Publicystyka - ngo.pl

Petycja powstała w efekcie prac jednej z grup roboczych Forum Dobrego Prawa. Po ponad roku pandemii przedstawiciele i przedstawicielki organizacji pozarządowych z regionu dokonali diagnozy problemów, które pojawiły się w działalności organizacji podczas kolejnych fal i obostrzeń.

Z treścią petycji można zapoznać się poniżej.

Podpisać możecie się na stronie petycjeonline.com

My, niżej podpisane/i, osoby związane z organizacjami społecznymi z województwa kujawsko-pomorskiego, postulujemy ogłoszenie Konkursu Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla NGO – Wsparcie instytucjonalne w pandemii COV-SARS 2 na rok 2022.

W Województwie Kujawsko-Pomorskim aktualnie funkcjonuje około 7 tys. organizacji społecznych. Mimo wcześniejszych zapowiedzi Pana Marszałka, Samorząd Województwa nie zapewnił bezpośredniego wsparcia finansowego organizacjom pozarządowym. Wsparciem zostały objęte wybrane grupy odbiorców działań NGO, przedsiębiorcy, instytucje pomocy społecznej i inne grupy interesariuszy.

Badania społeczne wskazują, że pandemia doprowadziła do dramatycznych w skutkach ograniczeń w działaniach organizacji społecznych. 65% NGO-sów ocenia, że pandemia pogorszyła ich sytuację, 41% zawiesiło większość działań sprzed pandemii, 39% żadnych działań nie prowadzi online. Szczególnie dotkliwie odczuły to organizacje działające w małych miastach i na terenach wiejskich.

W związku z powyższym wzywamy Pana Marszałka i Zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego do przeprowadzania Konkursu dla Organizacji Społecznych w zakresie wsparcia instytucjonalnego.

Wsparciem finansowym należy objąć bezpośrednio organizacje pozarządowe (nie odbiorców ich działań).

Powinny być to mikrogranty rozliczane ryczałtowo w wysokości od 5 000 zł do 15 000 zł dla aplikujących organizacji. Dzięki tym grantom w 2022 roku będą mogły one wzmocnić niezbędne zaplecze do skutecznego funkcjonowania.

Postulujemy zarezerwowanie w budżecie na ten cel kwoty w wysokości 5 mln zł.

Szczegóły proponowanego rozwiązania znajdują się w załączniku – diagnoza, rekomendacje i postulaty.

Sygnatariusze i sygnatariuszki:

• Łukasz Broniszewski, Fundacja Stabilo, Fosa Staromiejska 30/6, 87-100 Toruń- Anna Leszczyńska, Fundacja Kaktus, ul. Kleeberga 2, 85-796 Bydgoszcz
• Katarzyna Gucajtis, Fundacja Światło, ul. Grunwaldzka 64, 87-100 Toruń
• Krystyna Miklas, Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka, ul. Armii Krajowej 9, 88-100 Inowrocław
• Witold Jankowiak, Stowarzyszenie Kultury Chrześcijańskiej, ul. Włocławska 256, 87-100 Toruń
• Krystyna Kumkowska, Stowarzyszenie Dębowe Zacisze, Brzeźno 11, 86-120 Pruszcz
• Adrian Stelmaszyk, Fundacja Stabilo, Fosa Staromiejska 30/6, 87-100 Toruń

Niniejsza krótka diagnoza składa się z dwóch elementów:
[1] przytoczonych wniosków z badań kondycji III sektora w okresie pandemii,
[2] wniosków z analizy zakresu form wsparcia organizacji pozarządowych na poziomie regionu.

Kondycja III sektora

W ogólnopolskim badaniu (marzec 2021, Stowarzyszenie Klon/Jawor pt. Rok w pandemii Raport z badań organizacji pozarządowych 2020/2021), które objęło 850 organizacji z całej Polski wskazano, że:

● 65% organizacji ocenia, że pandemia pogorszyła ich sytuację;

● 68% organizacji ocenia sytuację odbiorców swoich działań jako gorszą niż przed pandemią;

● 76% organizacji obawia się utraty ciągłości usług świadczonych odbiorcom;

● 41% organizacji zawiesiło większość działań sprzed pandemii;

● 61% organizacji w wyniku pandemii nie podjęło realizacji nowych form działań;

● 25% organizacji odnotowało spadek wpływów z darowizn;

● 36% organizacji ubyło wolontariuszy;

● 36% organizacji potrzebuje dodatkowego sprzętu oraz oprogramowania umożliwiającego komunikację i pracę zdalną;

● 48% organizacji nie dostrzega pozytywnych dla siebie konsekwencji pandemii;

● 4,1/10 to średnia ocena kondycji organizacji w 2020 roku w porównaniu do roku 2019.

