Publicystyka - ngo.pl

Wielu przedstawicieli trzeciego sektora obawia się, że nagłośnione przez media wydarzenia ostatnich dni mogą negatywnie odbić się na wizerunku organizacji i zmniejszyć zaufanie Polaków do fundacji i stowarzyszeń. Faktycznie, jak można wnioskować z badań, duża część Polaków opiera swoje opinie o organizacjach właśnie na przekazach medialnych. Z drugiej strony, wyniki badań prowadzonych od 10 lat przez Stowarzyszenia Klon/Jawor pokazują, że dotychczas poglądy Polaków na temat sektora pozarządowego były raczej stabilne i zmieniały się powoli.

– Można więc mieć nadzieję, że i tym razem nie nastąpią gwałtowne zmiany, zaś obserwowany od kilku lat trend wskazujący na poprawę wizerunku organizacji w społeczeństwie nie zostanie gwałtownie zatrzymany – mówi Jadwiga Przewłocka, ekspertka Stowarzyszenia Klon/Jawor.

Ów pozytywny trend nie oznacza jednak, że Polacy wystawiają organizacjom laurkę. Przyjrzyjmy się dokładniej wynikom badania przeprowadzonego w grudniu 2012 roku.

Informacje o organizacji pozarządowych docierają do coraz większej części społeczeństwa. W 2012 roku niemal wszyscy ankietowani (92%) zadeklarowali, że w ostatnim roku słyszeli o jakichś działaniach organizacji – choćby za pośrednictwem znajomych czy w radiu lub telewizji. Rok wcześniej wskaźnik ten wynosił 88%, a w poprzednich latach był jeszcze niższy. Większość Polaków słyszało o działalności organizacji charytatywnych, duża część zna też organizacje ratownicze (GOPR, WOPR), ekologiczne czy związane z pomocą humanitarną. Wiedza o sektorze ogranicza się jednak często do wielkich akcji nagłaśnianych przez media; niewiele osób ma świadomość działań najliczniejszych w Polsce organizacji sportowych czy kulturalnych (zaledwie po kilkanaście procent).

– Ciesząc się więc z rosnącej świadomości działań pozarządowych, trzeba zwrócić uwagę, że bywa ona bardzo powierzchowna i opiera się często na przekazach medialnych, rzadko weryfikowanych przez osobisty kontakt z organizacjami – mówi Jadwiga Przewłocka. – Zdecydowana większość deklaruje, że nie korzystała z żadnych usług organizacji ani nie uczestniczyła w organizowanych przez nie wydarzeniach. Polacy w swoich sądach opierają się zatem na fragmentarycznej wiedzy o organizacjach.

W ostatnich latach obserwujemy systematyczną poprawę opinii na temat lokalnych działań sektora pozarządowego. W ciągu sześciu lat o ponad połowę wzrosła liczba Polaków deklarujących, że „organizacje społeczne rozwiązują ważne problemy w moim sąsiedztwie”: w 2006 r. pod zdaniem takim podpisywało się zaledwie 26% respondentów, w 2012 r. – już 43%. Choć to wciąż mniej niż połowa badanych, to jednak wyraźnie widać, że Polacy stopniowo zaczynają zauważać i doceniać znaczenie organizacji w życiu lokalnych społeczności.

Jednocześnie nie poprawia się ocena skuteczności organizacji w skali ogólnopolskiej. W 2012 r. aż 48% Polaków uważało, że organizacje maja niewielki wpływ na rozwiązywanie ważnych problemów społecznych w Polsce. Wskaźnik ten nie tylko nie spada, ale wręcz jest nieco wyższy niż kilka lat temu.

Stosunkowo najlepiej organizacje pozarządowe wypadają na tle państwa: 61% badanych uważa, że organizacje na ogół skuteczniej dostarczają pomocy potrzebującym niż instytucje państwowe. Opinia ta umacnia się wśród Polaków od kilku lat. Obserwowany trend wynikać może zarówno z wzrostu zaufania do organizacji, jak i z negatywnej opinii o instytucjach państwowych. W tym kontekście warto przywołać opublikowane w styczniu wyniki badania Edelman Trust Barometer, wedle których organizacjom pozarządowym ufa 62% Polaków, podczas gdy zaufanie do instytucji rządowych jest na poziomie zaledwie 30% i wyraźnie spada.

Jednocześnie wciąż prawie połowa Polaków wątpi w uczciwość trzeciego sektora i od siedmiu lat wskaźnik ten oscyluje w okolicach 50%. Warto jednak zaznaczyć, że obraz organizacji społecznych znacząco się poprawił w stosunku do lat 2003-2005. W 2012 r. 48% respondentów zgadzało się ze stwierdzeniem, że „w organizacjach często dochodzi do nadużyć i prywaty”, podczas gdy dziewięć lat wcześniej opinię tę podzielało aż 63% badanych.

Na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor badanie zrealizowała firma Millward Brown SMG/KRC na losowej, reprezentatywnej próbie 1001 Polaków w wieku 15 i więcej lat. Badanie było prowadzone między 7 a 10 grudnia 2012 roku.