Publicystyka - ngo.pl

Autorzy dokonują w raporcie analizy szans i zagrożeń związanych z tym procesem, co jest niezbędne do przygotowania skutecznych strategii politycznych oraz gospodarczych, które pomogą polskim rolnikom i przedsiębiorcom w maksymalnym wykorzystaniu potencjalnych korzyści przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka.

W sytuacjach zagrożeń i kryzysów troska o żywność nabiera szczególnego znaczenia. Pojawiają się wówczas dyskusje, czy elementem polityki bezpieczeństwa nie powinny być starania o jak największą suwerenność żywnościową. Nic więc dziwnego, że rolnictwo budzi większe emocje, niżby to wynikało z pozycji tego działu w gospodarce narodowej. Przekonaliśmy się o tym w 2023 roku, kiedy w Europie wybuchły protesty rolników przeciwko unijnej polityce Zielonego Ładu oraz otwarciu granic na produkcję rolną z Ukrainy. 

W Polsce protesty te wyrażały się m.in. poprzez wielomiesięczną blokadę polsko-ukraińskich przejść granicznych. Skala protestów, ich długotrwałość i wysokie poparcie społeczne dla nich pokazały, że w procesie akcesji Ukrainy do Unii Europejskiej mogą pojawiać się przeszkody hamujące integrację, mimo że rozszerzenie Unii obiektywnie leży w interesie Polski i innych państw europejskich. Aby tego uniknąć, konieczna jest rzetelna wiedza o ukraińskim, polskim i unijnym rolnictwie, która pozwoli wyjść poza konfrontacyjny schemat rozmowy i zastąpić go dyskusją opartą na argumentach oraz zorientowaną na szukanie możliwej współpracy, wykorzystującej najsilniejsze cechy sektora rolniczego w Polsce i w Ukrainie. Taki jest cel niniejszego opracowania.

Raport Podzielone plony autorstwa Wawrzyńca Czubaka, Sławomira Kalinowskiego i Vitaliya Krupina dostarcza kompleksowej oceny potencjalnych skutków, jakie dla polskiego sektora rolno-spożywczego mogłoby przynieść członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej.

W raporcie sformułowano obszerne rekomendacje dla różnych stron zaangażowanych w proces integrowania ukraińskiego i unijnego rolnictwa i przetwórstwa.

• Opracowanie wspólnej strategii rozwoju współpracy rolniczej między Polską a Ukrainą w sektorze rolno-spożywczym;
• Ułatwienie przepływu informacji o rynku, technologiach i możliwościach finansowania;
• Wsparcie finansowe dla projektów transgranicznych, które przyczyniają się do rozwoju obszarów przygranicznych;
• Promowanie współpracy między regionami przygranicznymi;
• Przyspieszenie procesu harmonizacji przepisów dotyczących produkcji, przetwórstwa i obrotu produktami rolno-spożywczymi;
• Wypracowanie wspólnych procedur i zwiększenie częstotliwości wspólnych kontroli jakości produktów rolno-spożywczych oraz wymiana informacji o wykrytych zagrożeniach dla zdrowia ludzi i zwierząt, aby budować zaufanie konsumentów.

• Budowanie sieci współpracy między polskimi i ukraińskimi przedsiębiorstwami;
• Inwestowanie w nowe technologie, które zwiększą konkurencyjność produktów i podmiotów gospodarczych. Wspólne finansowanie projektów badawczo-rozwojowych, np. w zakresie wykorzystania nowoczesnych technologii i innowacyjnych rozwiązań, jak choćby dronów w rolnictwie, precyzyjnego nawożenia czy budowy biogazowni;
• Aktywna promocja produktów na rynkach ukraińskich i polskich. Tworzenie wspólnych rynków zbytu w krajach azjatyckich i afrykańskich;
• Tworzenie klastrów branżowych, które skupiałyby przedsiębiorstwa działające w określonych obszarach rolnictwa

• Edukacja producentów,
• Wspieranie rozwoju obszarów wiejskich,
• Promowanie zrównoważonego rozwoju,
• Budowanie świadomości społecznej na temat znaczenia rolnictwa,
  dla gospodarki i bezpieczeństwa żywnościowego.

• Specjalizacja. Dzięki skoncentrowaniu się na produkcji konkretnych produktów; polscy rolnicy mogą zwiększyć swoją konkurencyjność na rynku. Warto zwrócić uwagę na produkty o wysokiej wartości dodanej, takie jak warzywa ekologiczne, owoce jagodowe czy produkty regionalne;
• Modernizacja gospodarstw. Inwestycje w nowoczesne technologie, takie jak precyzyjne rolnictwo, systemy nawadniania czy magazyny, pozwalają na zwiększenie wydajności produkcji i obniżenie kosztów;
• Współpraca z przetwórcami. Budowanie długofalowych relacji z przetwórcami żywności zapewnia stabilny zbyt produktów rolnych. Ważne są budowa silnych więzi z przetwórstwem i stabilizacja pozycji rolników w łańcuchu żywności;
• Ekspansja na rynki wschodnie. Ukraiński rynek oferuje wiele możliwości dla polskich produktów rolnych, zwłaszcza tych, które są deficytowe w tym kraju;
• Uczestnictwo w programach unijnych. Korzystanie z funduszy unijnych pozwala na finansowanie inwestycji w gospodarstwach i rozwój przedsiębiorczości;
• Promowanie jakości. Stawianie na wysoką jakość produktów i uzyskanie odpowiednich certyfikatów (np. ekologicznych, regionalnych) pozwala na zdobycie zaufania konsumentów i osiągnięcie wyższych cen.

• Adaptacja do standardów Unii Europejskiej. Dostosowanie produkcji do wymagań unijnych jest kluczowe dla eksportu produktów do Polski i innych krajów unijnych;
• Dywersyfikacja produkcji. Oprócz tradycyjnych upraw i dostaw surowców rolnych w dużej skali produkcji warto rozważyć możliwości zwiększania wartości dodanej produkcji rolnej i rozwoju produkcji zwierzęcej;
• Proekologiczne praktyki rolnicze. Przejście na praktyki rolnicze wspierane przez WPR dla unijnych rolników pozwoli na transformację ukraińskiego rolnictwa jeszcze w trakcie procesów akcesyjnych;
• Współpraca z polskimi rolnikami. Wspólne przedsięwzięcia, takie jak tworzenie spółdzielni czy konsorcjów, mogą ułatwić dostęp do nowych technologii i rynków;
• Promocja produktów regionalnych. Ukraińskie produkty regionalne mają duży potencjał na polskim rynku. Warto podkreślać ich unikalne cechy i pochodzenie;
• Uczestnictwo w szkoleniach. Szkolenia z zakresu nowoczesnych technologii rolniczych, marketingu i zarządzania przedsiębiorstwem są niezbędne do osiągnięcia sukcesu.

• Tworzenie klastrów. Tworzenie klastrów rolniczych, łączących producentów, przetwórców i instytucje naukowe, może przyspieszyć rozwój całego sektora;
• Wspólne projekty badawczo-rozwojowe. Wspólne badania nad nowymi odmianami roślin, metodami uprawy i przetwórstwa mogą przynieść innowacyjne rozwiązania;
• Wspólna promocja produktów. Promowanie produktów z obu krajów pod wspólnymi markami może zwiększyć ich rozpoznawalność na rynkach międzynarodowych;
• Wymiana doświadczeń. Organizowanie konferencji, seminariów i wizyt studyjnych umożliwia wymianę wiedzy oraz doświadczeń między rolnikami z obu krajów.

Zachęcamy do lektury całego raportu!