● Najboleśniej skutki pandemii odczuły organizacje: [a.] działające na wsiach i w miastach do 50 tys. mieszkańców, [b.] oparte na społecznej pracy swoich członków, [c.] działające w branżach: kultura i sztuka, sport i turystyka, edukacja i wychowanie.

Z badaniem można zapoznać się tutaj. Jego ustalenia można zasadnie stosować do określenia stanu III sektora w województwie kujawsko-pomorskim.

Wsparcie dla NGO na poziomie regionalnym w Województwie Kujawsko-Pomorskim

Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego w ramach marszałkowskiego pakietu antykryzysowego objął wsparciem tylko niektóre organizacje pozarządowe, a właściwie odbiorców ich działań:

[1] prowadzące domy pomocy społecznej, schroniska dla osób bezdomnych, zakłady opiekuńczo-lecznicze lub zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze – w zakresie dopłat do wynagrodzeń i dostaw środków ochrony osobistej oraz sprzętu m.in. do dekontaminacji pomieszczeń,

[2] podmioty ekonomii społecznej (PES) – w zakresie dokonywania w PES przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES) zakupów produktów i usług służących przeciwdziałaniu skutkom pandemii COVID-19,

[3] w ramach projektu grantowego są wspierane wyłącznie organizacje działające z zakresie wyznaczonym przez Poddziałanie 9.3.2 Regionalnego Programu Operacyjnego, a więc usług zdrowotnych i społecznych.

W maju 2020 roku Forum Dobrego Prawa realizowane przez Kujawsko-Pomorską Federację Organizacji Pozarządowych wystosowało do Marszałka Województwa list, w którym postulowano m.in. uruchomienie grantów dla NGO na przeciwdziałanie skutkom pandemii oraz o elastyczne podejście do terminów realizacji zadań publicznych.

W odpowiedzi z lipca 2020 roku pan Marszałek Piotr Całbecki obiecał, że 8 milionów złotych zostanie przeznaczone m.in. na wsparcie instytucjonalne, działania na rzecz społeczności lokalnej i zwiększenie pakietu usług charytatywnych. Środki te pochodzą z RPO WK-P i wymagały akceptacji Komisji Europejskiej. Ich przeznaczenie zostało jednak zawężone do zakresu poddziałania 9.3.2.

Niestety, środki te nie dotrą do zdecydowanej większości organizacji w regionie, a już na pewno nie dotrą do tych, które ich najbardziej potrzebują – działających na terenach wiejskich i w małych miastach, nie zatrudniających etatowych pracowników, działających w branżach szczególnie ograniczonych przez obostrzenia sanitarne.

Oznacza to, że większość organizacji pozarządowych w województwie kujawsko-pomorskim nie otrzymało i nie otrzyma wsparcia ze strony samorządu regionalnego.

Na stronach internetowych (www.kujawsko-pomorskie.pl oraz www.ngo.kujawsko-pomorskie.pl) nie opublikowano informacji o pozostałych, w tym niefinansowych formach wsparcia organizacji pozarządowych, w tym o elastycznym podejściu Urzędu Marszałkowskiego do sposobów i terminów realizacji dofinansowanych przezeń projektów.

Należy przyznać, że Samorząd Województwa ogłosił niemal wszystkie konkursy zaplanowane na rok 2021, zaś pula środków na nie przeznaczona nie uległa zmniejszeniu względem roku 2020. Zwracamy uwagę, że te konkursy nie tylko nie stwarzają możliwości bezpośredniego przeciwdziałania skutkom pandemii w organizacjach pozarządowych, co zakładają wręcz ich sprawne funkcjonowanie. Są wszak nastawione na realizację zadań publicznych, a nie na wzmocnienie samych organizacji, które zgodnie z przedstawioną diagnozą ucierpiały w trakcie pandemii.

Na poziomie centralnym (rządowym) ze wsparcia mogły skorzystać tylko organizacje prowadzące działalność gospodarczą lub zatrudniające pracowników (kwota 5 000 zł).

Swoje ścieżki wsparcia dla NGO prowadziły Narodowy Instytut Wolności, Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, lokalne i regionalne samorządy.

Rekomendacje

Czas pandemii wywołany wirusem Sars-COV-2, który trwa w Polsce od marca 2020 roku, powoduje poważne utrudnienia we wszystkich sektorach życia społecznego. Zostały one objęte pomocą ze strony władz centralnych i samorządowych.

