Bierne organizacje i sztywni urzędnicy to ciągle główna przeszkoda we współpracy organizacji pozarządowych i samorządu lokalnego. Nawet najlepsze przepisy prawne i przyjazna polityka publiczna nie pomogą w poznaniu się tych partnerów lokalnych, jeśli obie strony nie będą tego chciały. Eskalacja roszczeń wobec samorządu czy niechęć wobec organizacji pozarządowych jest drogą na manowce współpracy.
Sesja "Współpraca organizacji pozarządowych z JST … potrzeba czy konieczność?"
Istniejące formy współpracy, zarówno te zapisane w ustawie, jak i te wynikające z dotychczasowej praktyki, są wystarczające do tego, aby można mówić o rzeczywistym partnerstwie. Wyzwaniem dla organizacji pozarządowych jest gotowość i umiejętność skorzystania z istniejących mechanizmów, np. takich jak udział w konsultacjach dotyczących rozwiązań prawnych, które dotyczą mieszkańców danej gmin czy miasta, grupy robocze, lokalne rady działalności pożytku publicznego, programy wieloletniej współpracy - wskazywał Łukasz Waszak z Sieci "Splot". Obie strony muszą jednak wykazać realne zainteresowanie współpracą, które powinno przejawić się w tym, że informacja o planowanych działaniach jest przekazywana w odpowiednim czasie - konsultacje rozwiązań prawnych czy projektów rocznych programów współpracy powinny się rozpoczynać na etapie tworzenia projektów tych dokumentów, a nie już gotowych rozwiązań. Wymaga to oczywiście aktywności po obu stronach, a nie biernym wyczekiwaniu aż ktoś mnie poinformuje albo ktoś zgłosi jakąś uwagę.
Jak bumerang powraca jednak od lat problem, jak współpracować z urzędnikami, radnymi, którzy tej współpracy nie chcą. Z doświadczeń Związku Miast Polskich, opisywanych przez Andrzeja Porawskiego, wynika, że samorząd nie jest łatwym partnerem i pewnie nigdy nie będzie, ale nie jest to powód, aby się obrażać i zakładać, że nie warto nic robić. Warto rozumieć, że urzędnik musi się kierować nie zawsze mądrymi procedurami, a wielu radnych sądzi, że oni lepiej wiedzą, co jest dla wszystkich dobre. Dlatego warto korzystać z takich mechanizmów, jak art. 12 ustawy o działalności pożytku publicznego (składanie z własnej woli przez organizację oferty na wykonanie zadania publicznego) czy niedawno wprowadzony zapis o inicjatywie lokalnej (art. 2 pkt. 4 ww. ustawy).
Przedstawiciele samorządów podkreślali, że często piłeczka musi być po stronie organizacji, które powinny składać pisma, wnioski o dotację, oferty współpracy, tworzyć grupy robocze, ponieważ urzędnicy, a szczególne pełnomocnicy ds. współpracy z organizacji, mogą uruchomić procedury dopiero, kiedy pojawi się formalne pismo. I nie warto się zrażać tym, że za pierwszym razem nic z tego nie wynika, bo prawdopodobnie uda się za trzecim czy czwartym razem. Jak w wielu innych przypadkach i tu sprawdza się polityka małych kroków oraz pokazywanie przykładów innych gmin, które realizują nie tylko na papierze pogram współpracy z organizacjami i odnoszą z tego wymierne korzyści. Nic tak dobrze nie działa na samorządowców, jak przykład innych samorządów, których sukces jest widoczny nie tylko w statystykach, ale także w wynikach wyborów, co pokazują przykłady takich miast jak Gdynia, Dąbrowa Górnicza, Warszawa, Poznań.
Mimo że obowiązek współpracy został samorządom niejako "narzucony" w ustawie o działalności pożytku publicznego, to jest on jednak przywilejem obu stron, a owa współpraca musi być oparta na kilku podstawowych wartościach: zaufaniu, suwerenności obu stron oraz partnerstwie, co pozwoli organizacjom na bardziej spontaniczne czy kreatywne działanie - o czym przekonywał dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego Krzysztof Więckiewicz.
Jedni powinni zrezygnować z załatwiania organizacyjnych interesów poprzez indywidualne kontakty z urzędnikami, u drugich pokusa bycia wszechmogącą władzą musi być zastąpiona potrzebą współdziałania w kształtowaniu lepszego oblicza społeczności lokalnych. Choć w tej dziedzinie jest jeszcze sporo do zrobienia, to sesja pokazała, że organizacje i samorząd są tak naturalnym partnerem, że budzenie aktywności obywatelskiej czy zmiana rzeczywistości lokalnej na lepszą, nigdy nie przyniesie znaczących rezultatów bez tej współpracy.
Gospodarze sesji:
Stowarzyszenie Zielone Zagłębie
Biuro Organizacji Pozarządowych UM Dąbrowa Górnicza
Dąbrowskie Forum Organizacji Pozarządowych
Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych
Prowadzenie: Magdalena Mike, Inkubator Społecznej Przedsiębiorczości w Dąbrowie Górniczej / Dąbrowskie Forum Organizacji Pozarządowych
Paneliści:
Piotr Drygała, Stowarzyszenie Zielone Zagłębie, Biuro Organizacji Pozarządowych UM Dąbrowa Górnicza, Dąbrowskie Forum Organizacji Pozarządowych, OFOP
Krzysztof Więckiewicz, Departament Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Andrzej Porawski, Związek Miast Polskich
Małgorzata Sinica, Rada Działalności Pożytku Publicznego/Naczelniczka ZHP
Bartosz Bartoszewicz, Pełnomocnik Prezydenta Gdyni ds. NGO
Łukasz Waszak, Centrum Opus, Sieć SPLOT
Darek Supeł, Związek Harcerstwa Polskiego, OFOP
Źródło: inf. własna ngo.pl
