Publicystyka - ngo.pl

Partnerstwo znaczy zaufanie

Wedle definicji partnerstwo to „dobrowolne i zorganizowane współdziałanie różnorodnych podmiotów na rzecz określonej sprawy, w danym środowisku lokalnym”[1].Aby partnerstwo mogło się rozwijać, muszą być spełnione liczne warunki, począwszy od kształtowania właściwych postaw ludzkich, poprzez budowanie odpowiedniej kultury organizacyjnej, aż po przyjazne regulacje prawne. Podstawą budowania partnerskich relacji jest poziom zaufania w społeczeństwie, a o tę wartość zabiegać trzeba długotrwale na różnych poziomach życia społecznego, zarówno w polityce państwa, jak i w funkcjonowaniu małych społeczności lokalnych[2].

Kolejną ważną kwestią jest obecność partnerów: z sektora publicznego, który kształtuje prawo i kreuje polityki we wszystkich ważnych sferach życia, z sektora biznesowego, który działa w sferze materialnej, dbając o zaspokajanie zdefiniowanych potrzeb, dostarcza różnego rodzaju usług, inwestuje i pomnaża kapitał, i z organizacji pozarządowych. Trzeci sektor przede wszystkim opracowuje rozwiązania, kształtujące wyższą jakość życia. Wspólne działania przyczyniają się do zwiększenia efektywności, umożliwiają wzajemne poznanie i zbliżenie się do siebie.

Partnerstwa lokalne – sposób na rozwój Pomorza

W woj. pomorskim partnerstwa lokalne zawiązywane na poziomie powiatu okazały się najlepszą metodą na wdrażanie Europejskiego Funduszu Społecznego. Początkowo były one wprowadzane odgórnie przez Departament Europejskiego Funduszu Społecznego (DEFS), pełniący funkcję Instytucji Pośredniczącej (IP). Wkrótce jednak poszczególne starostwa powiatowe same przyjęły na siebie działania zmierzające do budowania partnerstw lokalnych. Z założenia w partnerstwie powiatowym bierze udział jako lider starostwo powiatowe, samorząd gminny, organizacje pozarządowe, szkoły wyższe, przedsiębiorcy. We wszystkich 20 powiatach woj. pomorskiego powołane zostały grupy robocze, liczące od kilkunastu do kilkudziesięciu przedstawicieli lokalnych instytucji ze sfery publicznej, biznesu i organizacji pozarządowych. Zespoły te przyjęły nazwę: Powiatowych Partnerstw na rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej i miały za zadanie wypracować Powiatowe Programy na rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej. Programy te ułatwiają aplikowanie o fundusze z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007 – 2015. DEFS wypracowane programy traktuje jako podstawy merytoryczne do oceny projektów. Więc jeśli złożony projekt jest spójny z PpnrZiSS, przyznawane są dodatkowe punkty w ramach tzw. kryteriów strategicznych. PpnrZiSS otrzymały w ramach poddziałania 7.2.1. indywidualną ścieżkę dofinansowania, przeznaczanego właśnie na wzmocnienie partnerstw lokalnych. W poprzednich dwóch latach wydatkowano na ten cel 5 mln zł. Większość wspomnianych grup roboczych ma podpisane porozumienia i opracowane zasady współpracy. Przy wielu z nich powołano biura, które zajmują się kwestiami informacyjnymi, doradczymi i szkoleniowymi oraz obsługą bieżącej współpracy. Projekty przygotowywane w odpowiedzi na konkursy ogłaszane w ramach PO KL są przedmiotem dyskusji w ramach spotkań Powiatowych Partnerstw i wstępnie oceniane ze względu na zgodność z powiatowym programem. W niektórych powiatach wypracowano nawet system rekomendowania i włączania zaakceptowanych projektów do powiatowego programu w formie załącznika. Wypracowanie tych dokumentów i skupienie projektodawców na zawartych w nich priorytetach przyczyniło się do zmniejszenia poziomu konkurencji pomiędzy poszczególnymi powiatami i zwiększenia stopnia współpracy. Partnerstwa (na dziś – 17 podmiotów), wspierając powiązane ze sobą projekty, najlepiej odpowiadają lokalnym zapotrzebowaniom.

