Publicystyka - ngo.pl

Pierwszy projekt rozporządzenia, jakim zajęli się członkowie RDPP dotyczył trybów oraz formatu wymiany danych między ministrem właściwym ds. zabezpieczenia społecznego, Ministrem Sprawiedliwości, ministrem właściwym ds. finansów publicznych i organami podatkowymi. To kolejny projekt rozporządzenia wynikający z nowelizacji Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Chodzi o artykuł 27a ustawy, który mówi o zamieszczaniu „wykazu organizacji mających status pożytku publicznego na dzień 30 listopada roku podatkowego”. Rozporządzenie ma regulować zarówno format danych, jak i terminy ich przekazywania, niezbędne do przygotowania aktualizacji wykazu OPP uprawnionych do otrzymania 1 %.

Wykaz, który był przygotowany w tym roku miał charakter dynamiczny, czyli wraz z nabywaniem bądź utratą statusu OPP dane zawarte w wykazie (np. numery rachunków, adresy) ulegały zmianie. Ze względów technicznych okazało się, że prowadzenie dynamicznego wykazu nie jest możliwe i zdecydowano się powrócić do wykazu statycznego ogłaszanego, jak obwieszczenie na konkretny dzień. Według tego rozporządzenia minister będzie ogłaszał wykaz 15 grudnia. Następnie będzie trwał proces aktualizacji danych. Ostatecznie, 15 marca Minister Pracy opublikuje ostateczną wersję wykazu.

– Ten akt wykonawczy pokazuje w jakich terminach Minister Sprawiedliwości i Minister Finansów za pośrednictwem urzędów skarbowych przekazuje informacje niezbędne Ministrowi Pracy do opracowania wykazu – powiedział Piotr Kontkiewicz, z-ca dyrektora Departamentu Pożytku Publicznego (DPP). – Na posiedzeniu zespołu prawnego Rady ustalono także, że w rozporządzeniu powinien znaleźć się zapis dotyczący formatu pliku wykazu, który byłby dostępny w różnych formatach. Projekt rozporządzenia został już skierowany do uzgodnień wewnątrzresortowych – dodał.

– Podczas spotkania zespołu prawnego, obecni prawnicy OFOP zwrócili uwagę, że w rozporządzeniu nie ma żadnych sankcji prawnych związanych z tym, że urzędnicy będą zbyt późno przekazywać dane związane z OPP, w wyniku czego Ministerstwo finansów nie będzie miało danych dotyczących rachunków bankowych i dojdzie do kolejnych opóźnień w przekazywaniu pieniędzy z 1%. Zaproponowali, choć nie mieli praktycznego rozwiązania tego problemu, aby w rozporządzeniu zawrzeć zapis o konsekwencjach i sankcjach za niedotrzymanie terminów – poinformowała Anna Sienicka z Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, członkini RDPP.

Także inni członkowie Rady mieli wiele wątpliwości związanych z tym rozporządzeniem. Krzysztof Balon ze Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji Socjalnych także zaapelował o uwzględnienie w rozporządzeniu sankcji dla Ministerstwa i urzędów skarbowych, gdyż opóźnienia przekazywania danych mogą narazić na straty OPP. Zauważył też, że umieszczanie informacji o konkretnym pliku przekazywania danych, wyprodukowanym przez konkretną firmę (chodzi o format xls, który widnieje w projekcie) jest nieprawidłowe – gdyż narusza zasady konkurencyjności. Zastanawiał się też, czy format pliku musi być wpisany do rozporządzenia. Marek Borowski z Banku Żywności w Olsztynie zastanawiał się nad terminami, jakie organizacje OPP będą miały na przesłanie korekt do informacji zawartych w wykazie. Kuba Wygnański, współprzewodniczący RDPP zasugerował, aby w wykazie znalazło się więcej informacji o OPP niż tylko adres i numer rachunków, np. dane dotyczące osób, które reprezentują te organizacje. Powiedział też, że można w rozporządzeniu umieścić program csv, który czytają praktycznie wszystkie komputery. Ten spis powinien być też otwartym spisem, dostępnym dla każdego.

– Rozporządzenie nie może formułować sankcji, ale trzeba się zastanowić nad tym, żeby organizacje nie ponosiły konsekwencji różnego rodzaju opóźnień – odpowiadał Piotr Kontkiewicz. – A jeśli chodzi o zgłaszanie ewentualnych błędów np. w adresie czy w nazwie, OPP mają czas do 15 grudnia na ich zgłaszanie. Proszę też pamiętać, że wykaz będzie zawierał dane na dzień 30 listopada, czyli że nie będzie można w nim umieszczać danych czy zmian późniejszych. Także organizacje, które uzyskają status OPP po 30 listopada nie będą umieszczone w spisie.