Największe sumy - co zrozumiałe - trafiły do służby zdrowia, a także do firm i przedsiębiorców. Pod Urzędem Marszałkowskim wielokrotnie protestowali przedstawiciele biznesu, w szczególności branży gastronomicznej. Protesty okazały się skuteczne a pomoc finansowa zaproponowana przez Pana Marszałka została uruchomiona błyskawicznie.

III sektor nie pełni tak newralgicznej dla kraju roli jak biznes, niemniej jednak aktywność organizacji pozarządowych jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania tak państwa, jak społeczeństwa. Tymczasem organizacje, zarówno ze strony rządowej jak samorządowej, zostały pozbawione adekwatnego wsparcia, tj. dostosowanego do różnorodnej specyfiki ich funkcjonowania i potrzeb związanych z obszarami ich działania.

Z dostępnych badań i analizy form wsparcia, wyprowadzamy następujące wnioski:

a. Organizacje pozarządowe są wysoce zróżnicowane i w konsekwencji pandemii zmagają się z bardzo różnymi wyzwaniami i problemami. Widać to doskonale w raporcie Stowarzyszenia Klon/Jawor. Wsparcie finansowe powinno być realizowane zgodnie z potrzebami odbiorców działań organizacji społecznych ale i potrzeb organizacji. W takim przypadku istnieje bowiem ryzyko, że proponowany zakres wsparcia minie się z rzeczywistymi potrzebami. Określając warunki wsparcia nie należy zawężać możliwych jego form. Organizacje same powinny definiować swoje potrzeby związane z pandemią i starać się o wsparcie skierowane dokładnie na ich zaspokajanie.

b. To, że samorządy ogłaszają otwarte konkursy ofert i zapraszają organizacje do realizacji zadań publicznych, nie stanowi rozwiązania problemu wsparcia NGO w zakresie przeciwdziałania skutkom pandemii. Te skutki bowiem odnoszą się do samych organizacji, uderzając w ich potencjał, a tym samym zdolność do planowania, realizacji działań i rozwoju.

c. Należy otworzyć konkurs grantowy na rozwój instytucjonalny dla NGO. Optymalną formą wsparcia jest grant rozliczany ryczałtowo. Ma to związek z faktem, że w obliczu pandemii i kłopotów kadrowych, wiele organizacji musi odbudować zespół, przemyśleć wizję i misję organizacji, na nowo określić cele i formy swoich działań, jak również wzmocnić zaplecze, w tym sprzętowe, kompetencyjne, lokalowe czy wolontariackie. Podkreślamy, że wsparcie instytucjonalne finansuje NGO m.in. województwo opolskie.

d. Koniecznym jest znaczące wzmocnienie komunikacji i promocji dotyczącej wsparcia NGO przez samorząd województwa, choćby do minimalnego poziomu, na którym promowane jest wsparcie dla firm, służby zdrowia czy szkół (link do przykładowej informacji).

e. Wiele mniejszych organizacji obserwuje spadek aktywności społecznej odbiorców działań i społeczników. Niezbędne są działania wspierające bezpośrednio organizacje społeczne.

f. Należy przeprowadzić badania społeczne kujawsko-pomorskich organizacji pozarządowych w aspekcie potrzeb rozwoju instytucjonalnego.

Kluczowa rekomendacja dla Samorządu Województwa-Kujawsko Pomorskiego:

Ogłoszenie Konkursu Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla NGO - Wsparcie instytucjonalne w pandemii COV-SARS 2

Wstępne rekomendacje dot. zakresu wsparcia.

1. Wsparcie bezpośrednio dla NGO w pandemii Sars-COV2 a nie dla beneficjentów organizacji społecznych. – Mikrogranty od 5 000 i do 15 000 zł dla organizacji.

2. Dla kogo?

- organizacji istniejących minimum rok,

- realizujących działania na terenie województwa kujawsko-pomorskiego,

- tych, które przedstawią opis sytuacji, w jaki sposób pandemia dotknęła organizację, utrudnienia w realizacji zadań, potrzeby i oczekiwania.

3. Model rozliczenia:

- rozliczenia ryczałtowe poprzez efekty i rezultaty.

4. Możliwe zakupy i działania w roku 2022:

- opłacenie czynszów, remontów i bieżących kosztów działalności (księgowość, marketing),

- szkolenia zespołu, tworzenie dokumentów strategicznych (np. strategia fundraisingowa),

- zakup sprzętu i środków trwałych (komputery, wyposażenie biura i inne),

- nowe technologie - oprogramowanie, bezpieczeństwo cyfrowe, strony internetowe,

- finansowanie wkładu własnego do innych konkursów, inne wynikające z bieżących potrzeb.

5. ALOKACJA: 5 mln zł