Publicystyka - ngo.pl

Stoczek Łukowski, niewielki miasto w województwie lubelskim, znane jest głównie z bitwy pod Stoczkiem – pierwszej zwycięskiej potyczki w powstaniu listopadowym. 14 lutego 1831 roku polska kawaleria pod dowództwem generała Józefa Dwernickiego właśnie tam pokonała Rosjan. Dziś w Stoczku Dwernicki jest legendą. Doczekał się swojej ulicy, szkoły i dwóch pomników.

Musical opowiadał o kogucie (został zasięgnięty z herbu Stoczka) uwięzionym w Alcatraz, który dostaje wiadomość od generała Dwernickiego, że w jego mieście źle się dzieje. Ludzie u władzy robią przekręty, a nauczyciele wystawiają oceny za nazwiska. Kogut ucieka z więzienia, wraca do Stoczka i razem z młodzieżą rozpoczyna rewolucję. Paweł Walecki wcielił się w rolę jednego z uczniów biorących udział w koguciej rewolcie.

Musical okazał się wielkim sukcesem. Na jego bazie powstawały następne projekty, realizowane w kolejnych edycjach programu „Równać Szanse”. Młodzi kręcili filmy reklamowe o mieście, organizowali terenową grę miejską. Działo się. Paweł Walecki, który w kolejnym roku był już koordynatorem projektu, najlepiej wspomina jednak tamten musical. Być może dlatego, że to właśnie wtedy poznał Karolinę. Od dwóch lat są małżeństwem.

Uczył się w odległym o 30 kilometrów Garwolinie. Został przewodniczącym samorządu szkolnego, organizował spotkania z olimpijczykami, targi szkół wyższych i turniej piłkarski, w którym wystartowały wszystkie szkoły z powiatu. W ostatniej klasie dostał od szkoły złotą odznakę zasługi. Był pierwszym uczniem, który zapracował sobie na takie wyróżnienie. Poprzedni dostawali srebrne.

W wakacje dorabiał w fabryce półgotowych dań i dżemów Stoczek Natura. To największy zakład pracy w mieście. Posyłali go tam, gdzie chwilowo brakowało rąk do pracy. Raz pracował przy produkcji konserwowych ogórków, innym razem mroził truskawki.

Próbował sił również jako radny. Po raz pierwszy w wyborach samorządowych wystartował już jako 18-latek. Wtedy się nie udało, ale przy kolejnych wyborach odniósł sukces. Został najmłodszym radnym w mieście. Miał wielkie ambicje: chciał poszerzyć zakres współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi oraz rozwijać turystykę. Okazało się jednak, że niewiele może zdziałać w pojedynkę. Po trzech latach zrezygnował z mandatu.

Studiował politologię na Akademii Podlaskiej w Siedlcach (obecnie Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny). Zdobył licencjat i przeniósł się do stolicy. Magisterkę zrobił na Wydziale Prawa i Administracji UKSW w Warszawie. Po studiach zaczepił się w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji. Najpierw odbył staż, później dostał pracę w wydziale zamówień publicznych. Ale to nie była do końca jego bajka. – Formalna atmosfera, stres, presja czasu – opowiada. Kiedy dowiedział się, że w Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży szukają pracownika do programu „Równać Szanse”, postanowił, że spróbuje.

Sprawdzają, jak przebiega realizacja projektu. Jeśli jest taka potrzeba, służą radą i pomagają. Podział obowiązków jest następujący: Artur Łęga robi wywiad z koordynatorem projektu, Paweł Walecki rozmawia z młodymi. Później siadają przy jednym stole, wymieniają się informacjami i ustalają, co dalej.