Kuba Wygnański zauważył też, że w wykazie nie będą publikowane dane OPP, które nie złożyły w terminie sprawozdań rocznych. Zaapelował więc, żeby DPP odpowiednio wcześniej wysyłał informacje do organizacji przypominające o tym obowiązku, aby uprzedzić ewentualne nieporozumienia czy spory związane z nieznalezieniem się na liście.

Rozporządzenie projektu jest na etapie konsultacji. Wszystkie uwagi członków RDPP będą uwzględnione w dalszych pracach nad tym dokumentem.

Krajowe Forum Terytorialne?

Członkowie RDPP dyskutowali także o projekcie zarządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego o powołaniu Krajowego Forum Terytorialnego, które ma być organem pomocniczym MRR. Jak się okazało, dokument ten nie trafił wcześniej do RDPP, tymczasem jest w nim mowa, iż Rada będzie delegować do Forum trzech członków. Według projektu zarządzenia w skład Forum będzie wchodziło po dwóch przedstawicieli ministerstw, przedstawiciele województw, partnerzy społeczno-gospodarczy, organizacje pozarządowe (RDPP miała by wskazywać tylko 3 przedstawicieli na ok. 60 członków Forum), przedstawiciele środowiska akademicko-naukowego. Członkowie RDPP mieli wiele zastrzeżeń do projektu tego zarządzenia.

– Kompetencje tego Forum są bardzo ogólne, ale może się okazać w praktyce, że będą one wchodzić w kompetencje takich organów, jak choćby RDPP – zauważył dr Maciej Lis z Polskiej Rady Ekumenicznej.

– Byłem na spotkaniu, gdzie prezentowana była idea tego Forum. Poprosiłem przedstawiciela MRR o wyjaśnienie intencji w jakich powstaje ten dokument i nie otrzymałem jasnej odpowiedzi. To rozwiązanie nakłada się na krajową strategię rozwoju regionalnego, ale jest w tym dokumencie wiele niechlujności. Rada powinna zapytać o intencje i istotę tego rozporządzenia – zasugerował Krzysztof Więckiewicz, dyrektor DPP.

Ustalono, że RDDP odniesie się do rozporządzenia MRR w takim zakresie, w jakim dokument dotyczy Rady, czyli wskaże, że udział partnerów społecznych w składzie ewentualnego Forum jest zbyt mały i upomni się o większą liczbę przedstawicieli w Forum, żeby było ich nie 3, a np. 5. Oprócz tego, wskaże wszystkie wątpliwości, jakie mieli członkowie Rady związane z tym rozporządzeniem, np. to, że RDPP miałaby wskazywać jednego przedstawiciela kościołów i związków wyznaniowych, które nie są NGO-sami, czego Rada robić nie może.

– Zawarłbym jednak prośbę, aby w naszym odniesieniu zadać także pytanie o kontekst powołania takiego Forum – stwierdził dr Maciej Lis, który podjął się także napisania stanowiska RDPP w sprawie tego zarządzenia.

Rozporządzenie KRRiTv

Pod obrady RDPP wróciła też sprawa rozporządzenia do nowelizacji Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie dotyczącego czasu antenowego dla organizacji pozarządowych w mediach publicznych.

– Na poprzednim posiedzeniu rozmawialiśmy o tym rozporządzeniu, odbyły się też spotkania zespołu prawnego w tej sprawie. Wersja, którą MPiPS otrzymało do konsultacji jest bardzo uboga i wymaga gruntownej pracy. Jego wersja robocza jest już gotowa, ale jest jeszcze konsultowana z osobami z telewizji, które zgodziły się nam pomóc, użyczając swojej praktycznej wiedzy w tym temacie. Proponuję, aby wystąpić do KRRiTv z propozycją spotkania, na którym byśmy przedstawili naszą roboczą wersję rozporządzenia i przekazali nasze intencje związane z tym dokumentem – zaproponowała Anna Sienicka.

Członkowie zgodzili się, że rozporządzenie powinno być rzeczywiście dobrze przygotowane, gdyż w związku z toczącą się debatą związaną np. z tzw. ustawą medialną, z której podczas obrad komisji sejmowej wyrzucono wiele zapisów dotyczących organizacji pozarządowych, należy jak najlepiej zabezpieczyć interesy trzeciego sektora w dostępie do mediów publicznych.

