnieniu rozliczalności. Pełni również funkcję edukacyjną, ponieważ stanowi podstawę do wyciągnięcia wniosków dotyczących poprawy funkcjonowania polityki spójności zarówno w bieżącym, jak i przyszłym okresie programowania.

W celu zagwarantowania niezależności ocena została wykonana przez ekspertów zewnętrznych.

Ocena została podzielona na 14 tematycznych pakietów roboczych. W ramach oceny przeprowadzono wywiady z ponad 3 tys. beneficjentów i 1 000 pracowników instytucji zarządzających, 530 tys. zainteresowanych stron wzięło udział w 10 szkoleniach, 80 organizacji wzięło udział w konsultacjach online, a każdy tematyczny pakiet roboczy został przeanalizowany przez ekspertów zewnętrznych.

Najważniejszy wynik oceny inwestycji w okresie 2007-2013 to utworzenie dodatkowego miliona miejsc pracy, co odpowiada jednej trzeciej ogólnego wzrostu zatrudnienia netto w UE w tym okresie oraz 2,74 euro dodatkowego wzrostu PKB za każde euro zainwestowane w ramach polityki spójności, co oznacza zwrot w wysokości około 1 bln euro dodatkowego PKB do roku 2023.

Komisarz ds. polityki regionalnej Corina Crețu powiedziała: Liczby mówią same za siebie – polityka spójności przynosi efekty. Uważam, że ta polityka jest niezbędna i musimy kontynuować ją po roku 2020. Zrealizowana ocena stanowi wkład do dyskusji na temat sposobów dalszego zwiększenia efektywności i skuteczności polityki w latach 2014-2020 oraz w późniejszym okresie.

Polityka spójności przyniosła korzyści gospodarce wszystkich krajów członkowskich UE i zapewniła im wsparcie w czasach trudnych z gospodarczego punktu widzenia. Dofinansowanie z funduszy polityki spójności otrzymało prawie 400 tys. MŚP i firm rozpoczynających działalność, co potwierdza, że polityka ta jest jednym z filarów strategii UE na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

Przykłady wyników inwestycji w państwach członkowskich:

• utworzenie ponad 100 tys. miejsc pracy w Niemczech
• pomoc dla 21 tys. przedsiębiorstw rozpoczynających działalność w Szwecji
• dofinansowanie ok. 3,9 tys. projektów badawczych na Węgrzech
• modernizacja ponad 630 km dróg na Łotwie, głównie należących do transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T)

Ocena inwestycji w okresie 2007-2013 pomogła również zidentyfikować obszary, w których politykę tę można poprawić:

• Nacisk na wyniki i wydajność

Z oceny wynika, że należy położyć większy nacisk na cele i wydajność. W tym celu zreformowano zasady obowiązujące w okresie 2014-2020 poprzez wprowadzenie konkretnych celów dla poszczególnych programów – np. liczby utworzonych miejsc pracy lub zmniejszenia emisji dwutlenku węgla. Należy również skoncentrować się na kilku obszarach, które posiadają duży potencjał w zakresie rozwoju. Podstawowym elementem opracowywania ram polityki na okres po roku 2020 będzie zwiększenie nacisku na wyniki dzięki uproszczeniu polityki i zapewnieniu pozytywnego wpływu wzajemnych oddziaływań między funduszami spójności a innymi funduszami UE.

• Wykorzystanie instrumentów finansowych

W latach 2007-2013 poziom wykorzystania środków unijnych za pośrednictwem instrumentów finansowych osiągnął 11,5 mld euro w porównaniu z 1 mld euro w okresie 2000-2006. Instrumenty te odegrały kluczową rolę w finansowaniu MŚP podczas zapaści kredytowej.

W ocenie stwierdzono, że przepisy prawne nie były wystarczająco szczegółowe, a w połączeniu z brakiem doświadczenia wielu organów wykonawczych doprowadziły do opóźnień w realizacji inwestycji. W przypadku programów polityki spójności w bieżącym okresie finansowania i w przyszłości wyzwaniem jest rozszerzenie zakresu tych instrumentów poza wsparcie dla przedsiębiorczości i uproszczenie przepisów, które ich dotyczą.

• Zrównoważony rozwój obszarów miejskich

11 proc. środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) na lata 2007-2013, czyli prawie 29 mld euro, zostało wydanych na projekty z zakresu rozwoju obszarów miejskich i infrastruktury społecznej. W ocenie stwierdzono, że wyniki unijnych inwestycji w tej dziedzinie można było zmaksymalizować dzięki opracowaniu zintegrowanych strategii rewitalizacji obszarów miejskich i projektów społecznych oraz zwiększonemu zaangażowaniu podmiotów lokalnych i beneficjentów funduszy.

W przypadku realizacji programów na lata 2014-2020 i i w obliczu nowych wyzwań, takich jak konieczność integracji imigrantów, Komisja pragnie w coraz większym stopniu mobilizować podmioty miejskie – władze lokalne, organizacje pozarządowe czy partnerów biznesowych – w tworzenie unijnej polityki rozwoju obszarów miejskich, w ramach partnerstw programu UE dla miast lub w drodze bezpośredniego dialogu z burmistrzami.

Dodatkowe informacje:

InfoRegio: Oceny okresu programowania 2007-2013

Sprawozdanie podsumowujące: Ocena ex post EFRR i Funduszu Spójności w latach 2007-2013

9 korzyści, jakie przynosi Europie polityka spójności – najważniejsze wyniki oceny okresu 2007-2013

Zestawienia informacyjne dotyczące poszczególnych krajów