Jako przykład może posłużyć Program na rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej Powiatu Lęborskiego. Program przede wszystkim zakłada pozyskiwanie środków na walkę z wykluczeniem i bezrobociem. Ośrodek Pomocy Społecznej w Główczycach w partnerstwie z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Smołdzinie, należący do powiatu lęborskiego, od stycznia realizuje projekt „I ja mogę wiele dać”. Projekt skierowany jest do osób niepełnosprawnych z terenu gmin Główczyce i Smołdzino. Jego celem jest integracja środowisk osób niepełnosprawnych z obu gmin oraz ich aktywizacja społeczna i zawodowa. To właśnie PnrZiSS umożliwił szkolenia dla organizacji i przedsiębiorców, pobudził aktywność lokalną i zapoczątkował konkretne propozycje projektów w powiecie, a następnie zarekomendował najlepsze projekty do konkursów.

Partnerstwo w wielkim mieście

Szczególnie ciekawą inicjatywą jest Gdańska Sieć Partnerstw Lokalnych. Jej założyciele - wychodząc z założenia, że miasto jest dużym skupiskiem bardzo wielu podmiotów - zdecydowali się oprzeć nie na jednym partnerstwie, ale ich całej sieci, w której znalazłyby miejsce wszelkie zainteresowane grupy.

Sieć została powołana w 2008 r., z inicjatywy Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Gdańsku, Regionalnego Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych oraz Gdańskiej Fundacji Innowacji Społecznej. Została także sfinansowana w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Do inicjatywy przyłączyły się też organizacje pozarządowe zaangażowane w rozwój lokalny, działające w kilku dzielnicach Gdańska. Sieć poprzez stworzenie platformy dla wymiany doświadczeń, starała się wspólnie znaleźć odpowiedzi na liczne pytania: jak wspierać aktywność mieszkańców określonych dzielnic, jakie przeprowadzać działania, aby zwiększyć świadomość i zmniejszyć apatię w społeczeństwie itp.

Koncepcja opiera się na założeniu, że kluczem do sukcesu jest pełne wykorzystanie potencjału instytucji działających w poszczególnych dzielnicach Gdańska. W tym celu wyłoniona została organizacja koordynująca (GIFS), której zadaniem jest pozyskiwanie niezbędnych środków i koordynacja wspólnych przedsięwzięć. Docelowo w każdej dzielnicy, a nawet osiedlu ma zostać zbudowane partnerstwo lokalne, które w oparciu o własne zasoby (intelektualne, organizacyjne i materialne) ma aktywizować mieszkańców, wykorzystując najlepsze doświadczenia partnerów, a także poszukiwać dobrych wzorów krajowych i zagranicznych. Powołano też sześciu asystentów partnerstw, którzy są odpowiedzialni za komunikację i techniczną pomoc w projektowaniu i aplikowaniu o środki umożliwiające systemowe rozwiązywanie problemów społecznych na poziomie lokalnym. Miasto, dając możliwość pozyskiwania nowych grantów, przyczyniło się do powołania tzw. Domów Sąsiedzkich, a Fundacja RC (Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych), tworząc Szkołę Lidera, obejmującą 90-godzinowe cykle szkoleniowe, przygotowuje lokalnych liderów do pracy w ramach partnerstw w poszczególnych dzielnicach. W dzielnicach odbywają się spotkania lokalnych koalicji, powołano kilka Domów Sąsiedzkich, odbyło się kilka ważnych spotkań strategicznych i integracyjnych. W kwietniu 2009 r., przy udziale Prezydenta Gdańska, podpisano uroczyste porozumienie pomiędzy wszystkimi partnerami tworzącymi Sieć, które określa zarówno cele jej działania, jak i zasady współpracy.

