Publicystyka - ngo.pl

Faktycznie, dzieci i młodzież są odbiorcami działań niemal co drugiej organizacji (48%), jednak duża część stowarzyszeń i fundacji pracujących z najmłodszymi wspiera jednocześnie inne grupy – seniorów, społeczność lokalną, dorosłych. Działania dedykowane dzieciom i młodzieży prowadzi 28% organizacji. To im przyjrzymy się w artykule.

Na czym najczęściej polegają działania organizacji na rzecz dzieci?

Przede wszystkim jest to aktywność sportowa – 53% organizacji, których odbiorcy to dzieci i młodzież, działa głównie w dziedzinie sportu, turystyki, rekreacji i hobby. Drugim ważnym obszarem, w którym specjalizują się organizacje zaangażowane na rzecz dzieci i młodzieży, jest edukacja i wychowanie (jako główne pole działań wymienia je 22% z nich). 9% „dziecięcych” NGO zajmuje się przede wszystkim kulturą i sztuką. Ochrona zdrowia oraz usługi socjalne i pomoc społeczna – dziedziny, których częste wskazywanie potwierdzałoby tezę o działaniach na rzecz „chorych i biednych dzieci” – wskazuje natomiast odpowiednio 3% i 4% organizacji, których działań odbiorcami są dzieci.

Kolejność głównych obszarów aktywności najczęściej wskazywanych przez organizacje „dziecięce” nie różni się od tej, którą rekonstruujemy na podstawie danych zebranych w badaniu wszystkich organizacji. Widać jednak, że udział organizacji sportowych, turystycznych i hobbystycznych oraz edukacyjnych wśród organizacji działających na rzecz dzieci jest zdecydowanie większy, niż ma to miejsce w całym sektorze (działaniem w tych obszarach zajmuje się 75% organizacji „dziecięcych” i 49% wszystkich stowarzyszeń i fundacji).

W związku z takim „profilem” organizacji dedykujących swoje działania dzieciom i młodzieży ich oferta to przede wszystkim:

• zajęcia i zawody sportowe (52%);
• imprezy turystyczne i rekreacyjne (35%);
• zajęcia dodatkowe, warsztaty i inne formy edukacji pozalekcyjnej (18%);
• kluby i koła zainteresowań – hobbystyczne, kolekcjonerskie (16%);
• lokalne święta, festiwale i festyny (9%);
• animacja i edukacja kulturalna (8%);
• działalność wychowawcza lub formacyjna – np. harcerstwo (8%);
• szkolenia i kursy, kształcenie ustawiczne (5%);
• rozwój i zajęcia związane ze sztukami plastycznymi (5%), działalnością muzyczną (5%) lub działalnością teatralną i tańcem (5%);
• wsparcie i opieka dla dzieci w trudnej sytuacji życiowej, materialnej (5%);
• wspomaganie rodzin w trudnej sytuacji życiowej, materialnej (5%);
• edukacja zdrowotna i profilaktyka (4%).

Z pasji, potrzeby serca czy powodów osobistych?

Ponad połowa organizacji działających na rzecz dzieci to stowarzyszenia i fundacje sportowe, turystyczne lub hobbystyczne (53%), dlatego ich specyfika mogłaby mocno zaważyć na ogólnym obrazie tego segmentu sektora pozarządowego. Wprowadzenie podziału na „sportowe” i „niesportowe” organizacje kierujące swoją ofertę do najmłodszych odbiorców pozwoli lepiej zrozumieć charakter ich działań.

Różnice między „dziecięcymi” organizacjami sportowymi i pozostałymi organizacjami działającymi na rzecz nieletnich widać choćby w motywacjach, jakie – według deklaracji badanych – przyświecały założeniu stowarzyszenia lub fundacji. Dla organizacji sportowych najczęstszy motyw działania to „chęć realizacji wizji, pomysłów, pasji założycieli/fundatorów i bycia aktywnym” (bardzo ważny dla 71%), a pozostałe organizacje „dziecięce” najczęściej powstały ze względu na „chęć działania na rzecz ważnych społecznie celów i rozwiązania konkretnych problemów w społeczeństwie lub w okolicy” (taką motywację jako bardzo ważną podaje 74%).

Widoczna jest też różnica w częstości wskazywania pozostałych przyczyn założenia organizacji – pasja i chęć realizacji swojej wizji i pomysłów zdecydowanie dominuje nad innymi pobudkami założenia NGO wśród organizacji sportowych pracujących z dziećmi i młodzieżą, a pozostałe organizacje „dziecięce” częściej wskazywały różnorodne motywy jako bardzo istotne.

Zawody i festyny, ale nie tylko…

Różnice między organizacjami rozwijającymi sportowe i turystyczne zainteresowania dzieci i młodzieży a pozostałymi stowarzyszeniami i fundacjami działającymi na ich rzecz pojawiają się także w różnorodności form podejmowanych przez nie aktywności. Działania związane ze sportem i turystyką to przede wszystkim różnego rodzaju imprezy (zawody, imprezy, festyny) oraz działania bezpośrednie na rzecz dzieci i młodzieży (prowadzenie zajęć, wycieczek itd.). Zdecydowanie rzadziej organizacje sportowe i turystyczne prowadzą działania informacyjne lub polegające na mobilizowaniu opinii publicznej na rzecz swoich celów.

Pozostałe organizacje pracujące z dziećmi i młodzieżą także najczęściej organizują różnego rodzaju wydarzenia (festyny, koncerty) i prowadzą działania bezpośrednie skierowane do swoich odbiorców, ale angażują się też w innego rodzaju aktywności – 34% z nich w ciągu ostatnich dwóch lat prowadziło działania informacyjne, tyle samo organizowało seminaria lub konferencje, niewiele mniej wspierało rzeczowo lub finansowo swoich odbiorców, a także mobilizowało i edukowało opinię publiczną dla poparcia swoich działań.

Jak reprezentować dzieci?

Zdecydowanie rzadziej organizacje „dziecięce” – zarówno sportowe, jak i niezajmujące się sportem czy turystyką – podejmują działania rzecznicze lub służące lepszej współpracy między organizacjami zajmującymi się pracą z dziećmi i młodzieżą. W ciągu dwóch lat przed badaniem działania polegające na reprezentowaniu lub rzecznictwie interesów swoich odbiorców lub podopiecznych podjęło 16% organizacji sportowych i turystycznych oraz 21% pozostałych organizacji, których odbiorcami są dzieci i młodzież. Jeszcze rzadziej działania rzecznicze podejmowane przez organizacje działające na rzecz dzieci mają na celu zmiany systemowe, np. zmiany w prawie.

Trzeba jednak zaznaczyć, że generalnie działania rzecznicze nie są przez polski sektor często podejmowane, w tym sensie organizacje „dziecięce” nie wyróżniają się na jego tle. Można się tylko zastanawiać, czy dzieci i młodzież nie są w tym kontekście szczególną grupą, która w sposób szczególnych potrzebuje pośrednictwa organizacji, ponieważ bez niego ich głos nie będzie słyszalny – jako niepełnoletni nie mają szans „wziąć spraw w swoje ręce” i są skazani na pośrednictwo instytucji i organizacji „występujących w ich imieniu”.

Olga Napiontek, wiceprezeska Fundacji Civis Polonus, nie ma wątpliwości, że stowarzyszenia i fundacje pracujące z dziećmi powinny reprezentować swoich odbiorców w relacjach z instytucjami publicznymi.

– Są dwa istotne obszary polityki młodzieżowej. Jednym z nich jest dostarczanie usług. Tu aktywne są instytucje publiczne, a także, jak wynika z badań, organizacje pozarządowe. Jednak jest też drugi bardzo ważny obszar: umożliwianie dzieciom i młodzieży zabrania głosu w ważnych dla nich sprawach – podkreśla Napiontek. – Tej funkcji nie wypełnią instytucje publiczne, takie jak szkoła czy dom kultury, dlatego tak ważne jest, aby zajmowały się tym organizacje pracujące z dziećmi.

– Młodzieżowe Rady, program Fundacji Civis Polonus, temu właśnie służą: pozwalają młodym ludziom na świadome i aktywne uczestnictwo w życiu lokalnej wspólnoty i są płaszczyzną dla wymiany opinii i wspólnej pracy dorosłych i młodych przedstawicieli mieszkańców – dodaje.

– Warto podkreślić, że ważne jest nie tylko reprezentowanie interesu dzieci i młodzieży, ale dawanie im realnego wpływu i wzmacnianie ich jako aktorów, a nie tylko odbiorców usług i wsparcia. Kluczowe jest wszystko to, co zawiera się w angielskim słowie „empowerment”, bowiem dzieci i młodzież są szczególnie narażeni na traktowanie protekcjonalne, zgodne z zasadą: „my wiemy, co jest dla Was lepsze” – kończy.

Co to jest NGO? Ile jest w Polsce NGO? Czym zajmują się NGO? Dowiesz się w serwisie fakty.ngo.pl