– Młodzież z mniejszych miejscowości jest bardziej nieśmiała, ma problemy z nawiązywaniem kontaktów i niższe poczucie wartości – diagnozuje Paweł Walecki. Opowiada, jak wyglądają takie spotkania: – Zbliżam się do sali, słyszę gwar, śmiech, krzyki. Wchodzę do środka i zapada głucha cisza. Ja zadaję pytania, oni kiwają głowami. Jeśli odpowiadają, to zdawkowo, najczęściej pojedynczymi słowami. Czasami spotkania trwają zaledwie kilka minut. – Pytam, skąd dowiedzieli się o projekcie. Odpowiadają: „Pani powiedziała”. Dopytuję: „Na czym polega wasze zadanie?” Mówią: „Mamy zrobić broszurę”. Ja: „Jak chcielibyście to zrobić?”. Oni wzruszają ramionami – relacjonuje.

Ale w trakcie realizacji projektu młodzież zwykle się ośmiela. Kiedy po jakimś czasie Paweł Walecki wraca w to samo miejsce, czasami wydaje mu się, że spotyka się z zupełnie innymi ludźmi. – Są rozgadani. Opowiadają, że znaleźli osobę, która poprowadziła dla nich warsztaty z grafiki; że zaprojektowali broszurę; że poprosili trzy firmy o wycenę; i że w jednej udało im się wynegocjować duży rabat. Opowiadają o najdrobniejszych szczegółach, bo czują, że to ich sukces i chcą się nim pochwalić – mówi.

Mocno w pamięć zapadło mu spotkanie z młodzieżą w maleńkiej miejscowości pod Szczecinkiem. Zapytał ich, jaki odnieśli sukces. Jedna z dziewczyn wstała i powiedziała, że udało jej się zamówić autokar na szkolną wycieczkę. – Tak to ubrała w słowa: „Zamówiłem autokar jak dziewczyna z Warszawy” – relacjonuje Paweł Walecki. – Zabrzmiało to tak, jakby nastolatki ze stolicy co drugi dzień zamawiały autokar – uśmiecha się. Tamta sytuacja uświadomiła mu, jakie wyobrażenie o rówieśnikach z dużych miast mają ich koledzy z mniejszych miejscowości.

Główna idea programu „Równać Szanse” jest taka, że to młodzież bierze sprawy w swoje ręce. A najczęstszym błędem koordynatorów jest to, że zbyt fasadowo traktują ich podmiotowość. – Młodzi mają kupić kamerę do projektu, koordynator pozwala im wybrać odpowiednią. Później okazuje się jednak, że ta, którą wybrali na drodze rozmów i negocjacji, wcale nie jest najlepsza. Koordynator mówi: „Zobaczcie, tamta bardziej nam się przyda”. I kupuje tę, którą od samego początku miał na oku – opowiada Paweł Walecki.

O tym, że młodzi potrzebują wolnej ręki, przekonał się jeszcze na studiach, kiedy koordynował jeden z projektów. Musiał wyjechać na kilka dni poza miasto. Zostawił licealistom klucze do pustego domu po nieżyjących dziadkach. Młodzi mieli miejsce, w którym mogli się spotkać i popracować nad projektem. – Poczuli odpowiedzialność, zmobilizowali się i ruszyli z kopyta. To była najlepsza rzecz, jaką wtedy zrobiłem – wspomina. Po zakończeniu projektu sami opowiadali, że jeszcze nikt im tak nie zaufał.

Czasami projekty realizowane przez uczniów przerastają najśmielsze oczekiwania dorosłych. Tak było w Złotoryi, gdzie licealiści nakręcili półtoragodzinny film na podstawie lokalnej powieści: historii wypędzenia Niemców i przesiedlenia Polaków.

Zorganizowali casting, produkcję, montaż i promocję filmu. Mieli co prawda poważne opóźnienia w harmonogramie, ale projekt zakończył się spektakularnym sukcesem. – Premiera odbyła się w miejskim kinie. Był czerwony dywan i ścianka medialna dla aktorów. Atmosfera jak na rozdaniu Oscarów – wspomina Paweł Walecki. Ostatnio przeczytał w internecie, że w Złotoryi odbył się festiwal filmowy i że uczestnicy tamtego projektu dostali nagrodę specjalną. Poczuł radość i satysfakcję.