Korzystanie ze środków EFS

Krzysztof Balon przedstawił sprawozdanie z aktualnego stanu prac Zespołu ds. Programów i Funduszy RDPP ze szczególnym uwzględnieniem głównych problemów związanych z korzystaniem ze środków EFS, jakie otrzymują organizacje pozarządowe. Praca zespołu została podzielona na dwa etapy. Jeden dotyczy obecnego okresu programowania, a ostatnie spotkanie poświęcone zostanie przyszłemu okresowi programowania.

– Obecnie zajmujemy się kryteriami dostępu i kryteriami strategicznymi oraz równościami szans podmiotów gospodarczych, jednostek organizacji publicznej i organizacji pozarządowych w procesie aplikacji. Widzimy, że te kryteria powodują faktyczną dyskryminację organizacji non-profit w całym systemie aplikowania – stwierdził Krzysztof Balon. – Po drugie mówiliśmy o efektywności i transparentności oceny wniosków. W toku dyskusji okazało się, że systemy ocen eksperckich są dosyć zawodne. Następny problem dotyczy opóźnień w płatnościach i utrudnieniach w rozliczaniu. Do końca nie jest jasne skąd te opóźnienia się biorą – wyliczał. – Musimy się także zastanowić, które z tych problemów muszą być przepracowane w komitecie monitorującym PO KL, bo to ciało ma różne uprawnienia, które można wykorzystać w monitorowaniu wymienionych problemów. Niestety, w komitecie przedstawiciele organizacji pozarządowych są w mniejszości. Pozostaje jeszcze Rada. Mam wrażenie, że nie obędzie się bez pomocy Ministra Pracy, którego powinniśmy poprosić o różnego rodzaju interwencje do innych resortów w wymienionych sprawach.

Z kolei, jeśli chodzi o przyszły okres programowania, zespół RDPP zajął się sprawą dużych opóźnień z jakimi wystartowały projekty z komponentem ponadnarodowym. Krzysztof Balon mówił, że nie jest też wciąż jasne, w jakich realiach one zafunkcjonują. Zastanawiał się też, czy nie powinno się powrócić do inicjatywy wspólnotowej EQUAL, i nie należałoby wrócić do dawnego systemu organizowania pracy ponadnarodowej w ramach EFS zwłaszcza, że sygnały związane z opóźnieniami czy różnego rodzaju nieprawidłowościami związanymi z projektami z komponentem ponadnarodowym dochodzą nie tylko z Polski, ale też z innych krajów Unii.

Wyrażanie opinii przez Radę

Aldona Wiktorska-Święcka z Unii Metropolii Polskich, członkini RDPP przedstawiła projekt dokumentu regulującego i wzmacniającego opiniotwórczą funkcję Rady. Pracował nad nim Zespół ds. dialogu i współpracy. Roboczo nazwano go „Projektem procedury konsultacji społecznych z Radą Działalności Pożytku Publicznego”.

– Jako jedno z zadań kluczowych zespół określił ustandaryzowanie procesu, który pozwoli na realizację ustawowych zadań Rady. Kiedy zgłębiliśmy różnego rodzaju dokumenty stwierdziliśmy, że problemem jest brak formalnych uregulowań procedury wyrażania opinii przez Radę – powiedziała Aldona Wiktorska-Święcka. – Członkowie zespołu i zaproszeni goście zwrócili uwagę, że nie udało się nam w dotychczasowej pracy Rady ukształtować mechanizmów wyrażania opinii. Mało tego, zauważyliśmy, że praktyka korzystania z Rady jako ciała opiniodawczego maleje. To sygnał, którego nie można bagatelizować. Stąd też prace nad dokumentem o procedurach konsultacji społecznych z Radą Działalności Pożytku Publicznego – dodała.

Okazało się, że przede wszystkim trzeba uzgodnić wizję, czym jest RDPP w zakresie wyrażania opinii, a także określić cel konsultacji z udziałem Rady w skali mikro, makro i mezo, podmiotów konsultacji, zakresu merytorycznego konsultacji i ich trybu oraz procedury technicznej.

Aldona Wiktorska-Święcka zaproponowała trzy rozwiązania, dla których punktem wyjścia były istniejące od lat procedury konsultacji istniejące w Europie i Ameryce. W skali mikro Rada miałaby się skupić się na tym, czym powinna się zająć tylko w myśl Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Należałoby np. usprawnić wewnętrzne procedury. Można to zrobić w formie aneksu do regulaminu – i taki mechanizm może obowiązywać w kolejnych kadencjach. W tym wypadku Rada jest ciałem na usługach Ministra Pracy wykorzystywanym okazjonalnie w procesie wyrażania opinii. Taka procedura pozwoli na wprowadzenie standardów wyrażania tej opinii w zakresie pożytku publicznego. Konieczne będzie też doprecyzowanie, czym zajmują się poszczególne zespoły RDPP. Dzięki takiemu rozwiązaniu Rada będzie mogła budować swój wizerunek jako ciała opiniodawczego. Członkowie zespołu nie rozstrzygnęli kwestii, czy Rada powinna konsultować wszystko, czy tylko wybrane dokumenty i według jakiego klucza.

