Publicystyka - ngo.pl

Definicja politologiczna mówi, że państwo jest przymusową organizacją, wyposażoną w atrybuty władzy zwierzchniej po to, by ochraniać przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi ład, zapewniający zasiedlającej jego terytorium społeczności, składającej się ze współzależnych grup o zróżnicowanych interesach, warunki egzystencji korzystne odpowiednio do siły ich ekonomicznej pozycji i politycznych wpływów (Mariusz Gulczyński: Nauka o polityce. Wyd. Druktur, Warszawa 2007).

Idąc tym tropem działania rządu powinny być skierowane w stronę zagwarantowania obywatelom bezpieczeństwa oraz możliwości swobodnego, w ramach systemu, funkcjonowania na różnorodnych płaszczyznach. Jedną z nich jest budowanie społeczeństwa obywatelskiego niezależnego od działań rządu.

Co więcej, w skład podmiotów wspomnianego społeczeństwa obywatelskiego mogą wchodzić takie, które będą sprawdzać, czy rząd rzeczywiście wywiązuje się ze swoich zadań i czy różne grupy społeczne mogą czuć się bezpiecznie w obrębie państwa, na terenie którego mieszkają.

Koalicja na rzecz Otwartego Rządu powstała w 2012 roku po to, żeby działać na rzecz otwartego rządzenia, które przejawia się w realizowaniu przez władze zasady przejrzystości, partycypacji i rozliczalności. Organizacje uczestniczące w Koalicji dążą do tego, aby polski rząd przystąpił do międzynarodowej inicjatywy Partnerstwa Otwartych Rządów (Open Government Partnership); udział w inicjatywie stwarza ramy dla poprawy jakości rządzenia, daje obywatelom, organizacjom społecznym i biznesowym realną możliwość sprawdzania, czy i jak podjęte przez rząd zobowiązania są realizowane.

Polski rząd do chwili obecnej nie przystąpił do tej inicjatywy i nic nie zapowiada, że stanie się to szybko. Jego przedstawiciele twierdzą, że rząd, pomimo tego, że formalnie nie przystąpił do Partnerstwa, realizuje jego cele.

Koalicjanci postanowili skoncentrować swoje działania na monitorowaniu, czy i jak rząd realizuje zasady otwartego rządzenia i cele Partnerstwa oraz czy następują pożądane zmiany w czterech obszarach: dostępu do informacji publicznej, otwartości danych, polityki antykorupcyjnej i otwartości procesów decyzyjnych.

Realizacja idei otwartego rządzenia to budowanie administracji publicznej i instytucji publicznych, które działają jawnie i przejrzyście, udostępniają zatem obywatelom informacje o swoim funkcjonowaniu i o podstawie podejmowanych decyzji. Jest to możliwe dzięki otwartości zasobów i przejrzystości procedur działania, wiąże się także z dbaniem o mobilizowanie obywateli do włączania się w debatę publiczną.

Rezultatem takiego podejścia jest skuteczny nadzór społeczny i kontrola działania instytucji publicznych. “Deklaracja Otwartych Rządów” jest programowym dokumentem Partnerstwa na rzecz Otwartych Rządów. Zostały w niej zapisane i szerzej omówione cztery zasady otwartego rządu:

● zwiększanie dostępu do informacji publicznej,

● wsparcie uczestnictwa w życiu społecznym,

● wdrażanie najwyższych standardów rzetelności zawodowej w administracji,

● zwiększanie dostępu do nowych technologii dla jawności i odpowiedzialności.

Członkowie Koalicji nie czekają biernie, aż polski rząd zdecyduje się przystąpić do Partnerstwa. Jeszcze w 2015 roku Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju, wraz z siedmioma organizacjami pozarządowymi należącymi do Koalicji na rzecz Otwartego Rządu, wystosowała stanowisko w sprawie prowadzenia konsultacji społecznych projektów ustaw przygotowywanych przez rząd.

Z kolei 19 lutego 2016 roku członkowie Koalicji wysłali list do pani premier Beaty Szydło, z prośbą o odpowiedź na pytanie, czy obowiązują nadal zapisy przyjętych w poprzednich latach – przez rząd PO-PSL – dokumentów strategicznych: “Strategii Sprawne Państwo 2020” oraz “Rządowego Programu Przeciwdziałania Korupcji na lata 2014-19”.

Członkowie koalicji napisali w liście m.in., że w październiku 2015 r. opublikowali raport i ranking “Obywatelska kontrola otwartości rządu”, pokazujący w jakim stopniu ministerstwa i Kancelaria Prezesa Rady Ministrów realizują zasady dostępu do informacji publicznej, otwartości na udział obywateli w procesach decyzyjnych tj. konsultacje rządowych projektów ustaw) oraz przeciwdziałania ryzyku korupcji. Na zorganizowanej z tej okazji konferencji gościła obecna minister edukacji, pani Anna Zalewska. Zadeklarowała wówczas wolę realizacji zasad otwartego rządzenia, w sytuacji gdyby Prawo i Sprawiedliwość przejęło władzę.

Warto oczywiście pamiętać, że konsultacje społeczne służą wyłącznie wyrażeniu opinii przez grupę obywateli i obywatelek, społeczność lokalną, lub przedsiębiorców. Mają charakter niewiążący, to znaczy, że ich wynik nie nakłada na władze obowiązku jego wdrożenia. Rząd może i w większości przypadków powinien wziąć jednak pod uwagę głosy wyrażone w toku konsultacji. Niezależnie od tego, jaka będzie ostateczna decyzja rządu, powinien on przy jej podejmowaniu odnieść się do wszystkich opinii wyrażonych w konsultacjach i przedstawić powody, dla których niektóre z nich zostały uznane za bardziej przekonujące od innych.

Rządy prawa, praworządność, to działanie organów państwowych na podstawie i w granicach prawa oraz przestrzeganie prawa przez inne instytucje i obywateli. Prawo przeciwdziała samowoli władz wobec obywateli oraz samowoli jednostek wobec społeczeństwa. Praworządne państwo powinno działać w granicach prawa, realizować zasadę równości wszystkich obywateli wobec prawa i rządzić w taki sposób, aby w miarę możliwości brać pod uwagę interesy wszystkich zainteresowanych stron, a już na pewno rządzić w sposób otwarty, przejrzysty i pozwalający obywatelom partycypować w sprawowaniu władzy.

Obecni członkowie Koalicja na rzecz Otwartego Rządu:

● Fundacja im. Stefana Batorego

● Sieć Obywatelska Watchodg Polska (dawniej SLLGO)

● Centrum Cyfrowe Projekt: Polska Centrum Edukacji Obywatelskiej

● Stowarzyszenie 61/MamPrawoWiedziec.pl

● Fundacja e-Państwo

● Helsińska Fundacja Praw Człowieka

● Fundacja Komunikacji Społecznej

● Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju FOR

● Fundacja Panoptykon

● Pracownia Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA

● Stowarzyszenie Klon/Jawor

● Fundacja Instytut Spraw Publicznych

● Fundacja Frank Bold Polska

● Grupa Użytkowników Linuxa PLUG

Źródła: