Spośród rozlicznych problemów, z jakimi borykają się organizacje pozarządowe, jednym z głównych wydaje się brak stabilizacji finansowej determinujący wszystkie aspekty ich pracy. Jego bezpośrednią konsekwencją jest trudność w pozyskaniu wykwalifikowanych, etatowych pracowników, których zatrudnienie pozwoliłoby na pełną realizację celów statutowych.
Kampania ngo:sprawni
Remedium przeciw tej bolączce, czego
najczęściej sobie nie uświadamiamy, może okazać się bardziej
powszechne i częstsze zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Ich
aktywizacja poprzez pracę, nie tylko nie wymaga większych nakładów
finansowych, ale umożliwia podniesienie skuteczności i
operatywności organizacji. Niepełnosprawni są szansą dla
organizacji pozarządowych, organizacje zaś szansą dla poszukujących
zatrudnienia niepełnosprawnych.
- Organizacje pozarządowe chcąc się w pełni rozwijać, muszą
zerwać z kilkoma stereotypami myślowymi: że działanie na rzecz
niepełnosprawnych jest wystarczające, czyli działamy „na rzecz” ale
nie zatrudniamy, że nie zatrudniamy bo nie mamy pieniędzy, że
system dofinansowań jaki proponuje Państwowy Fundusz Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych jest niewystarczający. U podstaw wszystkich
wyżej wymienionych przekonań leży, w większości przypadków,
niewiedza na temat możliwości jakie zyskuje organizacja.
Zatrudniając osobę niepełnosprawną na etat zyskujemy pracownika,
którego koszt płacy jest znacznie obniżony - mówi prezes
Stowarzyszenia Znaczny Stopień Integracji z Krakowa Pani Małgorzata
Urbanowska - pod warunkiem, że organizacja nie prowadzi
działalności gospodarczej. Pani Małgorzata twierdzi, że
najważniejsze jest aby połączyć trzy elementy w naszym równaniu:
organizacje pozarządowe cierpiące na brak ludzi ze względów
finansowych, osoby niepełnosprawne nie mogące znaleźć zatrudnienia
i środki finansowe z PFRON.
Pani Małgorzata, będąc prezesem Stowarzyszenia Znaczny Stopień
Integracji, zna problemy z jakimi borykają się na co dzień
organizacje pozarządowe. Jednocześnie sama jest osobą
niepełnosprawną, dzięki czemu rozumie trudną sytuację osób
niepełnosprawnych, szukających pracy. Uważa, że organizacje i osoby
niepełnosprawne należy zeswatać ze sobą, gdyż razem zejść się jest
im trudno. Przyczyny leżą po obu stronach: niewiedza wśród
organizacji pozarządowych, jak i wyuczona bezradność osób
niepełnosprawnych, które od dzieciństwa są praktycznie wykluczane
społecznie.
(więcej o działalności Stowarzyszenia Znaczny Stopień Integracji na stronie www.zsi.info.pl)
W organizacjach pozarządowych mamy do czynienia z trzema typami pracowników. Pierwszą grupą są pracownicy płatni, zatrudnieni na etat. Stanowią oni niestety niewielką część ogółu gdyż w dłuższym okresie większości organizacji po prostu nie stać na ich utrzymywanie. Drugą grupą są pracownicy czasowi zatrudnieni do realizacji danego projektu, po skończeniu którego są zwalniani. Trzecią i najliczniejszą grupę stanowią wolontariusze. Można powiedzieć, że pięta achillesowa III sektora to brak etatowych, stałych i profesjonalnie wyszkolonych pracowników. W tej sytuacji większość organizacji pozarządowych opiera swoja działalność na wolontariuszach, ludziach dobrej woli, pracujących za darmo, chcąc nie chcąc akceptując ich dwie podstawowe wady: brak profesjonalnego przygotowania i dużą rotacyjność.
- Zastanawiając się nad możliwościami rozwoju III sektora warto
zwrócić uwagę na fakt, że nie wykorzystuje on możliwości jakie daje
zatrudnianie niepełnosprawnych. Tracony jest olbrzymi potencjał
jaki w nich tkwi, a i same organizacje pozarządowe tracą możliwości
stabilnego rozwoju. Być może to zbyt rzadko powtarzany truizm, ale
przecież pozyskanie stałych pracowników zdecydowanie ułatwia
realizowanie zadań statutowych organizacji - stwierdza Małgorzata
Urbanowska prezes SZSI.
- Osoby niepełnosprawne dobrze zrehabilitowane z wyższym wykształceniem są trudno dostępne na rynku pracy, gdyż one od razu znajdują pracę. Największy problem na jaki może natrafić organizacja pozarządowa chcąca zatrudnić niepełnosprawnego, to brak odpowiednio przygotowanych kandydatów – mówi Małgorzata Urbanowska z SZSI.
Organizacje, które zdecydują się zatrudnić osoby niepełnosprawne
muszą na początku zainwestować swój czas w ich przeszkolenie, lecz
jest to inwestycja bardzo opłacalna, jeśli zyskuje się pracownika
stałego, przeszkolonego i praktycznie „darmowego” (lub co najmniej
w znacznym stopniu „dofinansowanego”).
Organizacje nie wiedzą co mogą zyskać zatrudniając osobę niepełnosprawną, jakiego rzędu jest wsparcie finansowe płynące z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – mówi Małgorzata Urbanowska ze SZSI - posłużę się przykładem mojego Stowarzyszenia. W przypadku pełnoetatowego pracownika (z pensją 1000zł brutto) i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności koszt jego zatrudnienia wynosi 1207,40 zł. Odejmując od tej kwoty uzyskane dofinansowanie do składek ZUS (195,20 zł) oraz dofinansowanie do wynagrodzenia (840,51 zł) ponoszony faktyczny koszt zatrudnienia (obciążający budżet Stowarzyszenia) wynosi 171,69 zł. Stowarzyszenie nie prowadzi działalności gospodarczej otrzymuje więc 100% kwot obliczonych na podstawie przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.1997.123.776).
Przykład Stowarzyszenia Znaczny Stopień Integracji pokazuje iż
ustawa o rehabilitacji oferuje organizacjom pozarządowym
zatrudniającym osoby niepełnosprawne, nie prowadzącym działalności
gospodarczej, bardzo atrakcyjny system wsparcia finansowego.
Obejmuje on nie tylko dofinansowanie do składek ZUS i
dofinansowanie do wynagrodzenia. Fundusz zwraca koszty związane z
przystosowaniem stanowisk pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej.
Ciekawą propozycją dla pracodawców jest możliwość uzyskania zwrotu
do 75% poniesionych kosztów szkolenia pracowników
niepełnosprawnych. Organizacje pozarządowe prowadzące działalność
gospodarczą również otrzymują dofinansowanie tylko na takich
zasadach jak przedsiębiorcy.
Możliwości otrzymania dofinansowania dotyczą praktycznie każdego aspektu zatrudnienia osoby niepełnosprawnej. Aby z nich skorzystać organizacja musi zapoznać się z formalnymi zasadami przyznawania finansowego wsparcia i jeśli zdecyduje się na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej to zyskuje taniego, przeszkolonego i stałego członka zespołu. Korzyść jest obustronna, gdyż równocześnie organizacje pozarządowe stają się szansą dla osób niepełnosprawnych, zdobywających nowy niedoceniany obszar rynku pracy. Osoby niepełnosprawne, z wykorzystaniem obowiązujących przepisów, mają szanse stać się pożądanymi, konkurencyjnymi i pełnoprawnymi pracownikami. Jednocześnie mogą zyskać otwartego, elastycznego i naturalnego, ze względu na swoją misję społeczną, pracodawcę.
Artykuł powstał w ramach projektu "Ngo:sprawni. Niepełnosprawni - pełnosprawni pracownicy organizacji pozarządowych", realizowanego w latach 2005-2007 przez Stowarzyszenie Klon/Jawor. Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