Z kolei skala makro jest rozwiązaniem systemowym, kształtującym Radę, jako ciało przedstawicielskie sektora pozarządowego i sektora publicznego po stronie rządowej i samorządowej, aktywnie uczestniczącego w całym procesie legislacyjnym – będącym „słupem ogłoszeniowym”, notariuszem i mediatorem interesów instytucji reprezentowanych w Radzie. Aspekt spraw poruszanych przez RDPP w takim rozwiązaniu byłby szerszy, związany nie tylko z pożytkiem publicznym, ale także np. z dokumentami rozwojowymi.

Natomiast skala mezo to wizja Rady jako ciała przedstawicielskiego zarówno sektora pozarządowego i publicznego, które aktywnie uczestniczy w procesie legislacyjnym. To rozwiązanie systemowe do 2020 r. W tym przypadku Rada konsultowałaby dokumenty ustawowe, kluczowe, horyzontalne. Podmiotem konsultacji byłyby instytucje państwowe, rządowe, przedstawiciele biznesu. Takie rozwiązanie wymaga jednak zmian w sposobie zarządzania publicznego, ale buduje nowoczesne społeczeństwo obywatelskie.

– Musimy rozstrzygnąć kilka rzeczy na poziomie organizacji pracy Rady. Na przykład musimy umieć wyłapywać dokumenty, które są dla nas ważne. Przecież z różnych względów nie damy rady opiniować wszystkich aktów. Musimy też udoskonalić procedurę przesyłania dokumentów między członkami Rady. Ale z drugiej strony RDPP, w której jest 10 przedstawicieli sektora pozarządowego nie musi mieć poglądu na każdy temat. Raczej powinniśmy upewnić się, że poszczególne ministerstwa mają procedury podstawowych zasad konsultacji z organizacjami pozarządowymi. Dlatego do następnego spotkania powinniśmy stworzyć taki dokument, w którym powiemy, jak wyobrażamy sobie, aby takie konsultacje z organizacjami przebiegały i jak powinna wyglądać współpraca RDPP z różnymi ministerstwami. Powinien też powstać dokument zawierający procedury pracy Rady – stwierdził Kuba Wygnański.

Członkowie RDPP stwierdzili, że do tematu sprawy konsultacji, obiegu dokumentów wewnątrz Rady i jej kompetencji będzie się wracać na kolejnych posiedzeniach, gdyż to istotny temat związany z działalnością RDPP, a także postrzeganiem jej roli zarówno przez poszczególne resorty, jak i sektor pozarządowy.

Budżet Rady i Komitet Honorowy

– Na kolegium kierownictwa MPiPS Departament Pożytku Publicznego przedstawi pakiet spraw związanych z koordynacją Europejskiego Roku Wolontariatu. Chcemy powołać Komitet Honorowy ERW. Pomysł jest taki, żeby legitymizacja działań w tej sprawie była oparta na autorytetach. Myślimy tutaj o panu Buzku, premierze Tusku i innych prominentnych osobach. Natomiast od Rady oczekiwalibyśmy wsparcia w zakresie rekomendacji do Komitetu Honorowego osób z sektora obywatelskiego – zaproponował Krzysztof Więckiewicz.

Kolejną sprawą była sprawa budżetu, jakim dysponuje RDPP. Jak się okazało, budżet Rady na rok 2010 r. wynosi 87 tys. zł. Do tej pory wydano 36 tys. zł.

– Mam prośbę, aby informować członków Rady na co wydatkowane są pieniądze z budżetu RDPP – powiedziała Anna Sienicka.

Ustalono, że do dyskusji na temat wydatkowania pieniędzy przez RDPP członkowie Rady powrócą na kolejnym posiedzeniu.

Marcin Dadel, członek RDPP zaapelował też do DPP o przekazanie informacji członkom Rady na jakim etapie są prace nad rozporządzeniami wykonawczymi do nowelizacji Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. I kiedy można się spodziewać przygotowanych jednolitych wersji rozporządzeń będących już przecież po konsultacjach.

Następne posiedzenie RDPP odbędzie się 8 września.