Udało się także wypracować trzy modele współpracy. W dzielnicy Stogi Gdańskie Stowarzyszenie Pedagogów Praktyków wypracowało model pracy interdyscyplinarnego zespołu – czyli grupy specjalistów podejmujących się współpracy w celu udzielenia pomocy poszczególnym osobom, bądź całym rodzinom zagrożonym wykluczeniem społecznym. W innej dzielnicy – Wrzeszczu – Stowarzyszenie Kultura Miejska stworzyło portal www.wrzeszcz.info.pl, będący głównym narzędziem działań tamtejszego Partnerstwa. Stanowi on również platformę współpracy różnych podmiotów i środowisk zaangażowanych w budowę poczucia lokalnej tożsamości i wspomagania aktywności społecznej w tej dzielnicy. Ostatnim z trzech modeli jest Grupa Obywatelska powstała na Oruni, której inicjatorem było Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych Orunia. Jest to rodzaj grupy tworzonej przez członków danej społeczności w celu rozwiązania konkretnego lokalnego problemu. W grupie obywatelskiej dominuje aspekt zadaniowy, choć nie jest ona też pozbawiona wymiaru społecznego. Wspólne działania służą bowiem nawiązywaniu bliższych relacji, które najczęściej nie zanikają po zakończeniu zadania i mogą stać się bazą do tworzenia kolejnych grup i podejmowania kolejnych wyzwań.

Podstawową zaletą prezentowanego systemu współpracy jest to, że stwarza on warunki w których poszczególne podmioty uczą się wzajemnie od siebie i wdrażają wypracowane przez pozostałych partnerów modele. I choć proces budowania partnerstwa jest złożony, nie na darmo zajmuje tak wysoką pozycję w unijnych priorytetach. Pamiętajmy, że poza widocznymi symbolami „dobrobytu” (jak drogi czy oczyszczalnie ścieków), ma w Polsce zajść, dzięki potężnemu strumieniowi funduszy europejskich, trwała zmiana społeczna – rozumiana jako kapitał, na którym oprzemy swój rozwój, gdy to źródło wyschnie. A dalszy rozwój partnerstw jest niewątpliwie kluczowym elementem tych przemian.

O projekcie Gdańska Sieć Partnerstw Lokalnych (przykład realizacji wdrażania koncepcji sieci partnerstw w ramach Poddziałania 7.2.1)

Cele: Działalność na rzecz budowy społeczeństwa obywatelskiego w Gdańsku, rozbudzenie świadomości obywatelskiej mieszkańców oraz realizowanie wspólnych przedsięwzięć przeciwdziałających dezintegracji społecznej.

Zdiagnozowane problemy: Dezintegracja społeczna, słaba współpraca między dzielnicami i organizacjami, hamowanie rozwoju społeczeństwa.

Główne działania: Podtrzymywanie i rozwój współpracy partnerów wśród: organizacji pozarządowych, instytucji samorządowych i przedstawicieli biznesu. Powołanie Gdańskiej Szkoły Lidera, stworzenie domów sąsiedzkich i organizowanie Dni Sąsiada, wypracowanie trzech modeli współpracy.

Odbiorcy: Organizacje działające lokalnie w 10. dzielnicach Gdańska: Stogi, Dolne Miasto, Śródmieście, Orunia, Ujeścisko, Morena, Wrzeszcz, Oliwa, Nowy Port i Przymorze.

Wartość projektu: 200 000 zł

Realizator: Gdańska Fundacja Innowacji Społecznej

NATALIA SIUDA – specjalistka do spraw monitoringu i ewaluacji w Regionalnym Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych w Gdańsku (www.rci.org.pl).

[1] J. Boczoń, Poradnik budowania partnerstwa, Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych, Gdańsk 2006.

[2] Ibidem.

Artykuł opublikowany w numerze specjalnym gazeta.ngo.pl „Pomysłowe fundusze” powstał w ramach projektu „SPLOT pomysłów na fundusze europejskie w Polsce”, projektu realizowanego od 1 września 2009 r. do 30 marca 2010 r. przez Sieć Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Klon/Jawor, w ramach „Konkursu dotacji na przeprowadzenie działań informacyjno-promocyjnych dotyczących Funduszy Europejskich”, ogłoszonego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna.